فاطمه نوقی
قیمت جهانی نفت خام «برنت» روز جمعه ۴ اکتبر، به ۷۹.۱۰ دلار در هر بشکه و قیمت نفت خام «وست تگزاس اینترمدیت» (WTI) آمریکا به ۷۵.۳۴ دلار رسید. قیمت‌های نفت برنت و وست تگزاس در پایان ماه سپتامبر به ترتیب ۷۲.۳۵ و ۶۸.۷۵ دلار در هر بشکه بود. این افزایش قیمت به دلیل تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و کاهش عرضه اوپک پلاس است.
اگر درگیری‌ها تشدید و عرضه نفت مختل شود، احتمال افزایش بیشتر قیمت‌ها وجود دارد. با این حال، تحلیلگران معتقدند که عرضه و تقاضای جهانی در بازار نشانگر قیمت‌های پایین‌تر نفت تا سال ۲۰۲۵ است، زیرا ذخایر نفتی جهانی به همراه بازگشت عرضه اوپک پلاس برای پوشش تقاضا کافی است. هرگونه افزایش قیمت ممکن است کوتاه‌مدت باشد، به ویژه در صورتی که اختلال بزرگی در عرضه رخ ندهد.
بازگشت نفت لیبی به بازار
یکی از عوامل کوتاه‌مدت که به کاهش قیمت‌ها کمک می‌کند، بازگشایی تمامی میدان‌های نفتی و پایانه‌های صادراتی لیبی پس از حل اختلاف جناح‌های سیاسی رقیب بر سر اداره بانک مرکزی است. عملیات نفتی لیبی از اواخر اوت متوقف و تولید آن به کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود. این توقف به دلیل بن‌بست سیاسی بین دولت شرق لیبی‌ــ که کنترل تولید و صادرات نفت را در دست دارد‌ــ و دولت طرابلس‌ــ پس از برکناری رئیس بانک مرکزی از سوی دولت طرابلس‌ــ رخ داد. توافق میان این دو طرف اکنون بیش از یک میلیون بشکه در روز تولید نفت لیبی را به بازار بازمی‌گرداند.
ظرفیت اضافی اوپک پلاس
در ماه سپتامبر، هشت کشور عضو اوپک پلاس (عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات متحده عربی، کویت، قزاقستان، الجزایر و عمان) توافق کردند که کاهش داوطلبانه عرضه خود به میزان ۲.۲ میلیون بشکه در روز را تا پایان نوامبر ۲۰۲۴ تمدید کنند. این کاهش داوطلبانه علاوه بر کاهش کلی عرضه اوپک پلاس است. این کشورها از اول دسامبر به‌تدریج ماهانه کاهش تولید داوطلبانه خود را متوقف می‌کنند و این روند تا نوامبر ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت.
به طور کلی، از سال ۲۰۲۲، اوپک پلاس تولید نفتش را به میزان ۵.۸۶ میلیون بشکه در روز کاهش داده است. این گروه تلاش کرده است تا با هشدار عربستان سعودی درباره احتمال کاهش قیمت نفت به ۵۰ دلار در صورت رعایت نکردن سهمیه‌ها، تبعیت بیشتری از کاهش تولید خود داشته باشد. این ۵.۸۶ میلیون بشکه ظرفیت اضافی یک پشتیبان مهم تلقی می‌شود، به‌ویژه با توجه به اینکه رشد تقاضای نفت کم‌رمق پیش‌بینی شده است.
برخی تحلیلگران معتقدند که فاز خروج از کاهش داوطلبانه ۲.۲ میلیون بشکه در روز اوپک پلاس تا نوامبر ۲۰۲۵ به همراه رشد عرضه نفت غیراوپک به میزان حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۵، به‌تنهایی برای پوشش رشد تقاضای نفت حدود یک میلیون بشکه در روز در آن سال کافی خواهد بود. (رشد عرضه نفت غیر اوپک را عمدتا ایالات متحده، کانادا، گویان و برزیل هدایت خواهند کرد)
در عین حال، سازمان‌های رسمی انرژی مانند اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) و سازمان بین‌المللی انرژی (IEA) پیش‌بینی خود از رشد تقاضای نفت را کاهش داده‌اند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اخیرا پیش‌بینی مصرف جهانی نفت برای سال ۲۰۲۵ را به میزان ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داد. یکی از عوامل اصلی این کاهش چین است؛ به دلیل کاهش رشد صنعتی آن و همچنین واردات ضعیف‌تر نفت. تقاضای نفت چین به‌ویژه با افزایش استفاده از خودروهای الکتریکی و استفاده بیشتر از ال‌ان‌جی (LNG) و سی‌ان‌جی (CNG) در حمل‌ونقل کاهش یافته است. دولت چین اخیرا بسته‌های محرک اقتصادی را برای حمایت از رشد اقتصادی اعلام کرده است، اما تاثیر آن بر تقاضای نفت محدود پیش‌بینی می‌شود.
با این حال، دیدگاه کارشناسان در مورد رشد تقاضای نفت متفاوت است. برخی تحلیلگران معتقدند که انتظار برای رشد کمتر تقاضای نفت ممکن است یک تصور غلط باشد، زیرا رشد تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۵ قوی‌تر پیش‌بینی می‌شود. رکود اقتصادی جهانی که بسیاری از آن هراس داشتند، اتفاق نیفتاده است. با کاهش مجدد تورم، بانک مرکزی‌ها در سرتاسر جهان در حال کاهش نرخ‌های بهره‌اند که این امر به رشد اقتصادی کمک خواهد کرد. در ماه سپتامبر، «فدرال رزرو» آمریکا نرخ بهره را به میزان ۵۰ واحد کاهش داد و انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۵ نرخ بهره را به زیر سه درصد برساند. بانک مرکزی‌های اروپا و کانادا نیز نرخ بهره را کاهش داده‌اند.
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) انتظار دارد که اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۴ و سال پس از آن ۳.۲ درصد رشد کند. برخی تحلیلگران بر این باورند که این رشد اقتصادی تقاضای نفت را تقویت خواهد کرد. علاوه بر این، آن‌ها انتظار دارند که انقلاب فناوری هوش مصنوعی موجب افزایش تقاضا برای نفت به منظور حمایت از مراکز داده بزرگ شود.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۸ اکتبر ۲۰۲۴