هفت مهر ۱۳۹۸؛ یک سال پیش در چنین روزی حسین دهلوی در تهران درگذشت: “متأسفم که دیگر جای عرضه ساده‌ترین کارهایم هم به علاقه‌مندان هنر نیست”.
حسین دهلوی در سال ۱۳۰۶ در تهران زاده شد.
پدرش آموزگار موسیقی بود و فرزند ۱۱ ساله‌اش را آموزش داد: “پسر یکی از همسایه های ما پیش پدرم ویلون می‌زد. هرچه او می‌زد من یاد گرفتم. مادرم که موضوع را به پدرم گفت، آموزش مستقیم را پدرم به عهده گرفت. از تهران که رفت با استاد صبا آشنا شدم و چون سابقه داشتم از ردیف دوم ویلون شروع کرد”.
شاگردی زیر نظر صبا به زودی به همکاری و دوستی انجامید تا جایی که استاد، کلاس های درسش را به او وا می‌گذاشت.
۲۶ ساله بود که نخستین اثرش “سبک بال” را آفرید که در آن روایت آهنگین “رقص قاسم آبادی” صبا را برای ارکستر بزرگ ساخته و پرداخته است.
۳۰ ساله بود که سرپرست ارکستر شماره یک هنرهای زیبای کشور و مدرس آن نهاد شد و همزمان در هنرستان عالی موسیقی، زیر نظر حسین ناصحی و استاد اتریشی توماس کلیستیان داوید آهنگ‌سازی خواند و سه سال پس از آن فارغ التحصیل شد: “اپرای خسرو و شیرین را با نظر و همکاری پروفسور داوید نوشتم. بعد در کلاس های درس در اتریش شرکت کردم یک سال هم در برلین کارهای ارکستر فیلارمونیک را می‌دیدم و گاه اشکم می‌آمد”.
۴۱ ساله بود که “ارکستر موسیقی ایرانی” تالار نوبنیاد رودکی را پدید آورد و آثار ماندگاری مانند “باله بیژن و منیژه” برای این گروه نوشت: “آثاری که استادان ما آفریدند تا کنون برای اجرای کنسرت‌های پیوسته نبود”.
در آثار او ترفندهای آهنگ‌سازان موسیقی کلاسیک غربی با نواهای بومی ایرانی درهم می‌آمیزند تا اثری پدید آید که به امید او “هدیه ایران به موسیقی جهانی” باشد.
در آستانه انقلاب ۵۷ بود که ماندگارترین اثرش “اپرای مانا و مانی” را در ۵۰۰ صفحه به پایان رساند: “به پیشنهاد یونسکو برای سال جهانی کودک (۱۹۷۹) از یکی از دوستان اهل تئاتر و قلم و علاقه‌مند به کودکان خواستم داستانی بنویسد و بر پایه آن این اپرا را به بچه‌های جهان تقدیم کردم”.
با جلوگیری از اجرای این اثر “به خاطر وجود صدای زن” دچار افسردگی شدید شد: “شرایط طوری شد که از ۳۰ سال پیش تا به حال نتوانستم چیزی بنویسم. آخر اگر کسی تأثیر بد از صدای زن بپذیرد، بیمار است!”.
۷۳ ساله بود که کتاب ماندگارش “پیوند شعر و موسیقی آوازی” در موضوع هم‌خوان سازی این دو پدیده به چاپ رسید و پس از آن گویی برای از یاد بردن بی‌مهری به آثارش، به بیماری فراموشی گرفتار شد.
حسین دهلوی در ۹۲ سالگی در زادگاهش درگذشت
منبع: سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰