خبرگزاری فرانسه در گزارشی در بارۀ حضور زنان در موسیقی ایران، به ویژه به فعالیت گروه “دینگو” توجه کرده که ریشه در بندرعباس دارد و از چهار هنرمند زن تشکیل شده است. این خبرگزاری می‌نویسد که به رغم مشکلات و موانعی که بر سر راه این هنرمندان وجود دارد، صدای خوانندگان زن ایرانی همه جا شنیده می‌شود.
گزارشگر خبرگزاری فرانسه که در بندر عباس به تماشای کنسرت گروه “دینگو” رفته می‌نویسد: “این برنامه اگر جای دیگری در دنیا بود، کنسرتی عادی به حساب می‌آمد”… اما ترکیب گروه که صرفاً از چهار زن تشکیل شده، نه تنها خبرگزاری فرانسه که توجه چندین نشریۀ خارجی را به خود جلب کرده است.
در پایان کنسرت بندرعباس، آواز خواندن چهار زن، تماشاگران را ذوق‌زده می‌کند و صدای تشویق و کل کشیدن زنان سالن را فرا می‌گیرد. ساسان حیدری که از ده سال قبل با یکی از اعضای گروه “دینگو” ازدواج کرده از این که توانسته برای اولین بار همسرش “نگین” را حین آواز خواندن و ساز زدن روی صحنه ببیند، بسیار خوشحال است. خبرگزاری فرانسه معتقد است که برگزاری کنسرت یک گروه زنانه در مقابل تماشاگران زن و مرد، به دنبال “آسان‌گیری”های نسبی در چند سال اخیر ممکن شده است.
سحر طاعتی، مدیر پیشین روابط عمومی دفتر موسیقی وزارت ارشاد می‌گوید هیچ قانونی در ایران آواز خواندن زن را در مقابل تماشاگران مختلط ممنوع نمی کند. اما اکثر روحانیون به حرام بودن صدای زن قائل هستند و معتقدند که صدای زنانه می‌تواند مردان را تحریک کند و به فساد و انحراف بکشاند. به طور کلی روحانیت شیعه نظر خوبی نسبت به موسیقی غیرمذهبی ندارد و آن را مسبب دوری و غفلت مؤمنان از تکالیف دینی می‌داند.
با این حال بعد از انقلاب اسلامی، برخی ممنوعیت‌ها به تدریج رفع شد. به عنوان مثال در سال‌های جنگ، سرودها و “موسیقی انقلابی” برای ترغیب نیروهای جنگی مجاز شناخته شد. سپس مسئولان با تأکید بر “موسیقی سنتی”، سعی کردند تا موسیقی غربی را که منحط شناخته می شود، منزوی کنند. بعد از دوران حکومت اصلاح‌طلبان که ممنوعیت‌ها سبک‌تر شد، بار دیگر با ریاست جمهوری حسن روحانی، برخی تسهیلات برای اجرای کنسرت فراهم گردید.
خبرگزاری فرانسه می افزاید: “با این حال ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها هنوز فراوان است. همۀ کنسرت‌ها باید مورد تأیید وزارت ارشاد قرار گیرد و اجرای برنامه توسط تک خوان زن، در مقابل تماشاگران مختلط تقریباً غیرممکن است”. ولی سحر طاعتی توضیح می‌دهد که اگر شمار خوانندگان بیش از دو نفر و برنامه در قالب هم‌خوانی باشد، اجرا در برابر تماشاگران مختلط ممکن است. همچنین هم‌خوانی یک زن و یک مرد نیز مجاز است، به شرطی که صدای مرد حداقل به همان بلندی و قدرت صدای زن باشد.
با اتکاء به این نوع ترفندها بود که نمایش موزیکال “بینوایان” حدود یک سال و نیم قبل در تهران به روی صحنه آمد: در این نمایش آواز زنان تک خوان با صدای زنان دیگری که روی صحنه دیده نمی‌‌شدند همراه بود.
خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که داستان گروه “دینگو” از أواخر سال ٢٠١۶ در بندرعباس شروع شد. ملیحه و فائزه طی گفتگوهای خود تصمیم می‌گیرند که به سازهای سنتی رو بیاورند. در مرحلۀ بعد، نگین و نوشین نیز به آنان ملحق می‌شوند و گروه “دینگو” شکل می‌گیرد.
به نوشتۀ خبرگزاری فرانسه، واژۀ “دینگو” در گویش بندری به معنای نخستین گام‌های نوزاد است. گروه با آواز و دهل‌نوازی فائزه، عود نوشین و سایر سازهای کوبه‌ای محلی (جهله، کَسر و پی‌پیه) شکل می‌گیرد. اما این ترکیب اولیه، امکان اجرای برنامه در مقابل جمع مختلط را نمی‌دهد. بعد از مدتی، اعضای گروه درمی‌یابند که با توسل به “هم‌خوانی”، امکان هنرنمایی در مقابل تماشاگران مختلط را به دست می‌آورند.
با اینحال مشکلات اداری و قانونی به آسانی رفع نمی‌شود. گروه “دینگو” با پیگیری زیاد موفق می‌شود که در جشنوارۀ عودنوازی شیراز (٢٠١٨) شرکت کند و سال بعد، به جشنوارۀ موسیقی خلیج فارس برود. از جشنوارۀ خلیج فارس به بعد، نگین گروه را ترک می‌کند و یک گیتارنواز به اسم مینا مولایی جای او را می‌گیرد.
خبرگزاری فرانسه در پایان گزارش خود می‌نویسد که به رغم همه موانع، صدای خوانندگان زن ایرانی در همه جا حضور دارد. حتی در تاکسی های تهران، می توان از صدای گوگوش و هایده و مهستی گرفته تا ترانه‌های هنرمندانی از نسل جدید، مثل گلاره شیبانی (مقیم کالیفرنیا) و دریا دادور (مقیم پاریس) را شنید.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۰
تصویر: گروه دینگو کار خود را از بندرعباس شروع کرد