علیرغم اظهارات مقام‌های جمهوری اسلامی مبنی بر ضرورت بازگشت هزینه‌های ایران در سوریه، مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت، از کاهش ۵۰ درصدی صادرات تهران به دمشق خبر داد.
کانال تلگرام «نود اقتصادی» روز شنبه ۱۹ اسفند ویدئویی از عبدالامیر ربیهاوی، منتشر کرده است که او در یک جلسه می‌‌گوید که میزان صادرات ایران به سوریه در سال ۱۴۰۱، ۲۴۴ میلیون دلار بوده اما این عدد در سال جاری به ۱۲۰ میلیون دلار رسیده است.
آقای ربیهاوی در سخنرانی خود تأکید می‌کند که «این آماری نیست که در شأن همکاری اقتصادی بین دو کشور باشد.»
«نود اقتصادی» در روزهای گذشته ویدئویی از سخنرانی رئیس میز سوریه وزارت امور خارجه نیز منتشر کرده بود که در آن آقای شاه‌حسینی رقم ۱۰۰ میلیون دلار صادرات به سوریه را «نازل» عنوان کرده و به تجار ایرانی هشدار داده بود که خودشان راهی برای تجارت با سوریه پیدا کنند.
کاهش سطح تجارت ایران و سوریه در حالی رخ داده است که مقامات جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته بارها بر بازگشت هزینه‌های ایران در سوریه تأکید کرده‌اند.
از جمله یحیی رحیم صفوی، دستیار ویژه رهبر جمهوری اسلامی در امور نظامی، بهمن ۱۳۹۶ گفته بود که ایران باید هزینه‌هایی که در سوریه کرده است را از طریق «نفت، گاز و معادن فسفات» این کشور «برگرداند».
با این حال بر اساس گزارش‌ها و اسناد منتشرشده تاکنون بخش زیادی از توافق‌های اقتصادی بین ایران و سوریه محقق نشده است.
خبرگزاری مهر در گزارشی که دی ۱۳۹۹ منتشر کرده بود با اشاره به توافق‌های ایران و سوریه در سال ۱۳۹۷ برای حضور ایران در حوزه مسکن، حمل و نقل و بانکی سوریه، نوشته بود که «تاکنون هیچ‌یک از بندهای توافقات مهم مقامات سیاسی دو کشور، جنبه اقتصادی نگرفته است».
اما تازه‌ترین گزارش‌ها درباره مراودات اقتصادی سوریه و ایران به یک سند «سرّی» درزکرده از نهاد ریاست‌جمهوری ایران در اردیبهشت امسال بازمی‌گردد.
بر اساس این سند که توسط گروه «قیام تا سرنگونی»، نزدیک به سازمان مجاهدین خلق، منتشر شده بود از «۵۰ میلیارد دلار پولی که برآورد شده که حکومت ایران در جنگ داخلی سوریه هزینه کرده است، تنها تکلیف بازپرداخت حدود ۱۸ میلیارد دلار مشخص شده، آن هم نه به صورت نقد بلکه در قالب پروژه‌ها و طرح‌هایی که نه توجیه فنی و اقتصادی آن‌ها مشخص است و نه ضمانت اجرایی دارند».
بررسی این سند که رادیوفردا به‌طور مستقل نمی‌تواند صحت اطلاعات آن را تأیید کند، نشان می‌دهد که مجموع سرمایه‌گذاری مورد نیاز از سوی ایران برای پروژه‌ها در سوریه «۹۴۷ میلیون دلار اعلام شده که براساس برآورد این گزارش قرار است این سرمایه‌گذاری نهایتاً به تسویهٔ ۱۷میلیارد و ۹۳۲ میلیون دلار از بدهی‌های سوریه به ایران بی‌انجامد».
اما قابل‌توجه‌ترین بخش این گزارش مربوط به «پیش‌بینی» دورهٔ بازگشت دیون است که پیش‌بینی شده این ۱۸ میلیارد دلار پس از سرمایه‌گذاری ایران در پروژه‌های سوریه طی ۵۰ سال به ایران پرداخت شود.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۹ مارس۲۰۲۴