گزارش‌ها حاکی از ترک تحصیل ۳ میلیون دانش‌آموز در ایران پس از شیوع کروناست، همزمان با اینکه رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌گوید کرونا منجر به افزایش شمار کودکان کار شده و محصلان به کودکان کار تبدیل شده‌اند.
۳ میلیون دانش‌آموز ترک تحصیل کردند و شمار نامشخصی از آنها وارد بازار کار شدند
علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران در مراسم اختتامیه «پویش مدافعان و سفیران سلامت» با اشاره به کوچک شدن سفره خانواده‌ها در اثر کرونا، تورم و مشکلات اقتصادی گفته است: «بار این فشار اقتصادی باعث افزایش کار کودکان شده است.»
چندی پیش نیز رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران به آماربالای کودکان کار که فقر و تامین معاش خانواده، علت حضور ۸۰ درصد آنها در خیابان‌ها اشاره کرده بود و اینکه دولت‌ها هیچ‌گاه دغدغه کوذکان کار را نداشته‌اند.
زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا استان تهران در رابطه با مشکلات بازگشایی مدارس به مواردی از جمله کمبود مدرس اشاره کرد: «کمبود معلم یعنی وجود کلاس‌های متراکم‌تر و حدود ۶۰ درصد کلاس‌های درس لاجرم باید بیش از ۲۶ نفر دانش آموزان را در خود جای دهد.»
سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ درحالی به پایان رسیده که مشکلات تحصیل آنلاین برای دست‌کم ۳ میلیون دانش‌آموزا در مناطق محروم و فاقد ابتدایی‌ترین امکانات از جمله برق، باعث شده تا دسترسی به اینترنت و دستگاه‌های هوشمند امکان‌پذیر نباشد و بخش عمده‌ای از شهرهای کوچک و روستاها، با حجم وسیعی از دانش‌آموزانی روبرو شوند که ترک تحصیل کرده‌اند.
در بخش دیگری که امکان دسترسی به امکانات وجود داشته نیز کیفیت نازل اینترنت و شبکه «شاد» تحصیل را به روندی پُر استرس و اضطراب بدل کرد که نشان می‌دهد سیستم آموزشی حاکم قابلیت پذیرش قالب‌های نو و جدید را ندارد و همچنان بر روش‌های مکتبخانه‌ای استوار است.
این سال تحصیلی با مشکلات بالای ناشی از افزایش بیماری کووید۱۹ همراه بود. سالی که در آن همه کلیشه‌ها از مدرسه، دانش‌آموز، معلم و کلاس درس برای نخستین بار در تاریخ صد و اندی ساله آموزش و پرورش شکسته و قالب‌های نو و جدیدی در فضای آموزشی کشور ترسیم شد.
اکنون بر مبنای اعلام وزارت آموزش و پرورش، ۱۱۰هزار و ۹۷۹مدیر، ۱۲میلیون و ۲۸۶هزار و ۱۹۳دانش‌آموز و ۷۰۶هزار و ۳۴۲معلم عضو شبکه «شاد» هستند.
ولی طبق گفته‌ی محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش، ۳ میلیون دانش‌آموز از چرخه آموزش بیرون رفته‌اند و ترک تحصیل کرده‌اند که «بیشتر آنها کودکان یا نوجوانانی هستند که یا به ابزار هوشمند مثل موبایل و تبلت دسترسی ندارند یا در مناطقی زندگی می‌کنند که اینترنت در آنجا نیست.»
مسئولان آموزش و پرورش می‌گویند که در طول سال تحصیلی با تهیه جزوه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل، به‌خصوص در مناطق محروم، آموزش زنده تلویزیونی و فرستادن معلم در خانه، این بخش را وارد چرخه آموزش کرده‌اند.
اما مدیران استان‌هایی مانند خراسان رضوی، قزوین و کرمان که دارای بیشترین آمار ترک‌تحصیل هستند، می‌گویند آمار دانش‌آموزانی که ترک تحصیل کرده یا از تحصیل بازمانده‌اند، زیاد است.
حسنعلی اصغری مدیرکل آموزش و پرورش استان قزوین در اینباره به همشهری گفت: «۲هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در سطح این استان حضور دارند که یک هزار و ۲۲۷نفر در مقطع متوسطه و ۷۷۳نفر در دوره ابتدایی هستند. ۵۲۷نفر از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع متوسطه باید از پایه ششم به هفتم می‌رفتند و ۷۰۰نفر نیز از پایه نهم به دهم، ولی هیچ‌کدام ثبت‌نام نکرده بودند.»
احمد اسکندری‌نسب مدیرکل آموزش و پرورش استان کرمان هم آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصیلی در مقطع اول متوسطه را ۴هزار و۵۱۰دانش‌آموز عنوان کرد و گفت: «۳هزار و ۶۷۷نفر از ۶۵هزار کودک هفت‌ساله برای ثبت‌نام در مقطع اول ابتدایی به مدرسه مراجعه نکرده بودند.»
همچنین کورش مودت مدیرکل آموزش و پرورش استان خوزستان پیشتر گفته بود که «۴هزار و ۵۰۰دانش‌آموز در خوزستان ترک‌تحصیل کرده‌اند که بیشترین آمار متعلق به دختران است.»
او توضیح داده که پارسال هم تقریبا تعداد ۱۱هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل داشتیم که ۵هزار و ۳۰۰ نفر آنها شناسایی شدند و از این تعداد بیش از ۲۷۰۰نفر تحت پوشش قرار گرفتند و بقیه در دسترس ما نیستند.
قاسمعلی خدابنده مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی آمار ۴۰هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل را داده و گفته بود که بسیاری از آنها در مناطق محروم خراسان زندگی می‌کنند. مسئله بسیاری از دانش‌آموزانی که در دوره کرونا ترک تحصیل کردند، گران‌بودن ابزار هوشمند مانند تلفن همراه، تبلت، لپ‌تاپ و هزینه‌های اینترنت بود. یک گوشی ایرانی هوشمند در بازار تهران حداقل ۶میلیون تومان قیمت دارد.
در چنین شرایطی چشم‌انداز سال آینده تحصیلی بدون اجرای واکسیناسیون برای آموزگاران و دانش‌آموزان تاریک است و این امکان وجود دارد که بار دیگر به شمار دانش‌آموزانی که ترک تحصیل می‌کنند، اضافه شود.
مهدیه یارعلی کارشناس آموزشی و معلم ابتدایی به روزنامه همشهری می‌گوید: «اگر کمک پراکنده نیکوکاران و افراد دغدغه‌مند نبود، قطعا تعداد دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده در مناطق حاشیه‌نشین شهرهای بزرگ، روستاها و شهرستان‌های محروم تا دوبرابر آمار فعلی افزایش می‌یافت. وضعیت معلمان هم در این زمینه بهتر از دانش‌آموزان نبود. معلمان هم هزینه‌های زیادی دادند. واقعیت این است که آموزش‌وپرورش وظیفه داشت که ابزار هوشمند را برای تدریس در اختیار همه معلمان قرار دهد اما نه‌تنها این کار را نکرد، بلکه باعث شد آنها در این وضعیت اقتصادی سخت، هزینه‌های گزافی را برای تهیه موبایل یا تبلت از جیب خود بپردازند تا آموزش رسمی کشور عقب نیفتد.»
قاسم جعفریان معاون آموزشی یکی از مدارس کرمان و فعال صنفی نیز در اینباره به «همشهری» گفت: «جامعه با وزارت آموزش‌وپرورش در سال‌های اخیر بر سر محتوای آموزشی و تربیتی ارائه شده در مدارس اختلافات جدی داشت که باعث کوچ بسیاری از دانش‌آموزان از مدارس دولتی به خصوصی شده بود اما این اختلاف عقیده در دوره کرونا شدت بیشتری گرفت و ابعاد تازه‌ای پیدا کرد.»
به گفته‌ی او، «والدین زیادی یکصدا با هم جلوی این وزارتخانه ایستاده و مانع حضور فرزندانشان در کلاس درس شدند. این را می‌توان هم به فال نیک گرفت چون نشان از افزایش مطالبه‌گری خانواده‌ها در این حوزه است و هم می‌توان از آن برداشت کرد که قدرت نظام آموزش کشور کاهش پیدا کرد.»
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۷ ژوئن ۲۰۲۱