رئیس جمهور لبنان اذعان کرد که «تقریبا از سه هفته پیش از» انفجار بندر بیروت که یکی از عظیم‌ترین انفجارهای غیر هسته‌ایِ عصر حاضر را رقم زد، از وجود انبار مواد منفجره در حجم انبوه آگاه بوده است. میشل عون اما ضمن رد هر گونه مسئولیت در مورد این انفجار فاجعه‌آمیز، روز جمعه اظهار داشت که فاقد قدرت اجرایی روی بندر است، ولی دستور اقدام را صادر کرده بود.
وی تا این لحظه بالاترین مقامی است که پذیرفته حاکمان لبنان و مسئولان امنیتی از وجود ۲۷۵۰ تن ماده منفجره نیترات آمونیوم و انبار کردن آن در بندر در شرایط نامناسب آگاه بوده اند.
روز سه شنبه هفته گذشته، این مواد شیمیایی ظاهرا در اثر آتش سوزی منفجر شد و این اتفاق ضمن کشتن ۱۵۰ نفر و زخمی کردن بیش از ۵ هزار نفر، میلیاردها پوند به سراسر شهر خسارت وارد کرد.
آقای عون در پاسخ به سؤال خبرنگاری که پرسید آیا نباید اجرای دستور خود را پیگیری می کردید، گفت: «خبر داری که چقدر مشکل روی هم جمع شده است؟» وی افرود دولت پیشین هم از زمانی که محموله کشتی روسی را در سال ۲۰۱۳ مصادره کردند از وجود این انبار آگاه بود. عون از سال ۲۰۱۶ قدرت را به دست گرفته است.
وی در یک کنفرانس خبری گفت: «این موارد ۷ سال است آنجا بوده. از سال ۲۰۱۳. مواد را آنجا نگه داشته اند و گفته اند که خطرناک است و من مسئولیتی ندارم. من خبر ندارم کجا انبار کرده اند. حتی نمیدانم چقدر خطرناک است.»
او گفت زمانی که در روز ۲۰ ژوییه خبر انبار مواد خطرناک را گرفته بلافاصله به مقامات نظامی و امنیتی دستور «اقدام لازم» را داده است.
او گفت: «اینجا رتبه بندی وجود دارد و هر کسی باید وظیفه خود را بداند. همه خبر داشتند…. وقتی سندی را مورد اشاره قرار می دهید و می گویید اقدام لازم صورت گیرد، این دستور نیست؟»
خشم از حکومت در بیروت بالا گرفته و مردم از سراسر کشور، در شرایطی که از نیروهای دولتی به وضوح خبری نیست، برای کمک و پاک سازی به سوی پایتخت روانه شده اند.
مردمی که در اثر انفجار بی‌خانمان شده یا فامیل و بستگان خود را از دست داده‌اند، در گفتگو با ایندیپندنت، سوء مدیریت و فساد ریشه‌دار در سران حاکم را دلیل این فاجعه می‌دانند و می‌گویند مسئولان هیچ اقدامی برای کمک به آنها نکرده‌اند.
دولت یک عملیات تحقیق راه‌اندازی کرده، اما مردم و گروه‌های حقوقی با بی‌اعتمادی نسبت به مجازات مسئولان در نتیجه تحقیق، خواستار مداخله گروه‌های بین‌المللی مستقل هستند.
آقای عون موافق این نظر نیست و مدعی است تیم داخلی می‌تواند از عهده کار برآید.
وی همچنین تحلیل‌های اولیه را که دلیل انفجار را سهل‌انگاری می‌دانستند ظاهرا قبول ندارد و گفته تیم تحقیقاتی لبنانی به احتمال بمب‌گذاری یا سایر «مداخلات خارجی» نیز رسیدگی خواهد کرد.
رئیس جمهور افزود از فرانسه خواسته تا تصاویر ماهوارهای در لحظه انفجار را در اختیار ما قرار دهد تا معلوم شود آیا موشک یا هواپیمایی در کار بوده است یا نه.
تاکنون ۱۶ کارمند بندر دستگیر شده و بقیه تحت بازجویی قرار گرفته‌اند و بانک مرکزی حساب آنها را مسدود کرده است.
نامه‌نگاری مقامات رسمی که در فضای اینترنت دست به دست می‌شود نشان می‌دهد که رئیس اداره گمرک بارها در طول چند سال گذشته خطر وجود نیترات آمونیوم در بندر را گوش‌زد کرده و از مقامات قضایی خواسته جهت انتقال آن دستور لازم را صادر کنند.
دلیل انفجار هنوز روشن نیست. مسئولان سابق بندر به روزنامه گاردین گفته‌اند که به نظر آنها داخل انبار شماره ۱۲، که نیترات آمونیوم در آنجا نگهداری می‌شد، مواد محترقه آتش‌بازی را هم انبار کرده‌اند که به وضوح خطرناک است.
همین کارگر سابق بندر گفته است که در نزدیکی انبار کار جوشکاری انجام می‌شده که ممکن است آغازگر آتش‌سوزی بوده باشد.
در عین حال، حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، روز جمعه هر گونه دخالت نیروهای شبه‌نظامی لبنان در واقعه یا هر گونه کنترلی بر بندر را تکذیب کرد و (ظاهرا به حالت طعنه) گفت ما بندر اسرائیلی حیفا را بهتر از بندر بیروت می‌شناسیم.
وی احتمال حمله موشکی یا اقدام خراب‌کارانه را منتفی ندانست، اما گفت انبار کردن ماده منفجرهای مثل نیترات آمونیوم در بندر برای این همه مدت به معنی «سهل‌انگاری، فساد و خویشاوندسالاری» نیز هست که نباید نادیده‌اش گرفت.
نگرانی‌هایی وجود دارد از این که حادثه انفجار باعث افزایش ابتلا به ویروس کرونا شود، چرا که دست‌کم چهار بیمارستان، که در یکی از آنها امکانات آزمایش کووید ۱۹ برپا شده بود، ویران شده‌اند.
سازمان بهداشت جهانی گفته است پس از آگاهی از منهدم شدن ۱۷ کانتینر حاوی لوازم مربوط به ویروس کرونا در بندر، تلاش فوری دارد تا تجهیزاتی به ارزش ۱.۷ میلیون دلار را برای حفظ سلامت شخصی مردم به بیروت اعزام کند.
دکتر ریک برنان، رئیس بخش اورژانس شرق مدیترانه در این سازمان، گفت «تعداد عظیم افراد زخمی» ممکن است باعث «فشار بیش از حد» بر سیستم بهداشت شود که فراتر از توان آنها در رسیدگی به موارد کرونایی و اورژانسی است. در همین راستا، وزیر بهداشت با ثبت ۲۷۹ مورد جدید ابتلا به کووید ۱۹ در یک روز به رکورد تازه‌ای رسیده است.
سران جهانی هم با احتیاط به کمک لبنان فاجعه‌زده آمده‌اند اما بسیاری از آنها از وجود فساد اظهار نگرانی کرده اند.
رئیس مجلس اتحادیه اروپا، چارلز میشل، برای گفتگو با مقامات لبنانی در حالی این آخر هفته عازم بیروت مصیبت‌زده است که اتحادیه اروپا در روزهای آتی چگونگی کمک خود را در یک کنفرانس مشترک مورد ارزیابی قرار خواهد داد. او همچنین همراه با کمیسر مدیریت بحران اتحادیه اروپا در کنفرانسی شرکت خواهد کرد که فرانسه برای کمک به لبنان برنامه‌ریزی کرده است.
بروکسل اعلام کرده روز یکشنبه ترتیب یک جلسه مجازی را خواهد داد، اما فرانسه هنوز تاریخ مشخصی را اعلام نکرده است.
در همین حال پاپ فرانسیس با ارسال ۲۵۰ هزار یورو کمک مالی به کلیسای لبنان، به کمک به آسیب‌دیدگان پس از انفجار شتافته است.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۹ اوت ۲۰۲۰