علیرغم اهمیت فرهنگی فرش و پیوند آن با زندگی و تاریخ مردم آناتولی، انجمن صادرکنندگان فرش استانبول اعلام کرده است که تعداد تولیدکنندگان فرش دستباف در ترکیه در سال‌های اخیر از بیش از ۱۵۰ هزار نفر به تنها ۱۵ هزار نفر کاهش یافته است.
موزه هنرهای ترکی و اسلامی میزبان نمایشگاهی با عنوان «فرش‌های ترک؛ هنر گره‌خورده با عشق» است که فرش‌های تاریخی دوره‌های اولیه امپراتوری عثمانی و سلجوقی را به نمایش می‌گذارد.
افتتاحیه این نمایشگاه همزمان با پانزدهمین کنفرانس بین المللی فرش‌های شرقی بود که علاقه‌مندان به فرش را از سراسر جهان را به خود جلب می‌کند.
در این نمایشگاه انواع فرش‌های تاریخی را به نمایش گذاشته شده، فرش‌هایی که هنرمندان اروپایی مانند بلینی یا پیکاسو از آنها الهام گرفته‌اند.
سرا اوروچ، برگزارکننده این کنفرانس در استانبول می‌گوید که سنت قالی‌بافی آناتولی به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد در منطقه قونیه ترکیه برمی‌گردد. او در این باره توضیح می‌دهد: «قدیمی‌ترین یافته‌ها نشان می‌دهد که از ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در منطقه قونیه بافندگی وجود داشته است.»
این نمایشگاه همچنین بر فرآیند پیچیده فرشبافی متمرکز است، از رنگ کردن الیاف طبیعی گرفته تا میزبانی از بافندگانی نظیر الودا سولاک که در این نمایشگاه شرکت دارد. او می‌گوید که یک بافنده ماهر می‌تواند با نگاه به طرح فرش و شرایط ساخت آن، داستان بافنده آن و حتی مکان بافت را دریابد. او اضافه می‌کند: «ما می‌توانیم پوشش گیاهی را در رنگ‌های فرش ببینیم. ما می‌توانیم یکپارچگی جغرافیا را ببینیم. ما می‌توانیم کل زندگی خانواده آن بافنده را در نقوش ببینیم.»
سولاک با نمایش آثار خود می‌گوید که فرش‌های او داستان دو خانواده را روایت می‌کند. او می‌گوید: «تغییر رنگ‌ها روابط خوب درون خانواده را نشان می‌دهد. اگر این‌طور به قضیه نگاه کنیم، در این فرش‌ها می‌بینیم که یک زن چگونه زندگی‌اش خود را با خانواده در هم تنیده است.»
علیرغم اهمیت فرهنگی فرش و پیوند آن با زندگی و تاریخ مردم آناتولی، انجمن صادرکنندگان فرش استانبول اعلام کرده است که تعداد تولیدکنندگان فرش دستباف در ترکیه در سال‌های اخیر از بیش از ۱۵۰ هزار نفر به تنها ۱۵ هزار نفر کاهش یافته است. این انجمن علت کاهش تعداد بافندگان را دستمزد پایین و مهاجرت می‌داند.
مراد یوجل تورسون که تاجر فرش است، معتقد است که دولت و شهرداری‌های محلی باید اقدامات حمایتی بیشتری برای حفظ این هنر اعمال کنند. او می‌گوید که ارزش واقعی صنایع دستی رعایت نمی‌شود و این صنعت ارتباط خود را با جامعه مدرن از دست می‌دهد. او فکر می‌کند اگر حمایت دولتی بیشتری در این باره صورت نگیرد و یا حمایت بدون سود از جانب اتحادیه‌های تجار فرش و فرش‌بافان، این هنر دستی در سال‌های آینده ناپدید خواهد شد.
نمایشگاه «زنان پشت تار و پود» که توسط متیو بورن، موسس شرکت فرش «کریستوفر فار» برگزار می‌شود، برای زنده‌کردن دوباره خلاقیت در میان بافندگان زن در استان اوساک، به آنها اجازه طراحی و بافتن فرش‌هایی با طرح‌های منحصر به فرد می‌دهد. بورن معتقد است که با ترویج و ارتقای جایگاه بافندگی به عنوان یک حرفه سود‌آور می‌توان این صنعت را حفظ کرد. او می‌گوید: «آیا می‌توانید جهانی را تصور کنید که در آن دولت فرانسه اجازه دهد صنعت شرابش ناپدید شود؟ چنین اتفاقی نمی‌افتد.»
درباره فرشبافی نیز می‌گوید: «این حرفه از بین خواهد رفت، مگر اینکه ارتقا یابد و به سطحی برسد که مردم بخواهند آن را ادامه دهند. بنابراین، این بود ایده‌ای که داشتیم.»
ترکیه همچنان یکی از بازیگران اصلی بازار جهانی فرش و با صادرات سالانه ۲،۷۵ میلیارد دلار، دومین صادرکننده فرش دستی پس از چین است.
طبق گزارش انجمن صادرکنندگان فرش استانبول، ترکیه ۱،۱ درصد صادرات جهانی را به خود اختصاص داده است و صنعت فرش ترکیه ۱۶،۳ درصد از سهم فرش‌فروشی جهان را در اختیار دارد. این نمایشگاه‌ها تا ماه ژوئیه ادامه دارند.
برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۲۶ ژوئن ۲۰۲۴