به احتمال بسیار قوی، اکنون همگان پذیرفته‌اند که «هدف» جنبش مشروطیت آغازیدن «روند مدرن شدن ایران» بود: هم از لحاظ ساختارهای حکومتی و هم از لحاظ کوشش برای خنثی کردن آموزه‌های خرافاتی و ضد عقل و منطقی که برای قرن‌ها با زعامت روحانیت سنتی پاسداری می‌شد… اما نتایج این «هدف گیری»، که در قالب انقلاب مشروطه تجلی یافت، هیچگاه دارای یک قرائت منسجم نشد و به پیدایش پایدار سه قرائت انجامید. و ریشهء تفاوت این قرائت‌ها را باید در تفسیر‌های تجربی مختلف از «روند مدرن شدن ایران» جست.
ادامه ◄