تالاب بین‌المللی گاوخونی، یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی ایران، با بحرانی‌ترین وضعیت خود مواجه شده است. حسین اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط‌زیست اصفهان، اعلام کرد که ۹۹درصد از سطح این تالاب به‌طور کامل خشک شده و تنها یک درصد از آن به‌صورت لکه‌های کوچکی در تالاب مرطوب است.
بر اساس گزارش‌ها، دلیل اصلی این وضعیت، عدم تخصیص حقابه زیست‌محیطی این تالاب از جریان‌های آبی رودخانه زاینده‌رود است. اکبری در گفت‌وگو با رسانه‌ها اظهار داشت که با وجود تعریف ۱۵.۵درصد از حقابه زاینده‌رود برای تالاب گاوخونی در سند تعیین تکلیف حقابه‌ها، این سهم تاکنون محقق نشده است.
او افزود: «در رهاسازی اخیر آب برای کشاورزی اصفهان، سهم تالاب گاوخونی تنها روی کاغذ باقی ماند و هیچ الزامی برای توزیع آن وجود نداشت. اگرچه حجم ناچیزی از آب پشت سد رودشتین به سمت تالاب رهاسازی شد، اما این میزان بسیار کم بود و به دلیل طول مسیر ۸۰ کیلومتری، هرگز به تالاب نرسید.»
این مقام محیط‌زیستی تأکید کرد که زه‌آب‌ها و پساب‌های کشاورزی که در فصل سرما به حدود ۱۰۰لیتر در ثانیه می‌رسد، نمی‌تواند نیاز آبی این تالاب را تامین کند و تنها بخش کوچکی از مصب تالاب را مرطوب کرده است.
تالاب گاوخونی با وسعت ۴۷هزار هکتار در جنوب شرق استان اصفهان، برای حفظ کارکردهای اکوسیستمی خود به حداقل ۱۷۶میلیون مترمکعب آب در سال‌های کم‌بارش و ۴۶۰میلیون مترمکعب در سال‌های نرمال نیاز دارد. با این حال، طی سال‌های اخیر، حقابه این تالاب از برنامه منابع و مصارف وزارت نیرو حذف شده است.
این وضعیت، نتیجه سال‌ها سومدیریت منابع آب در حوضه زاینده‌رود و سیاست‌های نادرست توزیع آب است که علاوه بر کشاورزی، حیات یکی از مهم‌ترین تالاب‌های ایران را به خطر انداخته است. کارشناسان محیط‌زیست هشدار داده‌اند که ادامه این روند نه تنها به نابودی کامل تالاب گاوخونی منجر خواهد شد، بلکه پیامدهای زیست‌محیطی گسترده‌ای برای منطقه و کشور به دنبال خواهد داشت.
برگرفته از سایت ایران وایر، ۲۵ دسامبر ۲۰۲۴