مری رابینسون رئیس جمهوری پیشین ایرلند و کمیسر ارشد سابق حقوق بشر سازمان ملل و رئیس کنونی سازمان «متنقذان» مهمان این برنامه گفتگوی جهانی است. سازمان «متنقذان» یک گروه مستقل از رهبران جهان می باشد که در سال ۲۰۰۷ به ابتکار نلسون ماندلا با هدف همکاری مشترک برای صلح و حقوق بشر پایه گذاری شد. با خانم رابینسون درباره موضوعاتی چون پاندمی کووید، تغییرات اقلیمی و نابرابری در جهان گفتگو کرده‌ایم.
یورونیوز: بیشتر از یک سال از اعلام پاندمی کووید ۱۹ از سوی سازمان جهانی بهداشت می گذرد و از آن زمان، جهان و همچنین اروپا در وضعیت بحرانی است. این پاندمی به شکل خطرناکی شکاف بین کشورها، افراد و البته طبقات اجتماعی را عمیق تر کرده است، گرچه تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. تاثیرات طولانی مدت این پاندمی چه خواهد بود؟
رابینسون: «بسیار نگران کننده است. سازمان متنفذان در مورد این واقعیت که کووید تمام انواع نابرابرها مانند نابرابری‌های نژادی، جنسیتی، نابرابری های مرتبط با افراد معلول به حاشیه رانده شده، مهاجران و پناهجویان را تشدید کرده، بسیار صحبت کرده است. شرایط دشوار خواهد بود زیرا پشت بحران کووید، ما بحران اقلیمی را داریم. بنابراین ما باید از بحران کووید طوری بیرون بیاییم که به نوعی با ضرورت کاهش گازهای گلخانه‌ای مطابقت داشته باشد. بنابراین این واقعا یک دهه بسیار بسیار جدی است که اکنون روبروی ماست. نابرابرها خیلی خیلی واقعی هستند و مردم شدت صدمه می بینند. احتمالا به این موضوع خواهیم پرداخت اما باید بگویم زنان بویژه به شدت آسیب می بینند.»
یورونیوز: مطالعات زنان نشان می دهد که زنان سهم زیادی در مراقبت و نگهداری از کودکان دارند. هنوز در سال ۲۰۲۱، زنان در اروپا همچنان به طور متوسط برای هر ساعت کاری ۱۴ درصد کمتر از مردان حقوق می گیرند. البته در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تفاوت‌ها در این زمینه خیلی زیاد است. به نظر شما چرا پرداختن به این مسئله فوریت دارد؟
رابینسون: «در زمینه خیلی مهم است که به فراخوان سازمان ملل اشاره کنم، زنان سازمان ملل فراخوان «برابری نسل‌ها» را به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد بیانیه پکن برای حقوق زنان مطرح کرده اند، سالگردی که در واقع سال پیش باید برگزار می شد اما ما آنرا امسال با توجه ویژه‌ای جشن می گیریم. این درست است که کار زنان در حوزه مراقبتی، بهداشتی، تمیز کردن بیمارستان‌ها به رسمیت شناخته شده است، مشاغل کم درآمدی که ما اکنون از آنها بیشتر قدردانی می کنیم زیرا آنها باعث می شوند مکان‌هایی را باز نگه داریم که در غیر این صورت نمی توانستیم باز نگه شان داریم. از سوی دیگر زنان بطور نامتناسبی بیکار هستند یا به این دلیل که آنها در بخش هایی شبیه هتل داری و خرده فروشی که بویژه تحت تاثیر کووید قرار دارند، کار می کنند یا همانطور که شما گفتید، آنها بیشتر بار مراقبت را بر دوش دارند و شاید مجبورند کارشان را به دلیل تحصیل بچه ها در خانه یا مراقبت از سالمندان و موضوعاتی مانند آن، رها کنند.»
یورونیوز: آیا ممکن است که این پاندمی بعنوان زنگ خطری برای بیدار شدن اروپا عمل کند، چون ما بعنوان یک قاره در حال پیرتر شدن هستیم و باید برای پاندمی بعدی آماده شویم و یا برای سال ۲۰۶۰ و بعد که ربات ها از راه می رسند که البته مالیات هم پرداخت نمی کنند.»
رابینسون: «در واقع، سازمان متنفذان، خیلی آگاه است. ما «گرو هارلم بروندلاند» را داریم، یکی از اعضای متنقذان. او رئیس کمیته‌ای بوده است که در ماه سپتامبر قبل از آغاز شروع پاندمی در سال گذشته درباره این پاندمی هشدار داده بود. او این موضوع را دنبال می کند که احتمال دارد ما پاندمی‌هایی در آینده داشته باشیم. بنابراین، بله، کل جهان باید از این بابت نگران باشد. من در واقع تلاش می کنم که ما به شیوه متفاوتی برای خارج شدن از همه گیری کووید فکر کنیم. صادقانه بگویم، من شعار «دوباره بهتر بسازیم» را دوست ندارم، زیرا فکر نمی کنم ما بخواهیم دوباره به دنیای بسیار نابرابری که داشتیم برگردیم. ما می خواهیم آینده را بر اساس برابری، عدالت ، پایداری، سازگاری با طبیعت و نیازمان به داشتن جهانی قابل زندگی برای فرزندان و نوه‌های خود بسازیم.»
یورونیوز: در همین حال، موضوع دیگری که سالهاست قاره اروپا را تحت سلطه خود دارد و اختلاف ایجاد کرده، نحوه مدیریت مهاجرت است. شما البته بعنوان یک فعال حقوق بشر شناخته می شوید، اروپا چگونه می تواند بهتر با این مسئله مواجه شود؟
رابینسون: «ما به یک سیستم بسیار عادلانه‌تر در اروپا نیاز داریم. ما نباید مسئولیت تحمل این بار سنگین و نامتناسب را گردن کشورهای مدیترانه‌ای به ویژه ایتالیا و یونان بیاندازیم، این کار عادلانه نیست و می دانید که این بحث خیلی طولانی شده است. ما باید این موضوع را به شکل منصفانه‌تری مدیریت کنیم و در پایان، ما می دانیم که آن دسته از مهاجرانی که در چنین شرایط خطرناکی مهاجرت می کنند و به کشوری دیگر می آیند، ویژگی‌های کارآفرینی دارند. آنها شجاع اند و هر جا که بروند می توان جوامع را بسازند. این یک تجربه است.»
یورونیوز: اما تصاویری که از اردوگاههای پناجویان در کشورهایی مانند بوسنی می بینیم باید برای اروپا و سیاستمداران اروپایی شرم‌آور باشد، این طور نیست؟
رابینسون: «به نظر من ما باید واقعا بهتر عمل کنیم. ما در ایرلند «پروژه تدارک مستقیم » را برای این موضوع داریم و هر کاری که می کنیم را مورد بازبینی قرار می ردهیم زیرا می دانیم که یک جامعه بر اساس نوع برخوردی که با زندانیان و نحوه برخوردی که با کسانی که مجبور به مهاجرت شده اند، قضاوت می شود زیرا این افراد از درگیری ها یا آزار و شکنجه گریخته‌اند. به نظر من این ضرورت وجود دارد که روی مواردی چون عدالت اجتماعی و همچنین خروج از بحران کووید با یک سیستم تامین اجتماعی بسیار جامع‌تر در سراسر اروپا و حتی فراتر از آن، متمرکز شویم. »
یورونیوز: بعنوان عضو متنفذان، شما همچنین یک فعال صلح هستید. چه اندازه نگران روابط نه چندان خوب بریتانیا و ایرلند و شکننده بودن توافق صلح جمعه نیک هستید؟
رابینسون: « خوب شما درک می کنید که این موضوعی است که من بعنوان رئیس جمهوری پیشین واقعا نمی توانم درباره آن صحبت کنم. من علاقمندم که بطور کلی از سیاست دور باشم. اما سیاست را مشتاقانه و از نزدیک دنبال می کنم. اما نمی خواهم چیزی بگویم زیرا در حال حاضر همه چیزی کمی دشوار و مشکل زا شده است و این خوب نیست.»
یورونیوز: خوب پس درباره موضوعی صحبت کنیم که شما با آن راحت تر هستید و آن تغییرات اقلیمی است و شما قبلا به آن اشاره کردید. این هفته اینجا در بروکسل غوغایی در میان بازیگران تغییرات آب و هوایی برپا بود زیرا جان کری به اینجا آمد و متعهد شد که می خواهد با اتحادیه اروپا برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه سبز همکاری کند. سیاستمداران و البته صنایع بزرگ چه کاری باید انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که قاره اروپا تا سال ۲۰۵۰ به قاره کربن صفر بدل شود؟ البته جدا از اظهارات تبلیغاتی و سبز شویی(دست آویز کردن علاقه به محیط زیست برای کسب سود)
رابینسون: «ما امسال دو رویداد بزرگ را پیش رو داریم، کنوانسیون تنوع زیستی در چین و کنفرانس مربوط به تغییرات آب و هوا در گلاسکو در ماه نوامبر، که هر دو آنها از سال گذشته به امسال منتقل شده‌اند. اما اینها نمی تواند مهمتر از این باشد که هر کشور و هر شرکتی و هر جامعه ای بگوید که ما می خواهیم تا ۲۰۵۰ یا زودتر به انتشار صفر گازهای گلخانه‌ای دست یابیم و بعد ببینیم این چه معنای در سال ۲۰۳۰ یا ۲۰۲۵ دارد؟ و تعهداتی که کشورهایمان می دهند به چه معناست؟ تاکنون ما در مسیر درستی نبوده‌ایم و اگر آنچه را از تعهد کشورها می دانیم اضافه کنیم، باید بگویم که جهان ایمنی نداریم.»
یورونیوز: با مری رابینسون زمان زور می گذرد. یک سوال دیگر: شما دهه‌هاست که در معرض دید عموم هستید و یک زندگی حرفه‌ای چنین طولانی مدت بطور واضح بدون یکی دو تا مشکل نمی تواند بوده باشد. این مشکلات برای شما در سال ۲۰۱۸ در دبی پیش آمد وقتی شما پرنسس لطیفه را ملاقات کردید. می دانم که شما در هفته‌های گذشته درباره آن خیلی صحبت کرده‌اید و گفته‌اید که در این موضع صادق بوده‌اید و همچنین گفته‌اید که در این زمینه کمی زود باور بودید. اما من هنوز می خواهم ب‍پرسم که آیا دو سال گذشته فرصتی از دست رفته برای حمایت جدی تر از پرونده لطیفه نبوده است؟
رابینسون: «به نظر من در حال حاضر باید از دفتر کمیساریای عالی که خواستار ارائه شواهد زنده بودن آنها شده حمایت کرد و با احکام این کمیساریا جلوتر رفت برای آزادی نه تنها لطیف بلکه همچنین خواهرش. باید تمرکزمان روی این موضوع باشد.»
برگرفته از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۱۳ مارس ۲۰۲۱