حدود یک سال پس از انتشار خبری درباره تعرض جنسی یک استاد دانشگاه مازندران به یک دختر دانشجو، گزارش شده است که یکی از دانشجویان پسر که پیگیر این پرونده بود محکوم شده و آن استاد نیز به زودی به تدریس بازخواهد گشت.
ماجرا سال گذشته اندکی پیش از شیوع کرونا و تعطیل شدن دانشگاه‌ها روی داد. یک دختر دانشجو که به اتاق مدیر گروه علوم سیاسی در دانشگاه مازندران رفته بود آشفته و سراسیمه بیرون آمد و بعد به حراست دانشگاه گفت که آن استاد او را مورد آزار فیزیکی قرار داده است.
روایت یک دانشجو
خبرهای جدید حکایت از آن دارد که نه تنها آن استاد با تنبیه جدی روبه‌رو نشده، بلکه یک پسر دانشجو که با دختر آزاردیده آشنایی داشت و شکایت او را پیگیری می‌کرد از سوی کمیته انضباطی دانشگاه و همچنین در دادگاه محکوم شده است.
یک دانشجو که با دختر آزاردیده همکلاس است ماجرا را این طور روایت می‌کند: «آن دختر ماجرا را اول فقط برای یکی از همکلاس‌هایش تعریف کرد؛ همان که الان کمیته انضباطی دانشگاه او را توبیخ کرده. به هر حال این خانم دانشجو بعد از مشورت با همکلاس‌اش به اتفاق او برای شکایت به حراست دانشگاه مراجعه کرد. بعد از پیگیری‌های زیاد این دو نفر و همین طور بقیه دانشجوها، در نهایت مسئولان حراست دانشگاه می‌پذیرند که این آزار اتفاق افتاده است.»
آن طور که این دانشجو روایت می‌کند، قبل از این ماجرا هم مدیر گروه علوم سیاسی بارها دختران دانشجو را مورد آزارهای کلامی و رفتاری قرار داده بود و پیام‌های نامتعارفی برای دختران در شبکه‌های اجتماعی فرستاده بود.
تعرض جدید این استاد به دانشجوی دختر باعث خشم دانشجویان دانشگاه مازندران شد و آنها در اعتراض به تعلل در صدور حکمی قاطع، یک بار در سالن اجتماعات و بار دیگر در اتاق رئیس دانشگاه دست به تجمع زدند.
به هر روی، هیات بدوی بررسی تخلفات استادان دانشگاه مازندران در ابتدا حکم به اخراج این استاد داد؛ اما در دوره تعطیلی دانشگاه‌ها به دلیل کرونا، هیات تجدید نظر که ریاست آن را رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی بر عهده دارد، حکم اولیه را به یک سال انفصال از خدمت کاهش داد.
دانشجوی دانشگاه مازندران روایت خود را این طور ادامه می‌دهد: «در ایام تعطیلی دانشگاه به خاطر کرونا، دانشجویان در مورد این پرونده در بی‌خبری کامل قرار گرفتند. با اینکه شنیده بودیم رای بدوی بازخرید کامل این استاد و محروم کردن او از تدریس در دانشگاه‌ها است، اما چند روز پیش مطلع شدیم که این رای به یک سال محرومیت از تدریس تبدیل شده. یعنی عملا هیچ تاثیری ندارد ، چرا که دانشگاه یک سال است که تعطیل شده و مثلا محرومیت این استاد در این یک سال تعطیلی گذرانده شده است.»
این دانشجوی دانشگاه مازندران می‌گوید دلیل تنبیه نکردن استاد آزارگر عضویت او در هیات علمی این دانشگاه است: «یک استاد برای عضویت در هیات علمی دانشگاه سراسری غیر از گذراندن مراحل گزینش علمی، باید انواع گزینش‌های اخلاقی و امنیتی را هم پشت سر بگذارد و پایبندی‌اش به ولایت فقیه و عدم گرایش به گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی اثبات شود.»
با اینکه آیین‌نامه‌های وزارت علوم به شرایط اخراج یک عضو هیات علمی به دلایل اخلاقی نیز اشاره کرده اما چنین چیزی در عمل اتفاق نمی‌افتد: «معمولا شکایت از اعضای هیات علمی، به این دلیل که روند بررسی صلاحیت این افراد در وزارت علوم زیر سوال می‌رود، با موانع زیادی روبه‌رو می‌شود. البته در همین دانشگاه ما اساتیدی بودند که با وجود عضویت در هیات علمی، فقط به خاطر یک انتقاد سیاسی با آنها برخورد شدیدی شد؛ اما بررسی پرونده‌های اساتیدی که به موارد اخلاقی متهم می‌شود بسیار کند انجام می‌شود.»
به گفته این دانشجوی دانشگاه مازندران، آزارهای متعدد جنسی از سوی اساتید عضو هیات علمی این دانشگاه مصونیت پولادین آنها در پرونده‌های اخلاقی را کاملا اثبات می‌کند: «در همین دانشگاه ما موارد متعدد آزار جنسی آنلاین و حتی فیزیکی اساتید را بارها شاهد بودیم، اما هیچ برخوردی با آنها نشد. تابستان امسال استادی بود که در فضای مجازی با عکس و صوت برای دانشجویان دختر مزاحمت ایجاد می‌کرد. یا قبل از تعطیلی دانشگاه‌ها عده‌ای از دانشجویان شکایت کردند که یک استاد سر کلاس خود “فیلم غیراخلاقی” پخش کرده. باز هم هیچ برخوردی با او نشد. طی این سال‌ها موارد متعددی از مزاحمت جنسی استاد برای دانشجویان دختر را شاهد بودیم و همچنان هم این روند ادامه دارد.»
به هر روی، نتیجه پرونده فعلی این شده که یکی از دانشجویان پیگیر شکایت محکوم شده است.
دانشجوی دانشگاه مازندران توضیح می‌دهد: «درست در روزهای تعطیل دانشگاه بود که فهمیدیم پسری که پیگیر کار شکایت از استاد خاطی بود با شکایت بعضی از افراد در دانشکده علوم سیاسی به کمیته انضباطی احضار شده. بهانه احضار هم عکسی در اینستاگرام منسوب به این دانشجو بود که کمیته انضباطی مدعی شد حاوی توهین به آن استاد است. در نهایت، کمیته انضباطی این دانشجوی پسر را به توبیخ کتبی با درج در پرونده محکوم کرد.»
از سوی دیگر،«گفته شده استاد آزارگر نیز از این دانشجوی پسر در دادگاه کیفری شکایت کرده و بنابر شنیده‌ها، دادگاه نیز علیه این دانشجو حکم صادر کرده است.»
این پرونده از برخی لحاظ شبیه به مورد مشابهی است که در سال ۸۸ روی داد. در آن سال پس از آنکه تعرض جنسی معاون دانشگاه زنجان به یکی از دانشجویان افشا شد، دو فعال دانشجویی به نام‌های علیرضا فیروزی و سورنا هاشمی که در افشاگری‌ها فعال بودند سرانجام از دانشگاه اخراج و بعد به حبس تعزیری محکوم شدند. این دو دانشجو بعدا مجبور به ترک کشور شدند.
آزاردیده در خطر متهم شدن
شکایت زنانی که مورد آزارهای جنسی واقع می‌شوند، در دانشگاه یا بیرون از دانشگاه، با پیچیدگی زیادی در محاکم قضایی جمهوری اسلامی روبه‌رو می‌شود.
موسی برزین خلیفه لو، حقوقدان و مشاور حقوقی ایران‌وایر، در این مورد می‌گوید: «از نظر قانونی، برای دادگاه احراز تجاوز یا آزار جنسی بسیار دشوار است. شاید به همین دلیل است که بسیاری از زنان آزاردیده از شکایت در محاکم کیفری صرف نظر می‌کنند. مشخص نیست بر اساس چه مستنداتی کمیته انضباطی دانشگاه مازندران آزار جنسی این دانشجو توسط استاد خود را محرز می داند اما از نظر حقوقی، نگرانی اصلی بسیاری از زنانی که از شکایت صرف نظر می‌کنند متهم شدن خود آنها به رابطه جنسی نامشروع است. مساله داشتن یا نداشتن رضایت در رابطه، وجود آثار جسمی آزار جنسی و داشتن مستندات دیگر در این مورد برای اثبات جرم بسیار مهم است.»
این حقوقدان در عین حال به همه زنان آزاردیده، چه در محیط دانشگاه چه در محیط‌های دیگر، توصیه می‌کند شکایت قضایی از آزارگران جنسی را جدی بگیرند: «اگر چه از نظر قانونی، نگرانی برخی زنان از متهم شدن به رابطه نامشروع قابل درک است، ولی تجربه ثابت کرده که در موارد اندکی چنین اتفاقی می‌افتد. معمولا قضات دادگاه‌های کیفری حتی در صورت عدم اثبات تجاوز یا آزار جنسی، حکم به انجام رابطه نامشروع نمی‌دهند. بنابراین توصیه ما همیشه این است که زنان آزاردیده حتما در کمترین فاصله زمانی ممکن شکایت خود را از آزارگران در دادگاه‌های کیفری اعلام کنند.»
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۲ آوریل۲۰۲۱