کلسوس، فیلسوف یونانی، روزگاری در کتابش گفته بود که شراب درمان دردهای بیشماری است، از خستگی و تب گرفته تا سرفه و یبوست. اما او نیز نتوانسته بود انکار کند که آب انگور، علیرغم قدرت شفابخشش، می‌تواند سردردهای عجیبی را ایجاد کند.
محققان حالا می‌گویند احتمالا دریافته‌اند که چرا شراب، و به ویژه شراب قرمز، باعث ایجاد چنین سردردهای سریع و ناخوشایندی می‌شود.
سردردهای حاصل از شراب قرمز متفاوت از انواع حالت‌های خماری است که افراد در صبح روز بعد از مصرف الکل به آن دچار می‌شوند. در واقع این سردردها به جای این که بعد از یک شب‌نشینی شروع شوند، می‌توانند ۳۰ دقیقه پس از نوشیدن یک یا دو جام کوچک شروع شوند.
آغاز این سردردها در واقع از هنگامی است که کبد شروع به متابولیز شراب می‌کند، با این حال دانشمندان تا کنون دقیقا نمی‌دانستند چه عاملی باعث این عارضه در بدن می‌شود. موریس لوین، مدیر مرکز سردرد در دانشگاه کالیفرنیا، در این باره می‌گوید: «ما فکر می‌کنیم که در مسیر درستی برای توضیح این معمای هزاران ساله هستیم.»
محققان آمریکایی می‌گویند عامل این سردردها «زردینه‌های فنولیک» یا همان متابولیت‌های ثانویه گیاهی داخل شراب هستند. این ترکیبات که از دانه‌ها و پوست انگور به دست می‌آیند و به رنگ، طعم و به اصطلاح «احساس دهانی» شراب قرمز کمک می‌کنند. سطح زردینه‌ها در شراب‌های قرمز می‌تواند ۱۰ برابر بیشتر از شراب‌های سفید باشد، امری که آنها را به عنوان نامزدهای اصلی برای ایجاد سردردهای فوری تبدیل می‌کند.
محققان که آزمایش‌های آزمایشگاهی را روی د‌ه‌ها ترکیب در شراب قرمز انجام داده‌اند می‌گویند زردینه‌ای به نام «کوئرستین»، که تقریباً منحصراً در شراب قرمز یافت می‌شود، نقش اصلی را در این فرایند دارد.
این ترکیب در بدن به مواد مختلفی تبدیل می‌شود که یکی از آنها «کوئرستین گلوکورونید» است که باعث می‌شود یک سطح بالا از ترکیبی سمی به نام استالدهید در خون جمع شود. مقدار زیاد این ماده در خون سردرد، حالت تهوع، گرگرفتگی صورت و تعریق را در پی دارد.
به گفته پژوهشگران، زمانی که افراد شراب قرمز با مقادیر کم کوئرستین در داخل آن می‌نوشند ممکن است دچار سردرد شوند، به خصوص اگر مستعد ابتلا به میگرن باشند. اینکه چرا برخی از آنها بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند تا برخی دیگر، برای دانشمندان هنوز مشخص نیست.
این ماده در جریان واکنش انگور به نور خورشید تولید می‌شود و تکنیک‌های شراب‌سازی، از جمله تخمیر (که با دخالت پوست انگور صورت می‌گیرد)، فرآیندهای تثبیت و روش‌های به کار گرفته شده برای جاافتادگی شراب نیز بر میزان کوئرستین تأثیر می‌گذارند.
تیم تحقیق اکنون امیدوار است که فرضیه خود را از طریق یک کارآزمایی بالینی با هدف بررسی رابطه سردرد شراب قرمز با سطوح مختلف کوئرستین آزمایش کند. به گفته آنان، نتایج این پژوهش می‌تواند در نهایت به افراد کمک کند تا از سردردهای حاصل از نوشیدن شراب قرمز در امان بمانند.
دکتر لوین در این خصوص گفت: «برای افرادی که شراب قرمز می‌نوشند به طور بالقوه بسیار مفید خواهد بود بتوانند شراب‌هایی را انتخاب کنند که کمتر باعث سردرد می‌شوند. همچنین، شراب‌سازان ممکن است از یافته‌های ما برای کاهش کوئرستین در شراب‌های خود استفاده کنند.»
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Scientific Reports» منتشر شده است
برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳