بررسی‌های مرکز داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در یک دهه گذشته تحت عنوان بودجه، بیش از دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از منابع عمومی دریافت کرده است. محاسبه این نرخ بودجه بر اساس نرخ تورم نشان می‌دهد که ارزش واقعی پولی که دفتر تبلیغات حوزه علمیه دریافت کرده است، تنها در سال ۱۴۰۳، به هفت هزار میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان می‌رسد.
دولت ایران در قانون بودجه سال ۱۴۰۳، مبلغ ۸۳۰ میلیارد تومان به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم اختصاص داد. این رقم با توجه به حداقل دستمزد ۹ میلیون و ۳۰۳ هزار تومانی کارگران در این سال، معادل حداقل حقوق ماهانه حدود ۸۰ هزار کارگر است.
بر اساس گزارش روزنامه اعتماد، در میان نهادهای مذهبی و تبلیغاتی جمهوری اسلامی، صداوسیما و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم دو نهادی‌اند که سال جاری بیشترین بودجه را دریافت کردند.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نهادی مذهبی و سیاسی است که در قانون بودجه جمهوری اسلامی ردیف بودجه مستقل دارد و در زمینه‌هایی مانند انتشار کتاب، نشریه و پاسخگویی به سوالات دینی فعالیت می‌کند. با این حال، درباره عملکرد و تاثیرگذاری آن داده‌های دقیقی در دست نیست.
دفتر تبلیغات اسلامی قم در سال‌های نخست انقلاب با عنوان «دایره تبلیغات امام» تاسیس شد و پس از تعطیلی و مصادره دارالتبلیغ اسلامی متعلق به آیت‌الله محمدکاظم شریعتمداری، به شکل فعلی آن تغییر یافت. از آن زمان تاکنون مدیر این نهاد را علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، تعیین می‌کند.
محمد عبایی خراسانی، محمد جعفری گیلانی، محمدی عراقی و سیدحسن ربانی، روحانیون نزدیک به علی خامنه‌ای، کسانی‌اند که تاکنون مدیریت دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم را برعهده داشته‌اند. مدیریت این مرکز اکنون برعهده احمد واعظی است.
علی خامنه‌ای پیش‌تر در دیدار با مسئولان دفتر تبلیغات حوزه علمیه از آنان خواسته بود در فضای مجازی «جریان‌سازی» کنند و مدعی شد که وجود «نواندیشی و روشنفکری دینی و جهت‌گیری نو» در این مرکز «مغتنم» است. رهبر جمهوری اسلامی همچنین به متولیان دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم دستور داد کتاب‌هایی با موضوع «پاسخ به شبهات فکری جوانان و دانشجویان» تدوین و منتشر کنند.
دفتر تبلیغات اسلامی یکی از نهادهای وابسته به حوزه‌های علمیه است که ارزش بودجه آن‌ها به‌تنهایی سه درصد مجموع اعتباراتی است که در بودجه عمومی برای پنج نهاد وابسته به حوزه‌های علمیه در نظر گرفته می‌شود. این نهادها عبارت‌اند از: مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور، حوزه علمیه خراسان، حوزه علمیه خواهران، جامعه‌المصطفی العالمیه. بودجه این نهادها در سال ۱۴۰۳ در مجموع به حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
بررسی قوانین بودجه سالانه در فاصله سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۳ حکایت از آن دارد که در این مدت، بودجه چهار ردیف اصلی مرتبط با حوزه‌های علمیه در ایران ۲۵ برابرافزایش یافته، حال آنکه میزان افزایش ردیف بودجه حقوق معلمان در این مدت کمتر از ۱۶ برابر بوده است. علاوه بر این، بودجه پنج دانشگاه دینی و مذهبی معارف اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، مدرسه شهید مطهری، دانشگاه علوم و معارف قرآنی و دانشگاه اهل بیت که همگی کارکرد تبلیغاتی دارند و زیر نظر علی خامنه‌ای اداره می‌شوند، بیش از ۶۰۰ میلیارد تومان است.
این مراکز اگرچه با عنوان «دانشگاه» یا «پژوهشگاه» فعالیت می‌کنند، در واقع مدارس مذهبی‌اند که به حوزه‌های علمیه شباهت زیادی دارند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۷ دسامبر ۲۰۲۴