روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال روز پنج‌شنبه ۳۰ شهریور نوشت دولت اسرائیل در حال بررسی احتمال دستیابی عربستان سعودی به برنامه هسته‌ای در چارچوب توافق بالقوه عادی‌سازی رابطه بین دو کشور است.
براساس این گزارش، مقامات اسرائیلی «بی‌سر و صدا» در حال کار با دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، برای راه‌اندازی عملیات غنی‌سازی اورانیوم با مدیریت آمریکا در خاک عربستان هستند.
وال استریت جورنال افزوده است که بنیامین نتانیاهو به نهادهای ذیربط اسرائیلی دستور داده جوانب برخورداری عربستان از برنامه مسالمت‌جویانه هسته‌ای و اثرات آن بر امنیت اسرائیل را به عنوان بخشی از زمینه پیشرفت برقراری صلح میان دو کشور بررسی کنند.
اسرائیل در طول دهه‌ها با دستیابی تمامی کشورهای منطقه، به‌ویژه حکومت‌ها در کشورهای عرب و مسلمان‌نشین به برنامه هسته‌ای مخالفت کرده و آن را تهدیدی برای موجودیت خود دانسته است.
قوی‌ترین نمود سیاست مخالفت اسرائیل با توان هسته‌ای کشورهای منطقه، خود را در دو دهه اخیر در ایستادگی در برابر برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران نشان داده است.
به نوشته رسانه‌های اسرائیل، در شرایطی که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، روز ۲۹ شهریور در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز به صراحت از «نزدیک شدن» کشورش به «صلح» با اسرائیل سخن گفت، دولت بنیامین نتانیاهو بررسی‌های خود را ضمن همکاری با دولت جو بایدن برای تأمین شرط عربستان در برخورداری از برنامه هسته‌ای صلح‌جویانه به طور جدی دنبال می‌کند.
ولیعهد عربستان به فاکس‌نیوز گفت کشورش فارغ از این‌که چه کسی در دولت اسرائیل حضور داشته باشد، برای عادی‌سازی رابطه با این کشور کار می‌کند و «هر روز به این هدف نزدیک‌تر می‌شود».
محمد بن‌سلمان توافق بالقوه با اسرائیل را «بزرگ‌ترین توافق تاریخی از زمان پایان جنگ سرد» نامید، اما گفت که مذاکرات با اسرائیل به موضوع فلسطین بستگی دارد. او اظهار داشت: اگر ما در توافقی پیشرفت کنیم که تأمین‌کننده مطالبات فلسطینیان باشد و منطقه را آرام کند، (عربستان) با هر کسی که آنجا باشد (دولت اسرائیل را در دست داشته باشد) کار خواهد کرد».
جو بایدن و بنیامین نتانیاهو شامگاه ۲۹ شهریور در نخستین دیدار رو در روی خود در نیویورک در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از زمانی که آقای نتانیاهو در ۹ ماه پیش به قدرت در کشورش بازگشته، از تلاش برای گسترش پیمان‌های صلح میان کشورها با اسرائیل سخن گفتند.
آقای بایدن طرح ریل‌گذاری از آسیا به اروپا از راه عربستان و اسرائیل را عنوان کرد. بنیامین نتانیاهو نیز گفت کشورش مشتاق صلح با عربستان است.
ولیعهد عربستان در گفت‌وگو با فاکس نیوز به صراحت برخورداری کشورش از احتمال سلاح هسته‌ای را عنوان کرد و آن را پاسخی حتمی به دستیابی احتمالی جمهوری اسلامی ایران به بمب اتمی دانست. او گفت: اگر تهران به سلاح هسته‌ای برسد، «ما هم باید آن را داشته باشیم».
نگرانی محمد بن‌سلمان که حاکم عملی عربستان محسوب می‌شود از آینده برنامه اتمی ایران در شرایطی است که دولت ریاض پس از ۷ سال نبود رابطه با ایران، در ماه‌های گذشته مناسبات خود را با جمهوری اسلامی ازسرگرفت و تهران و ریاض به تازگی سفیران خود را مبادله و سفارت‌شان در کشور مقابل را نوگشایی کردند.
از سوی دیگر، رئیس‌جمهور اسلامی ایران که برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، روز ۲۹ شهریور در نشست خبری پایانی سفرش، صلح عربستان و اسرائیل را «زدن خنجر از پشت به مردم فلسطین و مقاومت آن‌ها» نامید.
ابراهیم رئیسی ضمن گفتن این‌که ایران امیدوار به گسترش بیشتر رابطه خود با عربستان است، افزود «کشورهای منطقه تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند کشورهای اسلامی از اصل مقدس حاکمیت مردم فلسطین بر سرزمین‌شان دست بکشند زیرا آزادسازی بیت‌المقدس هسته اصلی اعتقاد همه مسلمانان است».
هنوز روشن نیست که مخالفت جمهوری اسلامی ایران با صلح احتمالی عربستان و اسرائیل چه اثراتی بر روابط تازه ارتقایافته میان تهران و ریاض داشته باشد اما یکی از اهداف دیرینه راهبردی اسرائیل در گسترش دایره صلح با کشورهای منطقه، «منزوی کردن جمهوری اسلامی ایران» بوده است.
برگفته ای از سایت ایران امروز، ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۳