همزمان با آغاز به کار جدیدترین نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، نشستی مطبوعاتی با حضور خبرنگاران در وین برگزار کرد.
در این نشست خبری، گروسی اعلام کرد که «جمهوری اسلامی ایران درخواست آژانس برای افزایش نیافتن ذخایر اورانیوم غنی‌شده در سطح ۶۰ درصد را پذیرفته و اقدامات اولیه برای انجام این پیشنهاد را شروع کرده است.»
او در عین حال در پاسخ به این که آیا پذیرش ایران برای افزایش نیافتن ذخایر اورانیوم غنی‌شده در حد ۶۰ درصد کافی است؟ گفت: «این اقدام کافی نیست و باید کارهای بیشتری انجام شود. اما باید در نظر گرفت که همین موضوع هم پیشرفتی است که به دست آمده است.»
مدیرکل آژانس تاکید کرد: «برای اولین بار از زمان فاصله گرفتن ایران از تعهدات خود، ایران اقدام تازه‌ای اتخاذ کرده است. آن‌ها برای اولین بار تصمیم به توقف روند افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی گرفتند و با در نظر گرفتن ان‌پی‌تی، این تحول مهمی است.»
او همچنین درباره سفر هفته گذشته‌اش به ایران توضیح داد: «در گفت‌وگوی من با مقامات ایرانی، هیچ شرطی بر محدودسازی غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصدی گذاشته نشد اما با توجه به تحولات، ممکن است این مسئله تغییر کند.»
گروسی درباره مشاهداتش از سفر به ایران و گفتگو با مقامات جمهوری اسلامی افزود: «وزیر خارجه ایران به من وعده داد که تهران به‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، اما می‌دانیم که بحث‌هایی درباره ساخت سلاح هسته‌ای در مجلس ایران وجود دارد.»
این مقام آژانس ضمن اشاره به این که «چهار بازرس باتجربه جدید» به ایران اعزام خواهند شد، افزود: «در سفرم به ایران یک بازرسی میدانی از نطنز و فردو انجام دادم که بسیار برای من مهم بود.»
او همچنین درباره احتمال صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای حکام افزود: «اعضای شورای حکام باید برای صدور یا عدم صدور قطعنامه علیه ایران تصمیم بگیرند. در صورت به تصویب رسیدن قطعنامه، باید دید که چه اتفاقی رخ خواهد داد و این به شورای حکام بستگی دارد.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در گزارش روز چهارشنبه خود در شورای حکام بیان کرد که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا ۲۰ درصد و تا ۶۰ درصد همچنان در حال افزایش است.
او در این نشست افزود: «تقریبا سه سال و ۹ ماه از توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران در چارچوب برجام، از جمله اجرای موقت پروتکل الحاقی، می‌گذرد و بنابراین بیش از سه سال و نیم از زمانی که آژانس قادر به دسترسی به تاسیسات ایران است می‌گذرد. در نتیجه، آژانس پیوستگی اطلاعاتش در رابطه با تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم را از دست داده است.»
گروسی همچنین تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران می‌گوید تمام مواد هسته‌ای، فعالیت‌ها و مکان‌های مورد نیاز بر اساس توافقنامه پادمان ان‌پی‌تی را اعلام کرده است. با این حال، این بیانیه با یافته‌های آژانس در مورد ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در مکان‌های اعلام نشده در ایران مغایر است.»
خبرگزاری فرانسه، صبح روز چهارشنبه ۳۰ آبان به نقل از دو منبع آگاه گزارش کرد که کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا قطعنامه محکومیت جمهوری اسلامی را به دلیل همکاری نکردن کافی با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در شورای حکام آژانس ثبت کردند.
بنا بر این گزارش، یک منبع آگاه اعلام کرد که این قطعنامه اندکی پیش از نیمه‌شب سه‌شنبه ۲۹ آبان ثبت شده است. منبع دیگری هم محتوای آن را تایید کرد.
پس از آن، در روز چهارشنبه، عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در گفتگو با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هشدار داد که ایران به صدور قطعنامه در شورای حکام پاسخ خواهد داد.
به گزارش رسانه دولتی ایرنا، عراقچی در گفتگوی تلفنی با گروسی گفت: «درصورتی که طرف‌های مقابل بی‌توجه به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران، اقدامات غیرسازنده را در نشست شورای حکام از طریق صدور قطعنامه در دستور کار قرار دهند، جمهوری اسلامی به نحو مقتضی و مناسب پاسخ خواهد داد.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین پیش از گفتگو با گروسی، تماسی با ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه داشت و در آن گفتگو، تصمیم کشورهای اروپایی برای صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی در نشست روز چهارشنبه شورای حکام را «اقدامی ناموجه و تحریک‌آمیز» خواند.
عراقچی در این گفتگو مدعی شد که صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی، «شرایط را پیچیده‌تر می‌کند و در تقابل با فضای مثبت ایجادشده در تعاملات ایران و آژانس است.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در ادامه رایزنی‌ها برای پیشگیری از صدور قطعنامه علیه تهران، در تماسی تلفنی با همتای آفریقای جنوبی خود نیز گفت که «اگر طرف‌های دیگر به دنبال رویارویی باشند، ایران واکنش مناسبی نشان خواهد داد.»
خبرگزاری رویترز در گزارشی در این زمینه نوشت که جمهوری اسلامی به آژانس پیشنهاد داده است درصورت لغو صدور قطعنامه، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی را محدود می‌کند.
گزارش رویترز همچنین حاکی از آن است که تهران تهدید کرده درصورت تصویب قطعنامه، آبشارهایی از سانتریفیوژهای پیشرفته را فعال می‌کند که روند غنی‌سازی با خلوص بالا را شتاب می‌بخشند.
صدور قطعنامه شدیداللحن آژانس می‌تواند زمینه را برای آغاز مکانیسم ماشه فراهم کند که سبب بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی خواهد شد. برای این اقدام که هماهنگی‌های آن دست‌کم دو ماه زمان می‌برد، ۱۱ ماه زمان باقی مانده است و پس از آن در اکتبر ۲۰۲۵، بند غروب برجام، امکان فعال شدن مکانیسم ماشه را از بین خواهد برد.
در نشست قبلی شورای حکام نیز قطعنامه‌ای علیه تهران تصویب شد اما تهران به هیچکدام از درخواست‌های آن عمل نکرد و لحن آن نیز به گونه‌ای نبود که زمینه‌ساز فعال شدن مکانیسم ماشه شود.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، تهران تنها کشور غیرهسته‌ای است که اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند. این میزان غنی‌سازی، گامی کوتاه تا اورانیوم سطح ۹۰ درصدی مورد نیاز برای سلاح‌های اتمی فاصله دارد.
رافائل گروسی در سفر هفته گذشته خود به تهران از تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز و فردو بازدید کرد اما کلسی داونپورت، کارشناس انجمن کنترل تسلیحات درباره این سفر به خبرگزاری فرانسه گفت که «سفر مدیرکل آژانس به تهران خیلی دیر انجام شد و دیگر نمی‌توان از مطرح شدن قطعنامه جلوگیری کرد.»
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، پیش از این درباره چگونگی واکنش جمهوری اسلامی به هرگونه صدور قطعنامه علیه ایران در نشست تازه شورای حکام تاکید کرده بود که «به این قطعنامه به سرعت پاسخ می دهیم. یعنی تا رای‌شان خشک نشده ما اقدام‌مان را انجام می دهیم.»
او با بیان این که «دنبال این نباشند که با فشار و زور ما از برنامه‌مان رویگردان شویم» مدعی شده بود که «ما برنامه‌ای شفاف داریم و عمده فعالیت ما برای تولید برق و توسعه رادیودارو و توسعه پرتوهاست.»
رافائل گروسی همچنین در نشست خبری روز چهارشنبه‌اش درباره نابودی یک مرکز مخفی تحقیقاتی هسته‌ای جمهوری اسلامی در پارچین و طالقان در پی حمله اسرائیل، گفت: «ما این مرکز را یک تاسیسات هسته‌ای نمی‌دانیم و نشانه‌ای مبنی بر وجود مواد هسته‌ای در آنجا نداریم.»
پیشتر، وب‌سایت اکسیوس به نقل از چند مقام فعلی و پیشین اسرائیلی و آمریکایی خبر داده بود که در حمله ماه گذشته اسرائیل به اهداف نظامی در ایران، یک مرکز تحقیقاتی فوق‌سری مرتبط با تسلیحات هسته‌ای جمهوری اسلامی در پارچین منهدم شده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴