بیش از ۱۳ میلیون نفر در منطقه بزرگ تهران زندگی می کنند. در بزرگترین شهر غرب آسیا، زمین تا ۲۵ سانتیمتر در سال (یک متر در چهار سال)نشست میکند.
خانه ها، پل ها، راه آهن و هر آنچه که ما می سازیم بایستی پایدار باشد. اما اگر زمین پایدارنباشد چه؟ میلیونها نفر در سراسر جهان با این مشکل مواجه هستند بدون آنکه متوجه شوند.
تهران با یک پدیده زمین شناسی مواجه است که ظاهرا کم اهمیت بنظر میرسد و آن نشست زمین است. سیل، یک ترک در دیوار خانه، سنگی غیر مسطح درسنگ فرش، یا شکافی در آسفالت، خشکسالی و غیره، می تواند در اثر نشست زمین بوجود آمده باشد.
در کلان شهر تهران و مناطق اطراف آن، نشست زمین در بعضی از نقاط به میزان ۲۵ سانتی متر در سال می رسدکه یکی از بالاترین نرخ نشست زمین در جهان است. این تصاویر توسط تصاویر ماهواره ای از سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۷ به نمایش گذاشته شده است که توسط محققان زمین شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت. هر دو تحقیق در مرکز تحقیقات علوم آلمان (GFZ) در پوتسدام. براساس داده ها، حدود ۱۰ درصد از منطقه شهر تحت تاثیر قرار گرفته است. همانطور که مجله علمی “طبیعت” می نویسد، خاک بیشترین مقدار را در دشت غربی دارد، این شامل مناطق حاشیه شهری و نیز روستاها است. منطقه کشاورزی اطراف ورامین، در جنوب شرقی مرکز شهر نیز به شدت نشست میکند.
در مناطق اطراف تهران ترک های کیلومتری تشکیل شده اند که گاهی چنین متر عمق و منطقه ای وسیع دارند. یک کشاورزی را میشناسم که در یک شکاف عمیق شش متری سقوط کرده بود. بر اساس برآورد زلزله شناسان دانشگاه علم و صنعت در تهران، نشست زمین، تنها مشکلاتی برای افراد ایجاد می کند،بلکه ۲۳۰۰ کیلومتر جاده، ۲۰۰ کیلومتر خط لوله گاز، ۷۰ کیلومتر از خطوط برق و بیش از ۲۵۰۰۰۰ خانه را در معرض خطر قرار می دهد.
آنچه که ما به عنوان زمین می شناسیم بخشی از یک صفحه قاره ای است که با صفحات دیگر حرکت می کند. پس از پایان دوره عصر یخبندان، پوسته زمین در برخی مکان ها در اثر حرکت لایه های زمین نشست میکند. نشست لایه های زمین در مقیاس گسترده نمی تواند یک نشست محلی زمین را توضیح دهد. بیش از ۱۵۰ شهر و منطقه در سراسر جهان در معرض نشست زمین هستند. از جمله پایتخت اندونزی جاکارتا، مکزیکو سیتی و دره سان جاکوین در آمریکا که نشست آن حدود ۶۰ سانتیمتر در سال است.
استخراج بیش از حد آب های زیرزمینی شایع ترین علت غرق شدن خاک است. طبق گفته های ایرانیان در زندگی روزمره عمدتا از آب های زیرزمینی، همچنین برای کشاورزی استفاده می شود. کشاورزان زمین های خود را با توجه به روش های سنتی آبیاری میکنندکه ناکارآمداست و آب زیادی مصرف می کنند. با مصرف زیاد آب، سطح آب کاهش می یابد و آب های زیرزمینی نیز از خاک خارج می شوندو خاک خشک و فشرده می شود.جبران شدن رطوبت منافذ خاک قرن ها را بطول میکشد.
سه مخزن بزرگ آب زیرزمینی در تهران وجود دارد که توسط آب باران و رودخانه های کرج و کن تامین می شود. در نتیجه خشکسالی ها و افزایش جمعیت در ۴۰ سال گذشته، جمعیت دراین منطقه دو برابر شده است و سد کرج ساخته شده است. رودخانه به سختی مخزن آب زیرزمینی را در فصل سیل پر می کند. افزایش جمعیت نیازمند گسترش سیستم فاضلاب است که به جای پر کردن مخازن آب زیرزمینی به طور معمول، آب تصفیه شده را در گردش نگه می دارد. ساخت خانه، پارک های برچیده شده و جاده های آسفالته، رسیدن آب باران به زمین را دشوار میکند.
تخلیه خاکهای آلی یکی دیگر از عوامل موثر برای فرونشست است. اگر خاک به طور فزاینده مورد کشاورزی قرار بگیرد، مواد آلی موجود در خاک کاهش میابد
پایتخت کشور ایران در یک منطقه با آب و هوای خشک قرار دارد. میانگین بارندگی سالانه تهران حدود ۲۵۶ میلی متر است و حوضچه های آب باران به طور قابل ملاحظه ای قادر به ذخیره مخازن آب زیرزمینی نیستند.
منبع: سایت NZZ