سازمان برنامه و بودجه طرحی را در دست بررسی دارد که بر اساس آن «کارت خرید نان» به مردم داده می‌شود. قیمت نان طی سال گذشته بطور میانگین ۵۰ درصد افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود با حذف ارز ترجیحی یا همان دلار ۴۲۰۰ تومانی واردات گندم قیمت نان با افزایش بیشتری روبرو شود.
مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه از طرحی برای توزیع کارت خرید نان در میان مردم خبر داده و گفته این طرح از سوی دولت در حال بررسی است.
مسعود میرکاظمی عصر سه‌شنبه ۲۱ دی ۱۴۰۰ پس از نشست با اعضای کمیسیون تلفیق بودجه مجلس اعلام کرد: قرار شد کارگروهی از کمیسیون تلفیق بودجه برای بررسی ابعاد گسترده این طرح تشکیل شود تا با کمک دستگاه‌های مختلف و سازمان برنامه‌وبودجه به سؤالات نمایندگان به شکل دقیق‌تر و جزئی‌تر در جلساتی مجزا از کمیسیون تلفیق بودجه پاسخ داده شود و در نهایت جمع‌بندی آن در این کمیسیون ارائه شود تا نمایندگان در جریان قرار بگیرند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته که با توزیع بن‌کارت، یارانه نان به نانوا پرداخت می‌شود و افراد نان را به همان قیمت قبل خریداری می‌کنند. به گفته او، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد هنوز در حال آماده‌سازی زیرساخت اجرای این طرح هستند و «فعلا بحث حذف ارز ترجیحی نهاده‌ها مطرح است و موضوع حذف ارز تخصیصی به گندم و دارو برای مرحله دوم قرار داده شده است.»
مسعود میرکاظمی افزوده که «این طرحی است که روی آن در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد کار می‌شود که این سامانه اگر آماده شود، به راحتی بدون اینکه مردم دغدغه‌ای داشته باشند، ارز ۴۲۰۰ تومانی این بخش را هم حذف کرد.»
رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس هم در اینباره گفته که دولت برای حذف ارز ترجیحی باید برنامه‌ای مکتوب به مجلس ارائه کند. او افزوده که در جلسه روز سه‌شنبه ۲۱ دی کمیسیون تلفیق بودجه در مجلس، دولت رسما اعلام کرد سال آینده ارز ترجیحی نداریم!
رحیم زارع افزوده که «دولت سال آینده ۲۵۰ هزار میلیارد تومان برای یارانه و بن‌کارت در ازای حذف ارز ترجیحی اعتبار گذاشته است که در سه ماه اول سال آینده، یارانه به‌صورت نقدی و بعد از آن با بن‌کارت و کارت‌های الکترونیک پرداخت می‌شود. البته برخی نمایندگان مجلس هنوز درخصوص حذف ارز ترجیحی قانع نشده‌اند لذا همچنان در حال بررسی سازوکار این مسئله در کمیسیون تلفیق هستیم.»
هزینه خرید نان بطور میانگین سهمی ۱۰ درصدی در سبد مصرفی خانوار دارد و برای اقشار تنگدست که از تهیه برنج به دلیل گرانی محروم هستند، رقم هزینه شده برای نان بیشتر است.
آخرین گزارش‌های منتشر شده از قیمت نان نشان می‌دهد هر عدد نان لواش سنتی یارانه نوع یک با وزن ۱۳۳ گرم به مبلغ ۴۵۰ تومان، سنگگ سنتی یارانه‌ای نوع یک با وزن ۴۵۰ گرم ۱۵۰۰ تومان، سنگگ سنتی یارانه‌ای نوع دو با وزن ۴۵۰ گرم ۲ هزار تومان، سنگگ ماشینی یارانه‌ای نوع ۲ با وزن ۴۲۰ گرم ۱۸۰۰ تومان، تافتون یارانه‌ای نوع دو با وزن ۲۲۰ گرم هزار تومان، بربری ساده یارانه‌ای نوع دو با وزن ۳۳۴ گرم ۱۴۰۰ تومان و نان ساجی یارانه‌ای نوع دو با وزن ۲۶۵ گرم ۱۰۰۰ تومان است.
از سوی دیگر بر اساس آمارها، دولت سالانه چهار هزار میلیارد تومان یارانه نان پرداخت می‌کند. این یارانه در قالب واردات گندم با ارز ترجیحی یا همان دلار ۴۲۰۰ تومانی و همچنین عرضه آرد سهمیه‌بندی شده با نرخ دولتی در میان نانوایی‌ها است. با توجه به اینکه جمعیت ایران حدود ۸۴ میلیون نفر است، توزیع رقم سالانه چهار هزار میلیارد تومان یارانه کنونی میان مردم به صورت کارت خرید نان، به این معناست که سهم هر فرد از یارانه نان ماهانه چهار هزار تومان می‌شود! معادل خرید دو عدد نان سنگک با قیمت‌های کنونی!
همچنین این نخستین بار است که «نان» به عنوان قوت غالب مردم ایران قرار است کوپنی شود. حتی در زمان قحطی و رکود جنگ ایران و عراق که توزیع کالای کوپنی رواج داشت نیز نان مشمول کوپن نبود و خانوارها برای تهیه نان با مشکل روبرو نبودند.
پیش از این نیز گزارشهایی از خرید نان نسیه در ایران مطرح بود. خانوارها به دلیل مشکلات مالی توان خرید نان را هم ندارند و در نتیجه به صورت نسیه نان خریداری کرده و سر ماه پس از دریافت حقوق با نانوایی محله تسویه حساب می‌کنند و یا کارت یارانه نقدی ماهانه را به امانت نزد نانوا گذاشته تا بتوانند نان نسیه دریافت کنند.
بر اساس گزارشی که بیش از یک سال پیش منتشر شد، نانواها روش‌های متفاوتی برای ثبت بدهی مشتری خود دارند: «نانواهایی در زابل سیستان و بلوچستان یا حتی رودان هرمزگان و دشتی بوشهر وجود دارند که نان را قسطی می‌فروشند. بعضی‌هایشان کارت ملی مشتری‌ها را گرو گرفته‌اند و بعضی هم به حساب آشنایی و همسایگی کار می‌کنند و فقط به نوشتن اسم و بدهی اکتفا کرده‌اند.»
همان زمان نسیه‌فروشی نان آنقدر گسترده شده که رئیس مجلس شورای اسلامی هم از آن اطلاع داشته و البته به گفته خودش «تعجب» کرده است. سردار محمدباقر قالیباف در یک گفتگوی تلویزیونی گفت که «در یکی از بازدیدها دیدم که پشت یک نانوایی نوشته نان نسیه داده نمی‌شود؛ تعجب کردم که چطور چنین اتفاقی افتاده؛ داخل نانوایی رفتم صحبت کردم و دیدم کسانی هستند که کارگر بوده و در این شرایط سخت با توجه به اینکه کارگر روزمزد هستند حتی برای خرید نان مشکل دارند. مشکل اقتصادی ۳۰ درصدش ناشی از تحریم است؛ باقی آن سوء مدیریت است.»
در چنین شرایطی حذف ارز ۴۲۰۰ برای واردات گندم، قیمت نان را با افزایش زیادی روبرو خواهد کرد. گران شدن نان در حالی که بسیاری از خانوارهای فقیر با نان خالی شکم خود را سیر می‌کنند، فاجعه دیگری بر زندگی آنها تحمیل خواهد کرد.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۲ ژانویه ۲۰۲۲