احد وظیفه، رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی گفت که اقلیم ایران امسال با خشکسالی شدید روبه‌رو است. دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان با کاهش ۸۶ درصدی بارندگی در بحرانی‌ترین وضع ممکن قرار دارند.
خشکسالی و فقدان زیرساخت دسترسی به آب سالم را برای بسیاری از ساکنان روستاها در مناطق کم‌بارش غیرممکن یا دشوار ساخته است. عکس: آرشیو
این در حالی است که آذرماه امسال مقام‌های سازمان هواشناسی اعلام کرده بودند که امسال پایان خشکسالی ۲۵ ساله است و زمستانی پربرف و باران در انتظار ایران خواهد بود. در ابتدای سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰، سحر تاجبخش، رییس سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد که در زمستان امسال چند بارش سنگین برف را شاهد خواهیم بود و این وضع در کل کشور پیش‌بینی می‌شود.
ایران از سال ۱۳۷۴ وارد یک دوره طولانی خشکسالی شده است و در اغلب سال‌ها بارش سالانه، پایین‌تر از میانگین بلندمدت بوده است. با این وجود افزایش بارش‌ها در سال ۱۳۹۸ مقام‌های سازمان هواشناسی و گروهی از اساتید اقلیم‌شناسی را به این نتیجه رسانده بود که گویا دوره خشکسالی در ایران رو به پایان است.
حال به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، احد وظیفه می‌گوید در سال آبی امسال که از مهرماه آغاز شده است «تاکنون تنها ۳۰ درصد از بارندگی سالانه برای تامین آب کشور اتفاق افتاده است.»
او تاکید کرده که این کم‌بارشی سبب شده تا «درحال حاضر بارش‌ها در کل کشور ۲۵ درصد کمتر از نرمال باشد. به‌طورکلی تاکنون در ایران ۶۸ میلیمتر بارش داشته‌ایم این درحالیست که میزان نرمال بارش در کشور از مهرماه تا اوایل بهمن حدود ۹۱ میلیمتر است.»
وضعیت بحرانی در هرمزگان و سیستان و بلوچستان
در میان استان‌های کشور هم‌اکنون دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان وضعیتی به مراتب بدتر از دیگر مناطق ایران دارند. در هرمزگان طی چهار ماه اخیر فقط حدود ۱۰ میلیمتر بارش گزارش شده است این در حالیست که میانگین بلند مدت بارش‌ها در استان هرمزگان طی این بازه زمانی حدود ۷۲ میلیمتر است.
احد وظیفه درباره کاهش بارش‌ها در سیستان و بلوچستان هم می‌گوید: «در این استان از ابتدای مهر ماه تاکنون ۴.۸ میلیمتر بارش داشته‌ایم درحالی‌که میانگین بلند مدت بارش‌ها در این استان ۳۴ میلیمتر گزارش شده است.»
به این ترتیب این دو استان با متوسط کاهش بارندگی ۸۶ تا ۹۰ درصدی مواجه شده‌اند که معنای آن تعطیلی گسترده فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری ونگرانی از چگونگی تامین آب آشامیدنی برای اهالی این دو استان است.
دیگر استان همسایه سیستان و بلوچستان نیز وضعیت نامناسبی دارد. در کرمان با کاهش ۵۰ درصدی بارندگی جمعیت این استان با تنش آبی جدی مواجه خواهند شد.
چقدر باران خواهد بارید؟
سازمان هواشناسی می‌گوید با توجه به پایان فصل پاییز به عنوان بخش مهمی از سال آبی و رسیدن به میانه زمستان تاکنون فقط ۳۰ درصد از بارندگی سالانه برای تامین آب کشور را داشته‌ایم و ۷۰ درصد از بارش سالانه تامین نشده است؛ موضوعی نگران‌کننده برای شهروندان و ساکنان ایران.
در گزارش این سازمان به موضوع کاهش ذخایر برف کشور هم اشاره شده است؛ «افزایش عمومی درجه حرارت هوا سبب شده است در حوزه زاگرس ذخیره برفی و روان‌آب‌ها به‌شدت کاهش یابد. در نتیجه دِبی رودخانه‌ها نیز در فصل گرم سال بسیار کمتر از شرایط نرمال خواهد بود» که نگرانی‌هایی را در حوزه کشاورزی و حتی تامین آب مناطق روستایی و شهری به‌دنبال دارد.
رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی این را هم گفته است که بر اساس اطلاعات موجود «چشم انداز خوبی نیز برای بارش‌ها طی ماه‌های آینده نمی‌توانیم متصور باشیم.»
او اضافه کرده که حتی اگر در ماه‌های آینده هم وضعیت بارش‌ها بهبود یابد به اندازه‌ای نیست که کمبود کنونی را جبران کند: «این احتمال وجود دارد که در اسفند و فروردین ماه وضعیت بارش‌ها در ایران کمی بهتر شود اما با توجه به کاهش شدید بارش‌ها در دی و بهمن ماه، کمبودها در حوزه بارش جبران نمی‌شود. از این‌رو سال آبی با کم بارشی مطلق به پایان می‌رسد… با توجه به این شرایط، کم بارشی فراگیر و خشکسالی گسترده در ایران دور از انتظار نیست. در بیشتر استان‌های کشور در جنوب، جنوب شرق، جنوب غرب و شرق این شرایط محسوس خواهد بود حتی برای استان‌های شمالی کشور به‌ویژه گلستان نیز وضعیت خوبی پیش‌بینی نمی‌شود.»
به جز مشکلات اقتصادی گسترده‌ای که خشکسالی کنونی بر اقتصاد و معیشت مردم به ویژه در شهرهای کوچک و مناطق روستایی خواهد گذاشت از هم‌اکنون این هشدار مطرح شده است که برای تامین آب شرب هم باید فکری کرد. به همین دلیل سازمان هواشناسی از وزارت نیرو خواسته که از همین الان به فکر افزایش ذخایر آبی و مدیریت بهینه آب در کشور باشند چرا که عجالتا امیدی به آسمان نمی‌توان داشت.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۲۷ ژانویه ۲۰۲۱