انتشار تصاویر و اسنادی مربوط به برگه آزمایش پیش از ازدواج چهار کودک هفت، نه و ۱۰ ساله در شهرستان کازرون تلنگری بود به اذهان عمومی تا ساده از کنار معضلی به نام کودک همسری در جمهوری اسلامی نگذرند.
در دو روز اخیر تصاویر و اخبار منتشر شده در برخی رسانه‌های ایران به ویژه در شبکه‌های اجتماعی درباره آزمایش پیش از ازدواج دو کودک هفت ساله در شهرستان کازرون، نقض جدی حقوق کودک در جمهوری اسلامی را به عنوان واقعیتی تلخ باردیگر در برابر جامعه گذاشت.
به گزارش خبرآنلاین، در این تصاویر دو کودک که گفته می‌شود افغانستانی هستند، در کنار یکدیگر دیده می‌شوند. تصویری از برگه درخواست آزمایشات پیش از ازدواج این دو هم منتشر شده که نشان می‌دهد دختر و پسر متولد سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ هستند.
خبرگزاری هرانا، ارگان خبری فعالان حقوق بشر در ایران با انتشار این تصاویرنوشت: «پس از انتشار تصاویری از برگه آزمایش پیش از ازدواج دو کودک هفت ساله در شهرستان کازرون، انتشار تصاویر و اسنادی دیگر نشان می‌دهد در همان تاریخ آزمایش پیش از ازدواج دستکم دو کودک نه و ۱۰ ساله دیگر نیز در آزمایشگاه پیرویان این شهرستان صورت گرفته است».
انعکاس این اخبار در فضای مجازی با واکنش دادگستری کازرون روبرو شد. دادستان عمومی شهرستان کازرون تهدید کرد که «با افرادی که در فضای مجازی اقدام به انتشار اخبار و مطالب کذب می‌نمایند برابر قانون و با جدیت برخورد خواهد شد».
خبرگزاری ایرنا که این خبر را روز سه‌شنبه ۲۶ اسفند منعکس کرده، در ادامه به نقل از اطلاعیه روابط عمومی دادگستری کازرون نوشته است: «این موضوع با قید فوریت در دستور کار دادستان عمومی و انقلاب شهرستان قرار گرفت و در همین راستا با تحقیقات بعمل آمده از خانواده کودکان و عوامل مربوطه در شبکه بهداشت این شهرستان مشخص شد که خانواده‌های این کودکان با توجه به رسوم خود اقدام به گرفتن آزمایش اولیه نموده تا در آینده مشکلی جهت ازدواج احتمالی در سن قانونی کودکان وجود نداشته باشد.»
اما برای بسیاری این سوال مطرح شد که اگر قرار نبوده ازدواج کنند چه لزومی داشت روی دو کودک آزمایشات پیش از ازدواج انجام دهند؟
مدافعان حقوق زن و کودک در ایران سال‌هاست برای جلوگیری از کودک همسری و افزایش سن ازدواج تلاش می‌کنند. این تلاش‌ها در سطح دولت و مجلس نیز پیگیری شده است. اواخر بهار امسال وزیر ورزش و جوانان درخواستی برای اصلاح ضوابط سنی برای اعطای وام ازدواج داد که بر اساس آن این وام نباید به افراد زیر ۱۸ سال و بالای ۴۰ سال پرداخت شود. در خرداد ماه امسال حسن روحانی، رئيس جمهوری ایران با این درخواست موافقت کرد و دستور رسیدگی به آن را داد.
در ایران هنوز باید برای جلوگیری از ازدواج در سنین زیر ۱۳ برای دختران و ۱۵ برای پسران مبارزه کرد، در حالی که در بسیاری از کشورها فرد ۱۳ ساله کودک و ۱۵ ساله نوجوان به شمار می‌رود و نه در عرف جامعه و نه قوانین آماده ازدواج به شمار نمی‌آید. فعالان حقوق کودک و زن در ایران نیز به آسیب‌هایی اشاره می‌کنند که ازدواج زودرس به دختربچه‌ها می‌زند. علاوه بر خطراتی که بارداری زیر ۱۸ سال برای آنها دارد، به جسم و روح آنان آسیب‌هایی جبرانناپذیر وارد می‌کند. امکان تحصیل، اشتغال و بلوغ فکری واقعی را از آنان می‌گیرد و جامعه را در فقر فرهنگی و اقتصادی بیشتری فرو می‌برد.
بنابر آمار مرکز آمار ایران، در سه ماهه نخست سال ۱۳۹۹ بیش از۷۰۰۰ ازدواج دختر بچه ۱۰ تا ۱۴ ساله و یک ازدواج دختر بچه کمتر از ۱۰ سال به ثبت رسیده است. خبرآنلاین با اشاره به این آمار نوشته است که این ازدواج‌ها «هرگز رسانه‌ای نشدند و کسی جلوی وقوع آنها را نگرفت. این آمار تنها برای بهار سال ۹۹ برای دختران بین ۱۵ تا ۱۹ ساله چیزی در حدود ۳۶ هزار نفر است».
گزارش خبرآنلاین به سرنوشت این دختران در سه ماهه اول سال جاری اشاره کرده و نوشته است «طی این مدت ۱۳۱ دختربچه زیر ۱۴ سال و ۲۶۵۰ دختر ۱۴ تا ۱۹ ساله طلاق گرفته‌اند و ۳۴۶ نوزاد در بهار سال جاری از مادران زیر ۱۵ سال متولد شده‌اند. این آمار برای دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله نیز بیش از ۱۶ هزار تولد نوزاد بوده است.»
هرانا نیز به آمار منتشر شده در ایران در رابطه با آسیب‌های کودک همسری اشاره می‌کند: «بالغ بر ۹۵هزار مورد طلاق زنان زیر ۱۹ سال در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۴ ثبت شده که حدود ۵هزار و ۷۶۰ مورد از این طلاق‌ها مربوط به ازدواج‌هایی است که سن زوجین کمتر از ۱۵ سال است.»
خبرآنلاین می‌نویسد، با وجود اینکه دو سال از ارسال لایحه حذف تبصره مربوط به ازدواج دختران زیر ۱۳ سال توسط معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری به دولت می‌گذرد، این لایحه همچنان در انتظار رسیدن به صحن مجلس است.
مبارزه با کودک همسری نه فقط در ایران که در بسیاری کشورهای جنگ زده، فقیر، توسعه نیافته به لحاظ فرهنگی یا اقتصادی مانند سوریه، افغانستان، پاکستان، هند، بنگلادش، یمن و دیگر کشورهای آفریقایی صورت می گیرد و جلوگیری از آن یک چالش دشوار به شمار می رود.
برگرفته ای از سایت دویچه وله فارسی، ۱۸ مارس ۲۰۲۱