مدیرکل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با بیان اینکه حدود ۱۵۰ مدرسه این استان در معرض فرونشست قرار دارند، اعلام کرد که تاکنون ۴۲ مدرسه از این تعداد کاملا تخلیه شده‌اند.
هم‌زمان مهدی زارع، زلزله‌شناس و استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی، نیز روز یکشنبه ۲۷ آبان گفت براساس ارزیابی‌های اخیر حدود ۳۹ میلیون نفر از شهروندان ساکن ایران در مناطق مستعد فرونشست زندگی می‌کنند و تخمین زده می‌شود که حدود ۲۵ درصد مناطق شهری ایران در معرض درجات مختلف فرونشست زمین قرار داشته باشند.
پیش‌تر سازمان زمین‌شناسی ایران اعلام کرده بود که از ۶۰۹ دشت ایران حدود ۵۰۰ دشت، که آب شیرین دارند، در معرض فرونشست زمین قرار دارند و در این میان وضعیت استان اصفهان «خطرناک‌تر» از دیگر استان‌ها است، به طوری که هر روز «پیام ناگواری» از این استان ارسال می‌شود.
فرونشست اصفهان از سال ۱۳۹۷ و به دنبال قطع جریان دائمی زاینده‌رود شدت گرفت. قطع چشمه‌های تغذیه آب‌های زیرزمینی از یک سو و حفاری چاه و کشاورزی سنتی از سوی دیگر باعث شد تا سطح آب زیرزمینی در اصفهان به‌طور میانگین سالانه یک متر کاهش یابد.
اکنون محمدرضا ابراهیمی، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان اصفهان، می‌گوید: «متاسفانه پدیده فرونشست در کل کشور وجود دارد، اما شدت و فراوانی آن در سطح استان اصفهان زیاد است و قاعدتا برخی از مدارس استان نیز تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته‌اند. حدود ۱۵۰ مدرسه استان اصفهان تحت تاثیر فرونشست قرار گرفته‌اند و ۴۲ مدرسه به‌طور کامل تخلیه شدند. این مسئله در میزان سرانه فضای آموزشی استان اصفهان هم اثر منفی خودش را دارد. البته مدارسی که تخلیه نشده‌اند هم ایمن نیستند.»
او همچنین توضیح داد که بیشتر مدارس تخلیه‌شده در مناطق شمالی اصفهان و در نواحی چهار و پنج شهری‌اند و در کنار آن تعدادی از مدارس شهرستان‌های برخوار و شاهین‌شهر نیز تخلیه شده‌اند.
دولت‌های جمهوری اسلامی طی یک دهه اخیر برای مقابله با تشدید فرونشست‌ها در مناطق مرکزی، شمالی و جنوبی ایران تدبیری نیندیشیده‌اند و هیچ اقدامی نکرده‌اند. بحرانی که وسعت آن چنان غیر قابل چشم‌پوشی است که علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه ایران، می‌گوید: «در ۱۱ استان میزان فرونشست سالانه بیش از ۱۰ سانتی‌متر است که این عدد از نظر مهندسی بسیار خطرناک محسوب می‌شود، اما به نظر می‌رسد که ما به این ارقام بالا عادت کرده‌ایم.»
همچنین به گفته محمد درویش، کنشگر مطرح محیط‌زیست ساکن ایران، در سه دهه اخیر بیش از دوسوم کل ذخیره آب یک هزارساله در ایران مصرف شده و همین مسئله افزایش سه برابری نرخ فرونشست زمین طی پنج سال اخیر را در پی داشته است.
اما با این حال مهدی زارع روز یکشنبه ۲۷ آبان تاکید کرد: «به غیر از استان گیلان تمام استان‌های کشور درگیر فرونشست هستند و فقط در پهنه‌های مختلف ابعاد و نرخ فرونشست با هم تفاوت دارند. فرونشست زمین یک مسئله محیط‌زیستی حیاتی در ایران است که به علل مختلف، ازجمله برداشت بیش از حد آب‌های زیرزمینی و سایر فعالیت‌های انسانی رخ می‌دهد.»
او در ادامه با اشاره به اینکه تقریبا ۳۰ درصد کل مساحت ایران را دشت‌ها تشکیل می‌دهند، افزود غالب شهرها و مناطقی که فرونشست زمین در آن‌ها قابل توجه است در دشت‌های آبرفتی ساخته شده‌اند و به همین دلیل تخمین زده می‌شود که حدود ۲۵ درصد مناطق شهری ایران در معرض درجات مختلف فرونشست زمین قرار دارند.
گزارش‌های دولتی حاکی از آن است که حدود ۵ درصد کل مساحت ایران در معرض فرونشست شدید و حدود ۱۸.۵ میلیون هکتار یا نزدیک به ۱۱ درصد کل مساحت ایران تحت تاثیر مقدارهای مختلف فرونشست زمین قرار دارد. شدت این مشکل نیز در استان‌های مختلف متفاوت است.
نرخ فرونشست در برخی مناطق استان‌های تهران و فارس سالانه بیش از ۴۰ سانتی‌متر است، و ۳۸۵ مرکز آموزشی و ۲۸۰ مسجد عمدتا تاریخی در اصفهان را نیز تهدید می‌کند. مهدی طغیانی، نماینده اصفهان در مجلس، هم روز هشتم فروردین امسال گفت اگر تا چند سال آینده برای حل این مسئله فکری نشود باید در هفت تا هشت سال آینده اصفهان را ترک کرد و این شهر دیگر قابل‌سکونت نخواهد بود.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴