اظهارات وکیل توماج صالحی درباره صدور حکم برای این خواننده معترض توسط دادگاه انقلاب اصفهان، واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از ایران در پی داشته است.
امیر رئیسیان، وکیل توماج صالحی، روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت در مصاحبه با روزنامه «شرق» گفت دادگاه انقلاب در اقدامی «بی‌سابقه» حکم دیوان عالی درباره لغو حکم دادگاه بدوی برای موکلش را «ارشادی» دانست و این خواننده معترض را «به اتهام افساد فی الارض، به اشد مجازات یعنی اعدام محکوم کرد».
انتشار این گزارش واکنش مقام‌های آمریکایی را در پی داشته است.
ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی گفت: «ما آن گزارش‌های نگران کننده را دیده ایم. ما در مورد کسی صحبت می‌کنیم که قبلاً در بازداشت با شکنجه و سایر رفتارهای خشن روبرو شده است.»
او تصریح کرد: «این نمونه دیگری از نقض وحشتناک و گسترده حقوق بشر توسط ایران است. ما بار دیگر استفاده ابزاری رژیم ایران از مجازات اعدام جهت سرکوب حقوق انسانی و آزادی‌های اساسی مردم را محکوم می‌کنیم.»
این مقام وزارت خارجه آمریکا تصریح کرد که ایالات متحده همچنان گزارش‌های مربوط به وضعیت آقای صالحی را از نزدیک دنبال خواهد کرد.
ودانت پاتل همچنین گفت که ایالات متحد در خصوص مقابله با موارد نقض جدی و فاحش حقوق بشر در ایران، ابزارهای مختلفی برای اعمال فشار بر حکومت جمهوری اسلامی در اختیار دارد.
ابرام پیلی، معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز ضمن محکوم کردن «حکم اعدام توماج صالحی» خواستار آزادی فوری او شد.
این مقام آمریکایی صدور این حکم برای توماج صالحی و محکومیت سامان یاسین، دیگر خواننده مخالف جمهوری اسلامی، به پنج سال زندان توسط قوه قضائیه ایران را محکوم کرد و خواستار آزادی آنها شد.
او در شبکه ایکس (توئیتر سابق) نوشت این احکام «آخرین موارد آزار رژیم ایران علیه شهروندان خود، نادیده گرفتن حقوق بشر و ترس از تغییرات دموکراتیک مورد نظر مردم است».
دیده‌بان حقوق بشر نیز در واکنش به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی، در بیانیه‌ای روند حقوقی پرونده او را «نقض فاحش آزادی‌های بنیادین و حق دادرسی عادلانه» خواند.
دیده‌بان حقوق بشر بر مخالفت خود با مجازات اعدام تأکید کرد و حکم اعدام توماج صالحی را آخرین نمونه از «سیستم قضایی بی‌رحم» جمهوری اسلامی خواند و خواستار آزادی فوری او شد.
رت روتگن، نماینده پارلمان آلمان هم در شبکه ایکس نوشت، توماج صالحی «برای مردم ایران» و برای «آینده‌ای بدون حکومت جمهوری اسلامی» ایستادگی می‌کند.
این نماینده پارلمان آلمان تصریح کرد که توماج صالحی به دلیل غلبه بر ترس خود از حکومت اکنون با مجازات اعدام روبرو شده است.
همچنین در واکنش به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی، یه وان ری، نماینده پارلمان آلمان و کفیل سیاسی آقای صالحی، اعلام کرد از شنیدن این خبر «شوکه و عصبانی» شده است.
او در پیامی ویدئویی گفت صدور حکم اعدام برای این خواننده حتی بر اساس «رویه‌های ایران» نیز منطقی نیست و افزود: «چطور ممکن است اتهاماتی که سال گذشته توماج به خاطر آنها حکم شش سال زندان دریافت کرد، آنچنان بزرگ شده که چنین حکم سنگینی را دریافت کند.»
واکنش‌های گسترده ایرانیان در داخل و خارج
انتشار خبر صدور حکم اعدام برای توماج صالحی، موجی از واکنش‌ها در میان ایرانیان داخل و خارج از کشور را برانگیخته است.
شبکه‌های مجازی فارسی‌زبان مملو از پیام‌ها و پست‌هایی درباره توماج، انتشار ترانه‌های او و پیام‌های ویدئویی این هنرمند معترض است که درباره ضرورت پس‌گرفتن خیابان‌ها از سوی مردم به عنوان صاحبان اصلی آنها، تأکید بر شجاعت و مسئولیت اجتماعی همه در قبال حوادث کشور منتشر کرده بود.
کاربران او را «پسر ایران»، «صدای ما» و «نماد شجاعت» نامیده و باتوجه به محتوای ترانه‌های مردمی او، نوشته‌اند که این بار «ما باید کاری برای توماج اجام دهیم».
به جز خانواده‌های دادخواه و کاربران کمترشناخته‌شده، بسیاری از چهره‌های مشهور هنری، فرهنگی و سیاسی و فعالان مدنی نیز در واکنش به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی مطالبی در حساب‌های کاربری خود منتشر کرده‌اند.
به‌دنبال انتشار خبرهایی مبنی بر برنامه‌ریزی برای تجمعات اعتراضی در شهرهای مختلف جهان، حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن پرواز در حساب‌های کاربری خود نوشته: «به خیابان‌ها برمی‌گردیم.»
او توماج صالحی را «نمادی از مبارزه قهرمانانه‌ی مردم ایران» معرفی کرده و نوشته که جمهوری اسلامی «می‌خواهد نتوانستن را به مردم القا کند غافل از این‌که خودش در رویارویی با خشم مردم قافیه را باخته است. حکومتی که از خشم مردم بسیار ترسیده است.»
گزارش‌هایی نیز از تجمع ایرانیان مقابل سفارت ایران در پاریس و کنسولگری ایران در فرانکفورت آلمان منتشر شده و شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز نوشته‌اند که در برخی شهرهای ایران، شهروندان نام توماج صالحی را فریاد می‌زدند که در خیابان‌ها شنیده می‌شد.
کیهان کلهر، نوازنده برجسته ایرانی، نیز سکوت مقابل صدور این حکم را «حمایت از ظلم ظالم» دانسته است.
مهدی یراحی خواننده معترض هم که خود به‌دلیل حمایت از اعتراضات و انتقاد به حاکمیت بازداشت و با احکام سنگینی روبه‌رو شده، نوشته که «خبر حکم اعدام توماج صالحی، از فرط بی‌بنیادی به کمدی سیاه می‌ماند.»
ابی، ابراهیم حامدی، خواننده موسیقی پاپ ایرانی نیز از صدور حکم اعدام برای توماج صالحی انتقاد کرده و نوشته: «در کجای دنیا یک هنرمند آزادیخواه، که از مساوات و انسانیت می‌خواند، محکوم به اعدام می‌شود؟…این اتفاقات فقط در حکومتی بی‌قانون با حکامی وحشی می‌افتد.»
نازنین بنیادی، هنرپیشه و فعال سیاسی نیز توماج صالحی را «نماد فردای ایران» نامیده، حسین رونقی، فعال سیاسی، صدور این حکم اعدام را «نشان از فروریختن شاکله حکومت» دانسته و شیرین عبادی، فعال حقوق بشر نیز نوشته که صدور این حکم «بیش از هرچیزی به شعله‌ورتر ساختن آتش خشم مردم» منجر خواهد شد».
شاهزاده رضا پهلوی نیز نوشته که «این رژیم از همان آغازش، با هنرمندان، به‌ویژه با هنرمندانی که از استعداد خود برای دفاع از آزادی ایران استفاده کرده‌اند، در ستیز بوده» و از جامعه جهانی خواسته برای لغو این حکم «شرم‌آور» تلاش کند.
بسیاری از فعالان سیاسی مدنی هشدار داده‌اند که حکومت به اعمال خشونت به شیوه‌های مختلف، «اعتیاد» پیدا کرده و در حال عبور از «خط قرمز طاقت مردم» است.
اواخر اسفند جلسهٔ رسیدگی به پروندهٔ سال ۱۴۰۲ توماج صالحی با اتهامات «تشویق به اعمال خشونت‌آمیز از طریق سامانه‌های رایانه‌ای» و «نشر اکاذیب از طریق رایانه» در دادگاه کیفری دو اصفهان برگزار شده بود.
تیرماه سال گذشته اعلام شد که دادگاه انقلاب اصفهان، توماج صالحی را بابت اتهام افساد فی‌الارض در پرونده تشکیل شده در سال ۱۴۰۱ به شش سال و سه ماه حبس محکوم کرده است.
دیوان عالی کشور حکم صادر شده پیشین برای توماج صالحی را لغو کرد، اما وکیل او سال گذشته خبر داد که حتی بعد از نقض این حکم در دیوان عالی کشور و لزوم حذف دو عنوان اتهامی او، دادگاه انقلاب پرونده را به دادسرای اصفهان بازگرداند.
توماج صالحی، رَپِر زندانی، ۲۷ آبان ۱۴۰۲ «پس از تحمل ۲۵۲ روز زندان انفرادی، و مجموعاً یک سال و ۲۱ روز حبس» به قید وثیقه آزاد شد، اما تنها ۱۲ روز بعد و پس از انتشار ویدئویی که در آن شکنجه شدنش در زندان را شرح می‌داد، با «ضرب‌وشتم» بازداشت شد.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۲۵ آپریل ۲۰۲۴