تورم فزاینده و افزایش قیمت کالاها و خدمات، به ویژه مواد خوراکی، ادامه دارد. وضعیت بازار مسکن چنان آشفته است که این دولت نیز با بگیروبنندهایی تلاش دارد جوّ روانی بازار را کنترل کند. در این میان، بازار بورس با ثبت رکورد تازه‌ای از فرار پول حقیقی از بازار روبرو شده و در مجموع بیش از هفت هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شده است.
در روزهای گذشته موجی از افزایش قیمت مواد خوراکی بار دیگر سبب کوچکتر شدن سفره‌های مردم شده است. نان، مرغ، تخم‌مرغ، تن ماهی، میوه و خشکبار و شیر خام از جمله کالاهایی هستند که در روزهای گذشته با افزایش قیمت روبرو شدند. قیمت دیگر کالاها و خدمات نیز رو به افزایش است. گزارش‌ها از افزایش قیمت و حتی نایاب شدن بلیت هواپیما در برخی خطوط داخلی حکایت دارد.
روند افزایشی تورم موجب شد مرکز آمار ایران بیش از شش هفته آمارهای تورمی کشور را سانسور کند. در پی اعتراضات و انتقادات اما این مرکز روز گذشته اقدام به انتشار گزارشی درباره تورم اسفندماه ۱۴۰۱ کرد. در این گزارش ادعا شده که میزان تورم سالانه در اسفندماه گذشته به رقم ۴۵/۸ درصد رسیده و رقم تورم سالانه بخش روستایی به ۵۰/۶ درصد رسیده است.
در این گزارش، تورم شهری به میزان ۴۵ درصد گزارش شد. بنابراین فشار تورم روستایی در پایان سال قبل بیشتر از تورم شهری بوده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم ماهانه اسفند سال قبل ۴/۷ درصد بوده و این رقم در فروردین ماه سال جاری به سطح ۳/۷ درصد رسیده است. همچنین در اسفندماه ۱۴۰۱ میزان تورم ماهانه خوراکی‌ها ۶/۹ درصد گزارش شده است.
روزنامه «خراسان» در مطلبی با اشاره انتشار گزارش تورمی مرکز آمار ایران نوشته که سرانجام روز گذشته نرخ تورم مرکز آمار پس از وقفه ای بیش از ۴٠ روزه منتشر شد. اگرچه همین آماری هم که منتشر شد، ناقص و خیلی خلاصه است. این در حالیست که تغییر سال پایه از ١٣٩۵ به ١۴٠٠ که پیش از این به عنوان دلیل تاخیر در اعلام این نرخ مطرح شده بود، قاعدتا نباید چنین تاخیری را ایجاد می‌کرد. همچنین نرخ تورم بانک مرکزی نیز که توقف اعلام آن از سال ٩٧ توسط دولت سابق مورد انتقاد مسئولان دولت فعلی بود، مدتی است منتشر نشده است.
در ادامه این مطلب آمده که «در کنار مسئله اعلام نرخ تورم با توقف انتشار آمار قیمت مسکن تهران نیز مواجه هستیم، چنان که گزارش های ماهانه بانک مرکزی در این باره از یازدهم دی ماه به روز نشده و گزارش های ماهانه مرکز آمار در این باره نیز از ١۶ بهمن به بعد منتشر نشده است. این مسائل در کنار هم نشان می دهد که نوعی تشتت در اعلام آمارها یا شاید نوعی ترس از انتشار آمار وجود دارد.»
محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به سانسور آمار تورم فروردین گفته که «دولت باید خودش پاسخ دهد که چرا آمار مربوط به تورم فروردین ماه سال جاری را منتشر نمی‌کند اما این اقدام خوب نیست.»
رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی افزوده که «به این معنی که گرانی مسکن و افزایش قیمت مسکن منجر به این شده که دیگر کسی فکر گذشته را نکند. در حقیقت به دلیل اینکه مسکن ساخته نمی‌شود، قیمت مسکن افزایش پیدا می‌کند و این افزایش قیمت به اندازه‌ای است که کسی جرأت انتشار آمار واقعی را ندارد.»
وضعیت در دیگر بازارهای کشور نیز نشان از نابسامانی شدید اقتصادی دارد. بازار بورس تهران در دو روز بیش از دویست هزار واحد عقب‌نشینی کرد و بزگترین سقوط تاریخ را در هجدهم اردیبهشت رقم زد. برخی معتقدند بازار تحت تاثیر شایعات است. گفته می‌شود تصمیماتی برای تخلیه هیجان بورس اتخاذ شده و از سوی دیگر برخی نیز این ریزش را مرتبط با اخبار اعلامی در خصوص کاهش سفت و سخت قیمت ارز می‌دانند.
با آغاز فصل جابجایی مستأجران در ایران اجاره‌بهای مسکن نیز با افزایش پرسرعتی روبرو شده است. تورم اجاره در شرایطی که حدود نیمی از جمعیت کشور مستأجر هستند و ارزش واقعی درآمدهای حقوق‌بگیران مدام در حال کاهش است، بیانگر یک فاجعه بزرگ اقتصادی و اجتماعی است. ناتوانی خانوارها در پرداخت اجاره‌بها سبب بروز پدیده‌هایی مثل سکونت چند خانوار در یک خانه، زندگی در کانکس و پارک‌خوابی و اتوبوس‌خوابی شده است.
این دولت نیز بجای آسیب‌شناسی و حل مشکلات موجود در بازار مسکن معتقد است که سوداگران سبب افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن هستند. دولت رئیسی به تازگی از تصویب لایحه‌ای دوفوریتی تحت عنوان «مالیات بر معاملات مکرر مسکن» با هدف جلوگیری از «فعالیت‌های سوداگرانه» خبر داده است.
این لایحه برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارائه شده و بر اساس آن دولت اجازه خواهد یافت از مالکان واحدهای مسکونی که کمتر از یک سال از زمان خرید اقدام به فروش ملک خود می‌کنند، ۶۰ درصد از سود ملک مالیات دریافت کند.
کارشناسان اما معتقدند این طرح مانند سایر طرح‌های پلیسی برای حل مشکلات اقتصاد، شکست خواهد خورد چون مسکن به عنوان یک کالای سرمایه‌ای در اقتصاد ایران عمل می‌کند و قیمت آن تابعی از نرخ تورم، نوسان نرخ ارز و نهاده‌های ساختمانی است و همزمان با رشد این بازارها قیمت مسکن هم بالا می‌رود.
یکی دیگر از بازارهای آشفته روزهای گذشته بازار بورس بوده است. شاخص بازار بورس تهران در روز دوشنبه ۱۸ اردیبهشت، برای دومین روز پیاپی، با ریزش بیش از ۱۲۰ هزار واحدی به دو میلیون ۳۱۴ هزار واحد رسید. همچنین شاخص کل هم وزن نیز ریزش ۳۷ هزار واحدی داشت و به ارتفاع ۸۰۳ هزار واحد رسید.
در مجموع امروز و دیروز ۷ هزار و ۶۸۹ میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بورس تهران خارج شده است. نگاهی به نقشه بازار سهام امروز نشان می‌دهد که سهام شرکت‌های بورسی عموما در طرف قرمز بازار معامله شدند و تنها ۵۶ نماد در بورس امروز افت قیمتی نداشتند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد روز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت رقمی معادل ۴۷۰۰ میلیارد تومان پول سهامداران خُرد از بازار خارج شد که اینهم در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود، چرا که چنین چیزی از سوم شهریورماه سال ۹۹ سابقه نداشت. همه شاخص‌های بورس دیروز به رنگ قرمز درآمدند و شاخص کل ۹۵ هزار واحد ریخت.
ابوذر مشایخی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به ریسک بالای بورس گفته که «آنچه در مورد سهام برای بسیاری از مردم اهمیت دارد، این است که باید با ۳۰ درصد نقدینگی‌شان در این بازار حضور داشته باشند و آن را مدیریت کنند تا آسیب زیادی نبینند. این بازار، بازاری پر ریسک است، اما بازارهای دیگر برای حفظ ریال بازارهای کم‌ریسک‌تری هستند.»
ابوذر مشایخی درباره علت خروج پول حقیقی از بورس توسط سهامداران خُرد یا همان مردم عادی گفته که «خروج پول از این بازار علل گوناگونی دارد که اکثرا به خاطر اخبار نامتقارن (نرخ دلار، برجام و…) است و مساله بعدی به این موضوع برمی‌گردد که برخی خواستار امنیت بیشتر سرمایه‌های خود هستند و منابع‌شان را به سمت بازارهای خودرو، ملک، طلا یا خارج از کشور می‌برند و این عوامل همیشه از گذشته هم بوده و در سال‌های قبل هم همین روند تکرار شده و این بازارهای موازی در نهایت به یکدیگر وصل هستند.»
خبرگزاری «برنا» نوشته است که به واسطه انتشار صورت‌های مالی شش ماهه شرکت‌ها در روز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت در نیمه دوم معاملات بازار افت قیمت سهم‌های سنگین، باعث منفی شدن شاخص کل شد. این گزارش به نقل از کارشناسان تأکید کرده که ارزش سهام برخی از شرکت‌ها در بورس با دارایی آن‌ها انطباق ندارد.
همچنین کاهش نرخ ارزهای خارجی مقابل ریال در بازارهای آزاد ایران طی یک هفته گذشته نیز به عنوان عامل دیگری برای کاهش شاخص کل بورس ارزیابی شده است.
اینهمه در حالیست که کاهش بیش از پنج درصدی شاخص کل در بازار سهام سبب شده سهامداران تنها به فکر فرار از این بازار قرمز باشند.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن،۹ می۲۰۲۳