معترضان عراقی که بعد از حدود چهار ماه، همچنان به تظاهرات و تحصن ادامه می‌دهند و خواهان تغییرات بنیادین سیاسی و به ویژه مبارزه با فساد دولتی هستند، اینک نیروهای طرفدار مقتدی صدر را مقابل خود می‌بینند. شب گذشته -چهارشنبه ۵ فوریه- طی درگیری‌های که میان دو طرف رخ داد، دست کم هفت نفر در شهر نجف کشته شدند. خبرگزاری‌های ایرانی تعداد کشته‌شدگان را تا ٢٢ نفر اعلام کرده‌اند. با موضع‌گیری مقتدی صدر به نفع دولت- که فعلاً ناتوان مانده – جنبش اعتراضی عراقی‌ها دچار شکاف شده است.
روز پنج‌شنبه ١٧ بهمن/۶ فوریه، معترضان مخالف حکومت، مراسم خاک‌سپاری کشته‌شدگان شب گذشته را در شهر نجف برگزار کردند. اگرچه خبرگزاری فرانسه از ٧ کشته سخن می‌گوید، اما خبرگزاری ایسنا می‌نویسد که در درگیری‌های شب گذشته میان نیروهای طرفدار صدر و “افراد نقاب‌پوش”، ۱۱ تن کشته و ۱۵۸ تن زخمی شدند. خبرگزاری فارس از کشته شدن ۲۲ نفر و زخمی شدن ۱۷۹ نفر خبر می‌دهد.
این آمار مغشوش حاکی از وضعیت مبهم سیاسی و عدم شفافیت در رویدادهای اخیر عراق است.
مقتدی صدر، روحانی شیعه که تاکنون بارها موضع‌گیری سیاسی خود را تغییر داده است و قبلاً خواستار استعفای دولت عادل عبدالمهدی بود، اینک از نخست‌وزیر جدید، محمد توفیق علاوی حمایت می‌کند. اما علاوی هنوز کابینه‌ای تشکیل نداده و مدیریت دولت عملاً در دست عادل عبدالمهدی است.
مقتدی صدر و طرفدارانش می‌گویند که قصد همکاری با نیروهای انتظامی و بازگرداندن نظم را دارند. صدر می‌گوید “باید برای بازگشایی مدارس و به طور کلی جریان گرفتن زندگی عادی” در کشور تلاش کرد.
اوج‌گیری خشونت
اما چهارشنبه شب – ۵ فوریه – نیروهای طرفدار صدر که خود را “سرایا السلام” می‌نامند و اخیراً به “کلاه آبی‌ها” شهرت یافته‌اند، در شهر نجف با معترضان ضد حکومتی درگیر شدند. این معترضان که از چند ماه قبل در برخی نقاط شهر متحص شده و چادر زده‌اند، می‌گویند که نیروهای “صدری” به آنها حمله کرده و چادرها را آتش زده‌اند. اما صدری‌ها این اتهام را رد می‌کنند و مسئولیت خشونت را به گردن عناصر ناشناس می‌اندازند. منابع بیمارستانی در نجف گفته‌اند که هفت نفر از تظاهرکنندگان مخالف حکومت، به ضرب گلوله کشته شده‌اند.
این نخستین بار نیست که نیروهای طرفدار مقتدی صدر با مخالفان حکومت درگیر می‌شوند. روز دوشنبۀ گذشته، یکی از تظاهرکنندگان در شهر حلّه با ضربات چاقو به قتل رسید.
در جناح مقابل، یکی از فرماندهان “سرایا السلام” (کلاه آبی‌ها) در شهر بصره کشته شد. روز پنج‌شنه ١٧ بهمن، خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی نوشتند که حازم الحلفی – معروف به شیخ الحلفی – در نزدیکی پل محمد القاسم در غرب بصره “به دست افراد ناشناس ترور شد”. دو روز قبل، یکی دیگر از نیروهای صدری به اسم ابومقتدا الازیرجاوی در استان میسان (عمّاره سابق) به قتل رسیده بود.
ناتوانی دولت
در این میان، دولت عراق ناتوان مانده است. نخست‌وزیر مستعفی، عادل عبدالمهدی که هنوز رسماً مدیریت دولت را بر عهده دارد، دستور تشکیل یک “کمیته تحقیقات در باره وقایع نجف” را صادر کرده است. محمد توفیق علاوی هم که باید بعد از تشکیل کابینه، رأی اعتماد پارلمان را کسب کند، کار چندانی از دستش برنمی‌آید. او برای آرام کردن أوضاع وعده داده است که در کابینۀ آینده، یکی دو وزیر از میان معترضان ضدحکومتی انتخاب خواهد کرد. اما معترضان که تظاهرات و تحصن را ادامه می‌دهند، با صدارت محمد علاوی مخالف‌اند و او را همسان سایر “حکومت‌گران بی‌کفایت و فاسد سال‌های اخیر” می‌دانند.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۶ فوریه ۲۰۲۰