ایران شاهد درخواست جدیدی برای دریافت پهپاد است و این امر ضمن افزایش نگرانی واشنگتن، تمرکز تهران را بر عمیق‌تر کردن اتحادها در آمریکای جنوبی تشدید کرده است.
شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی آمریکا در این زمینه نوشت، ادموندو نوبیو، وزیر دفاع بولیوی چند روز پس از سفر به تهران برای شرکت در نشست ۲۰ ژوئیه، علاقه‌مندی کشورش را به خرید هواپیماهای بدون‌سرنشین ایرانی تایید کرد. خبرگزاری ایرنا و فارس نیز گزارش دادند که دو کشور یادداشت تفاهم دفاعی و امنیتی امضا کردند.
سی‌ان‌بی‌سی به نقل از محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران، نوشت که «با توجه به اهمیت منطقه بسیار حساس آمریکای جنوبی»، کشورهای آمریکای لاتین در سیاست خارجی و دفاعی ایران اهمیت خاصی دارند.
پس از اینکه اعضای حزب مخالف دولت بولیوی و وزارت خارجه کشور همسایه آن، آرژانتین، خواستار اطلاعاتی در مورد تفاهمنامه شدند، وزیر دفاع بولیوی گفت که دولت او به دریافت پهپادهای پیشرفته ایران علاقه‌مند است.
او مدعی شد که از پهپادها برای «حفاظت از مرزها در برابر قاچاق و تجارت غیرقانونی» استفاده می‌شود و نظارت ارتش را بر مناطق کوهستانی بهبود خواهد داد. او بدون اینکه مشخص کند که دولتش جویای چه نوع پهپادهایی است، گفت که فناوری پهپادهای ایرانی «می‌تواند نیاز ما را برآورده کند».
وزیر دفاع بولیوی با رد نگرانی‌های منتقدان گفت: «این تهدید نیست و ما نیز نمی‌خواهیم اقدامی کنیم که باعث حمله و تهدید علیه ما شود. ما خواهان صلحیم.»
بر اساس گزارش سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا، ایران در ۲۰۲۲ بزرگ‌ترین زرادخانه موشکی و پهپادی در خاورمیانه را داشته است.
این گزارش می‌گوید: «تا پاییز ۲۰۲۲، تهران پهپاد و فناوری پهپادی خود را به دست‌کم پنج کشور در چهار قاره، و به بیش از هفت گروه شبه‌نظامی نیابتی خود در خاورمیانه صادر کرده بود.»
تحلیلگران می‌گویند که ایالات متحده نگران عمیق شدن اتحادهای خارجی جمهوری اسلامی ایران و گسترش پهپادهای مرگبار است.
با اینکه کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا و بریتانیا، جمهوری اسلامی ایران را به ارائه پهپاد به مسکو برای استفاده در جنگ اوکراین متهم کرده‌اند و کی‌یف بقایای پهپادهای ایرانی را به مثابه مدرکی بر این ادعا عرضه کرده است، تهران این اتهام را رد می‌کند.
دو روز پس از اظهارات وزیر دفاع بولیوی، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، در مصاحبه‌ای گفت که دولت بایدن «نگران هرگونه صادرات فناوری بی‌ثبات‌کننده ایران است».
کربی با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران به دلیل صادرات پهپاد به روسیه، افزود: «ما از همه کشورها می‌خواهیم که پیش از ورود به توافق‌های دفاعی با کشوری چون ایران، با دقت فکر کنند.»
این گزارش می‌گوید که ایران پیش از این فقط به شماری از متحدان خاورمیانه‌ای خود پهپاد می‌رساند، اما اینک که از اوکراین همچون میدان آزمایش استفاده کرده است- به‌ویژه پهپادهای دوربرد شاهد ۱۳۶ که روسیه علیه شهرها و زیرساخت‌های حیاتی اوکراین استفاده کرد- در جایگاه ارائه‌دهنده جهانی فناوری پهپادهای مرگبار، در حال گسترش دامنه فعالیت و بازار خود است.
بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین در چارچوب مخالفت گسترده‌تر با ایالات متحده، یا از آنجا که آمریکا آن‌ها را تحریم کرده است، با جمهوری اسلامی ایران همکاری می‌کنند. سی‌ان‌بی‌سی مشخصا به ونزوئلا اشاره کرده است که از ۲۰۰۷ به این سو از ایران فناوری پهپادی دریافت می‌کند. ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، نیز در سفر اخیر به آمریکای لاتین، بر اهمیت اتحاد ایران، کوبا، نیکاراگوئه و ونزوئلا در مبارزه مشترک علیه «امپریالیسم و سلطه» آمریکا و غرب تاکید کرد.
پس از بازگشت حزب سوسیالیست به قدرت در بولیوی در ۲۰۲۰، این کشور برای احیای روابط با ونزوئلا و جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده است.
مؤسسه صلح ایالات متحده با اشاره به فساد اقتصادی و سلطه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر اقتصاد ایران، نوشت که «همکاری بیشتر اقتصادی با کشورهای آمریکای لاتین، رژیم ایران را قادر نمی‌کند که نقایص ساختاری اقتصاد کشور را برطرف کند».
سایر تحلیلگران منطقه‌ای سفر رئیسی را به آمریکای لاتین، از نظر سیاسی نمادین می‌دانند، اما می‌گویند نتیجه ملموس اقتصادی ندارد.
«موسسه مطالعات جنگ» در واشنگتن، پیش‌تر نوشته بود که جمهوری اسلامی ایران به دنبال افزایش مشتریان پهپادی است. در این گزارش آمده است که یکی از فرماندهان سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اکتبر ۲۰۲۲ گفته بود که ۲۲ کشور، از جمله الجزایر، ارمنستان، صربستان، تاجیکستان و ونزوئلا، رسما خواستار دریافت پهپادهای ایرانی شده‌اند.
افزون بر این، رئیسی در چند سفر خارجی اخیر خود، از جمله به کنیا، اوگاندا و زیمبابوه، بر فناوری پهپادی ایران تاکید کرد. جمهوری اسلامی ایران قبلا هواپیماهای بدون سرنشین خود را در اختیار کشورهای آفریقایی، از جمله سودان و اتیوپی، قرار داده بود.
اسرائیل از نزدیک صنعت هواپیماهای بدون سرنشین ایران را زیر نظر دارد و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، فوریه گذشته گفت که ایران در آن زمان «در حال مذاکره برای فروش تسلیحات پیشرفته، از جمله موشک‌های نقطه‌زن و هدایت‌شونده، به حدود ۵۰ کشور بود».
گالانت گفته بود که جمهوری اسلامی ایران دیگر فقط یک «تامین‌کننده محلی» نیست که به گروه‌های نیابتی‌اش خدمت کند، بلکه یک «شرکت چندملیتی» صادرکننده جهانی تسلیحات پیشرفته است که پهپادهایی با برد هزار کیلومتر را از بلاروس تا ونزوئلا صادر کرده است.
سی‌ان‌بی‌سی در ادامه نوشت که روند ساخت کارگاه‌هایی برای تولید پهپادهای ایرانی در سایر کشورهای «متحد» جمهوری اسلامی مانند تاجیکستان، ونزوئلا و سوریه سرعت گرفته و «قرار است در روسیه نیز دایر شود».
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲ اگوست ۲۰۲۳