شامگاه سهشنبه دهم مهر، اندکی پس از آنکه سپاه پاسداران اسرائیل را هدف حمله موشکی قرار داد، بسیاری از مردم در ایران با نگرانی از وقوع جنگ، سراسیمه به سمت جایگاههای سوخت رفتند تا دستکم به اندازه یک باک، بنزین ذخیره کنند و هنوز ساعتی از شب نگذشته بود که ویدیوهای بسیاری از گوشهکنار ایران منتشر شد که مردم را در صفهای چندکیلومتری بنزین نشان میداد. شواهد و گزارشهای میدانی حاکی از آن بود که همزمان با شادی و پایکوبی وابستگان حکومت در میدان اصلی شهرها با پرچم حزبالله لبنان، بسیاری از مردم ساعتها در صف بنزین بودند.
خبرگزاری تسنیم بامداد چهارشنبه از قول کرامت ویسکرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فراوردههای نفتی، اعلام کرد که «هیچ مشکلی» در تامین و عرضه بنزین به وجود نیامده است و «هیچ اختلال و نگرانی» از این بابت وجود ندارد. او ادعا کرد که شامگاه سهشنبه تقاضای بنزین در برخی کلانشهرها «اندکی» افزایش یافت.
این خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران حوالی ظهر چهارشنبه نیز در گزارشی دیگری به نقل از رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاهداران سوخت، مدعی شد که افزایش تقاضا برای بنزین همزمان با «شادی مردم در خیابانها» بوده و با گذشت ساعات شب، صفهای بنزین کاهش یافته است. سخنگوی صنف جایگاهداران همچنین ادعا کرد که ذخایر سوخت «به اندازه کافی» است و «مشکلی» بابت تامین بنزین وجود ندارد.
با وجود این ادعاها، برخی مردم ویدیوها و تصاویری از جایگاههای سوخت در صبح چهارشنبه منتشر کردند که نشان میداد سوختگیری بهشدت محدود شده است. حتی برخی جایگاههای سوخت اطلاعیههایی نصب کرده بودند که «سوختگیری با کارت جایگاه فقط یک بار در روز و به مقدار ۲۰ لیتر مجاز است». این در حالی بود که پیش از این رانندگان میتوانستند در هر بار سوختگیری ۳۰ لیتر بنزین بزنند.
طبق گزارشها، محدودیتهای روز چهارشنبه در صبح پنجشنبه، به دو بار سوختگیری در روز و به مقدار ۲۵ لیتر تعدیل شد. با این حال، مسئله کمبود بنزین و احتمال بحرانی شدن تامین آن در صورت وقوع جنگ، در کانون توجه عمومی قرار گرفت.
شامگاه سهشنبه پس از هجوم بسیاری از مردم به جایگاههای سوخت، برخی حسابهای کاربری در شبکههای اجتماعی آنها را شماتت کردند. در مقابل، برخی دیگر که تا بامداد در صف بنزین بودند، این کار را اقدامی در جهت تامین امنیت خود و خانوادهشان دانستند. آنان به ماجرای گرفتار شدن مردم در جادههای شمال ایران در روزهای آخر شهریور اشاره کردند که به دلیل نبود بنزین و تعطیلی جایگاهها، ساعتهای طولانی در جادهها بدون امکانات رفاهی گیر افتاده بودند.
برخی کاربران توضیح دادند که در شرایط جنگی، رانندگان با یک باک پر بنزین میتوانند خود و خانوادهشان را تا حدود ۵۰۰ کیلومتر از منطقه خطر دور کنند. برخی هم هک شدن جایگاههای سوخت را یادآور شدند و تصمیم مردم را برای تامین بنزین در ساعات شب منطقی دانستند.
شماری از کاربران با یادآوری رخدادهای زمان جنگ ایران و عراق و کمبود شدید نفت، توضیح دادند که وقتی حکومت دفاع از فلسطین و لبنان را در اولویت قرار داده و به وضعیت مردم توجهی ندارد، آنها مجبورند خود برای تامین امنیت و بقایشان فکری بکنند، بهخصوص که درباره افزایش قیمت بنزین به تناوب خبرهایی در حال انتشار است.
محسن پاکنژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم، روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران گفت که دولت برای افزایش قیمت بنزین برنامهای ندارد. با این حال، او اذعان کرد که تصمیمگیری درباره این موضوع «حاکمیتی» است.
طی روزهای اخیر در پی تعطیلی برخی جایگاههای سوخت در شهرهای بزرگ، زمزمههایی شنیده شده مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی قصد دارد با محدود کردن عرضه بنزین سه هزار تومانی به ۱۰۰ لیتر در ماه، پروژه بنزین سهنرخی را کلید بزند تا رانندگان مازاد مصرفشان را با بنزین لیتری ۱۲ هزار تومان تامین کنند.
مسعود پزشکیان پیشتر ادعا کرده بود که بدون «اطلاع و رضایت» مردم «جراحی» انجام نمیدهد. بسیاری چنین ادعاهایی را زمینهسازی برای افزایش قیمت بنزین میدانند و میگویند جمهوری اسلامی میتواند برای کاهش کسری بودجه و ناترازیها، پولهایی را که صرف گروههای نیابتی و نهادهای تبلیغاتی و مذهبی میکند، به سرمایهگذاری برای رفع ناترازیها اختصاص دهد.
مسئله قیمت و تامین بنزین اینک به موضوعی جدی و چالشبرانگیز برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است. دادههای رسمی نشان میدهند که در حال حاضر بهطور میانگین روزانه ۱۲۰ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف میشود، حال آنکه تولید بنزین در بهترین حالت حدود ۱۰۲ میلیون لیتر در روز است. دولت برای تامین ناترازی تولید و مصرف بنزین باید بهطور متوسط روزانه ۱۸ میلیون لیتر بنزین وارد کند که این رقم در مناسبتهای خاص، مانند تعطیلات عید نوروز، به روزانه ۳۰ میلیون لیتر هم میرسد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۴ اکتبر ۲۰۲۴