سازمان عفو بین‌الملل با صدور بیانیه‌ای دربارهٔ احتمال اجرای حکم اعدام یک کودک- مجرم در زندان شیراز هشدار داد.
در این بیانیه که جمعه ۲۷ مهرماه منتشر شد، از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته شده بی‌درنگ اجرای حکم اعدام محمدرضا عزیزی، زندانی ۲۱ ساله را که در زمان ارتکاب جرم و بازداشت تنها ۱۷ سال داشته، متوقف کنند.
براساس بیانیهٔ این سازمان حقوق بشری، مسئولان قضایی جمهوری اسلامی قصد دارند حکم اعدام این جوان را ۳۰ مهرماه اجرا کنند. این در حالی‌است که سازمان حقوق بشر ایران مستقر در نروژ، تاریخ مشخص‌شده برای اعدام او را ۲۹ مهرماه اعلام کرده بود.
سارا حشاش، معاون مدیر عفو بین‌الملل برای خاورمیانه و شمال آفریقا، با اشاره به «تناقض آشکار» صدور و اجرای احکام اعدام برای کودک-مجرمان با قوانین بین‌المللی، ادامه این روند در ایران را نشان‌دهنده «ظلم مقامات جمهوری اسلامی» خواند.
به‌گفتهٔ این مقام سازمان عفو بین‌الملل، نقض حق حیات کودکان و کسانی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند، علاوه بر تعارض با قانون بین‌المللی حقوق بشر و سایر قوانین مدنی، تعهدات و وظایف بین‌المللی ایران را هم زیر سؤال می‌برد.
در همین حال مدیر سازمان حقوق بشر ایران هم از جامعه جهانی خواست برای نجات محمدرضا عزیزی و لغو مجازات اعدام در ایران به‌ویژه برای کودکان تلاش کنند.
محمود امیری مقدم با اشاره به غیرقانونی‌بودن صدور حکم اعدام برای افراد زیر ۱۸ سال در زمان ارتکاب جرم، روند قضایی رسیدگی به پرونده محمدرضا عزیزی را هم «دارای اشکالات جدی و مهم» خوانده است.
این سازمان بر اساس اسنادی که به‌دستش رسیده، سن محمدرضا عزیزی در زمان بازداشت در روز ۲۹ شهریورماه ۱۳۹۹ را تنها ۱۷ سال و ۲۷ روز اعلام کرده است.
هر دو سازمان عفو بین‌الملل و حقوق بشر ایران، تأکید کرده‌اند که کمیسیون تخصصی روان‌پزشکی سازمان پزشکی قانونی شیراز، بر اساس ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی، با معایناتی «سطحی» در حد «تأیید نام و نام خانوادگی»، رشد و سلامت عقلی و بلوغ محمدرضا عزیزی را تأیید کرده‌اند.
سازمان عفو بین‌الملل بارها از قضات و متخصصان پزشکی قانونی ایران خواسته که این آزمایش‌های «سنجش بلوغ» را متوقف کنند.
بر اساس مدارک این دو نهاد حقوق بشری، محمدرضا عزیزی در زمانی که تنها ۱۷ سال سن داشته، در یک درگیری، ابتدا به ضرب چاقو زخمی می‌شود و سپس «در دفاع از خود، دست به چاقو برده، که منجر به کشته شدن مقتول می‌شود».
شعبه یک دادگاه کیفری استان فارس، ۲۴ مردادماه ۱۴۰۰، کمتر از یک سال پس از بازداشت و درحالی‌که محمدرضا عزیزی هنوز هم کمتر از ۱۸ سال داشت، صرفاً بر اساس «اعترافات اولیه» او را به اعدام محکوم کرد.
چهارده ماه بعد، دیوان عالی ایران این حکم را تأیید کرد و یک سال و نیم بعد هم، درخواست فرجام‌خواهی خانواده آقای عزیزی رد شد.
ایران از معدود کشورهایی است که برای کودک-مجرم‌ها، حکم مرگ صادر می‌کنند. این کشور همچنین بیش از هر کشور دیگری، کودک-مجرمان را اعدام می‌کند.
این در حالی است که ایران به عنوان یکی از اعضای کنوانسیون حقوق کودک و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، قانوناً موظف است که افراد زیر ۱۸ سال را «کودک» در نظر بگیرد و اطمینان حاصل کند که هرگز با مجازات اعدام یا حبس ابد غیر قابل کاهش روبه‌رو نشوند.
در سال جاری، دست‌کم یک کودک-مجرم دیگر به نام مهدی جهانپور در زندان عادل‌آباد شیراز اعدام شده است.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۱۹ اکتبر ۲۰۲۴