کولبری، واژه‌ای که بار عملی آن حمل و جابه‌جایی بارهای سنگین بر دوش انسان از مسیرهای صعب‌العبور و خطرناک است. در نوار مرزی غربی و شمال غربی ایران، کولبری و در نوار مرزی شرقی ایران، سوخت‌بری، بخشی از زندگی مردم محلی جهت امرارمعاش است. اما نیروهای نظامی حکومتی کولبران را با شلیک مستقیم به قتل می‌رسانند. این موجب راه افتادن کارزار «کولبر نکشید» شد؛ کارزاری که تا کنون شهروندان با صدهزار توئیت از آن حمایت کرده‌اند.
عبور از راه‌های صعب‌العبور، سقوط از کوه، انفجار مین‌های به جای مانده از جنگ و ایران عراق، سرمازدگی، گیر افتادن در زیر بهمن و شلیک مستقیم نیروهای انتظامی مرزبانی و سپاه پاسداران از جمله دلایل مرگ کولبرها در راه‌های مرزی است. اما در میان همه این تهدیدها، شلیک مستقیم نیروهای انتظامی و سپاه پاسداران تهدید و سیاست فعال حکومتی است. تعداد زیادی از کولبران هر سال توسط نیروهای نظامی حکومت کشته می‌شوند.
بر اساس آمارهای گردآوری شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان، در سال ۱۳۹۸ حداقل ۷۰ کولبر کشته و ۱۵۴ نفر نیز مجروح شده‌اند. همچنین از آغاز فروردین ماه امسال (۱۳۹۹) تاکنون حداقل ۲۶ کولبر کشته و ۴۸ نفر زخمی شده‌اند. از میان این تعداد ۸۲ کولبر با شلیک مستقیم نیروهای نظامی ایران کشته شده‌اند.
در آخرین مورد از تیراندازی به سمت کولبران، در روز پنجشنبه ۹ مرداد نیروهای نظامی در مناطق مرزی نوسود در استان کرمانشاه، وزیر محمدی، کولبر اهل روستای «حشمر» از توابع شهرستان ثلاث باباجانی را کشتند. همین جرقه‌ای شد تا کاربران در شبکه‌های اجتماعی با راه‌اندازی کارزار «کولبر نکشید» نسبت به کشتن کولبرها توسط نیروهای نظامی حکومت ایران اعتراض کنند و خواستار توقف این روند شوند. همزمان با کارزار «کولبر نکشید»، کاربران توییتر همزمان نسبت به تیراندازی و کشتن سوخت‌بران در بلوچستان با هشتگ «سوخت‌بر نکشید» اعتراض کردند.
هشتگ #کولبر_نکشید به سرعت به ترند اول توییتر در ایران تبدیل شد و تا لحظه تنظیم این گزارش بیش از صد هزار توییت با این هشتگ منتشر شدند.
فرزاد صیفی کاران به مناسبت کارزار #کولبر_نکشید در اینستاگرام با کاوه کرمانشاهی، سخنگوی شبکه حقوق بشر کردستان گفتگوی زنده کرد. در این برنامه، کرمانشاهی در مورد بسترهای به وجود آورنده پدیده کولبری، تهدیدها و راه حل های احتمالی برای بهبود شرایط زندگی شهروندانی که ناچارند به کولبری روی بیاورند صحبت کرد.
در بیانیه ای که سندیکاهای کارگری منتشر کردند، با اشاره به ریشه های فقر و محرومیت در مناطق کردستان ایران که از اصلی ترین عوامل روی آوردن شهروندان مرزنشین به کولبری است، آمده که ۷۹ کولبر در سال ۲۰۱۹ با تیراندازی نیروهای نظامی ایران کشته شدند.
کولبری اکنون برای بسیاری از مردم محلی تنها راه امرار معاش است و این را پژوهش‌ها شبکه حقوق بشر کردستان تایید می‌کند. از این رو در میان کولبران جوانان تحصیل‌کرده و دانشگاه رفته هم هستند که در منطقه کار ندارند و ناچار می‌شوند به کولبری روی بیاورند. در میان کولبران، کودکان، زنان و افراد سالخورده هم هستند که در ازای مبلغ ناچیزی، جان‌برکف هرروز به دل راه‌های کوهستانی می‌زنند که کمکی باشند به وضعیت معشیتی خانواده‌هایشان.
تیراندازی نیروهای مرزبانی و سپاه پاسداران، به شهروندانی که از فقر و تبعیض رنج می‌برند، این به ظاهر شغل غیرانسانی و طاقت‌فرسا را به کابوسی مرگ‌بار تبدیل کرده است.
منبع: برگرفته از سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۳ اوت ۲۰۲۰