حسن روحانی اعلام کرد که اگر آمریکا به برجام بازگردد و «اشتباهات گذشته خود را جبران کند» و دولت آینده بایدن به شرایط ۲۰۱۷ بازگردد جمهوری اسلامی هم مشکلی نخواهد داشت و به تعهدات خود عمل خواهد کرد اما در این چارچوب درباره مسائل منطقه‌ای و برنامه موشکی مذکره نمی‌کند.
حسن روحانی، رئیس جمهوری حکومت ایران عصر دوشنبه ۲۴ آذر در نخستین نشست خبری خود در یک سال اخیر با حضور نمایندگان رسانه‌های داخلی و خارجی به مسئله برجام پرداخت و گفت:
«دولت نخواهد گذاشت که کسانی پایان تحریم را به تأخیر بیندازد ما این اجازه را به آنان نخواهیم داد. تحریم باید پایان پذیرد.»
روحانی درباره بازگشت آمریکا به برجام تأکید کرد که ایران پیش‌شرطی در این‌باره ندارد و اگر آمریکا به برجام بازگردد ایران هم به تمام تعهدات خود در برجام عمل می‌کند.
او در پاسخ به این سئوال که «آیا امکان دارد با بایدن در صورت لغو تحریم‌های دیدار کند؟ یا این‌که گفت‌وگوها درقالب ۱+۵ را آغاز کند؟» بدون پاسخ صریح درباره مذاکرات مستقیم گفت:
«دولت همه تلاش خود را انجام می‌دهد که در اولین فرصت ممکن تحریم غلط و ظالمانه را از دوش مردم بردارد؛ این یکی از وظایف دولت است و اگر ممکن باشد همین ساعت این کار را انجام می‌دهد؛ هر روزی که ۱+۴ یا ۱+۵ به تعهدات خود عمل کند، ما هم به تعهداتمان عمل می‌کنیم.»
حسن روحانی درباره «پیش‌شرط دریافت خسارت از آمریکا» گفت:
«اگر بخواهیم از آمریکا درخواست پرداخت خسارت کنیم از سال‌ها پیش از انقلاب تا امروز آمریکا خسارات بسیاری وارد کرده است، اما این‌که ما برای بازگشت به برجام پیش‌شرط بگذاریم، وقتی است که همه به بر جام باز می‌گردیم و در ضمن هم مطالبات‌شان را مطرح می‌کنیم که خوب است و حتما این کار را می‌کنم.»
به‌گفته او کشورهای ۱+۴ شامل بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان هم به تعهدات خود عمل نکرده‌اند اما نباید پیش‌شرط پرداخت خسارت را برای بازگشت به برجام گذاشت:
«آنچه امروز برای ما مهم است این است که آمریکا کامل به تعهدات خود بازگردد و عملاً اعلام کند که خطا کرده‌است و بعد از این‌که او به برجام بازگشت درباره مسیر جبران خسارت‌هایی که به ما وارد شده است فکر می‌کنیم.»
مسئولان جمهوری اسلامی با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نسبت به بازگشت ایالات متحده به برجام و رفع تحریم‌ها ابراز امیدواری می‌کنند. پیش از این محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز اعلام کرده بود که اگر آمریکا و کشورهای اروپایی به‌طور کامل به تعهداتشان بازگردند، ایران نیز به‌طور کامل به تعهداتش بازخواهد گشت.
جیک سالیوان، گزینه جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا برای مشاور امنیت ملی، ۷ دسامبر / ۱۷ آذر اعلام کرد که دولت بایدن می‌خواهد با بازگشت به برجام و پایبند کردن ایران به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ برنامه هسته‌ای ایران را زیر کنترل بگیرد.
با این حال مسائل منطقه‌ای و برنامه موشکی نیز از موارد مورد مناقشه بین ایران و کشورهای غربی است.
حسن روحانی درباره این‌که بایدن می‌خواهد درباره برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران هم مذاکره کند، گفت:
«آن تعبیری که از بایدن نقل کردید را من نشنیدم که بگوید اگر بخواهیم به برجام بازگردیم باید یک توافق قوی‌تر باشد. این‌که حرف ترامپ بود نه بایدن! ترامپ می‌گفت که اگر بخواهیم به برجام برگردیم باید یک توافق تازه انجام دهیم.»
جو بایدن یکم دسامبر / ۱۱ آذر در گفت‌وگو با نیویورک تایمز گفته بود اگر ایران توافق هسته‌ای را دقیقاً رعایت کند دولت او آماده است «به عنوان نقطه شروعی برای دور جدیدی از مذاکرات» به توافق هسته‌ای بپیوندد و تحریم‌های اعمال‌شده از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا علیه ایران را لغو کند.
به‌نوشته نیویورک تایمز دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی او این است که پس از بازگشت هر دو طرف به برجام در مدتی کوتاه دور جدیدی از مذاکرات، با هدف طولانی کردن دوره اعمال محدودیت‌ها بر فعالیت‌های منجر به تولید بمب در ایران آغاز شود؛ همچنین در چهارچوب این مذاکرات به فعالیت‌های خصمانه ایران در منطقه و جنگ‌های نیابتی تهران در لبنان و عراق و سوریه و یمن رسیدگی شود.
همچنین تیم بایدن در پی آن است که بازیگران مهم منطقه به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز به مذاکرات برجام بپیوندند.
حسن روحانی در نشست خبری خود گفت:
«هیچ بحث و بررسی و مذاکره مجدد درباره برجام وجود ندارد و مسائل دیگری مانند مسائل منطقه‌ای و موشکی هیچ ربطی به برنامه هسته‌ای ندارد و همه این‌ها را قبلاً بحث کرده بودند در زمان برجام و ماه‌ها می‌خواستند این موارد را هم وارد مذاکره کنند که ما رد کردیم و حالا چون ترامپ از این موارد خبر نداشت این حرف‌ها را می‌زد. بنابراین امکان چنین چیزی وجود ندارد.»
ایران تاکنون در چندین مرحله تعهدات هسته‌ای خود را کاهش داده است که در آخرین نمونه آن آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای جمعه ۴ دسامبر / ۴ آذر در گزارشی اعلام کرد که ایران قصد دارد نصب سه آبشار سانتریفیوژ پیشرفته از نوع IR-2m را در تأسیسات نطنز آغاز کند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان ۷ دسامبر / ۱۷ آذر با انتشار بیانیه مشترکی تصمیم نصب سه آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته در تأسیسات غنی‌سازی نطنز را «مخالف برجام و بسیار نگران‌کننده» خواندند و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز هفته گذشته در گزارشی به شورای امنیت خواهان بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش شد و از جمهوری اسلامی خواست نگرانی‌های جامعه بین‌المللی درباره موشک‌های بالستیک سپاه پاسداران را برطرف کند.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۱۶ دسامبر ۲۰۲۰