تاکنون حدود ۱۶ میلیون نفر در کشور یک دوز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند ولی فقط حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر موفق شده‌اند با تزریق هر دو دوز واکسن کرونا به طور کامل واکسینه شوند.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت نزدیک به ۲۴ میلیون دوز واکسن از کشورهای چین، روسیه، کره جنوبی، هند، ژاپن و ایتالیا به کشور وارد شده است. از واکسن‌های تولید داخل نیز دو واکسن برکت و پاستور مجوز مصرف فوری را دریافت کرده‌اند.
اما تا روز دوشنبه (۲۵ مرداد) فقط دو میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن برکت و حدود ۱۲۰ هزار دوز واکسن پاستور به وزارت بهداشت تحویل شده است. این در حالی است که محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، در یکی از آخرین وعده‌های خود در ماه اردیبهشت قول داده بود که تا آخر مرداد ۳۰ میلیون دوز واکسن برکت به وزارت بهداشت تحویل می‌شود.
نهاد تولیدکننده واکسن برکت، ستاد اجرایی فرمان امام است که زیر نظر مستقیم رهبر جمهوری اسلامی کار می‌کند و انحصار بسیاری از فعالیت‌های کلان اقتصادی را در اختیار دارد.
در دی‌ماه ۱۳۹۹، پس از اینکه علی خامنه‌ای واردات واکسن‌های «انگلیسی و آمریکایی» را به کشور ممنوع کرد، ستاد اجرایی مدعی ساخت واکسن داخلی شد و محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی که حالا بر مسند معاون اولی رئیس‌جمهور تکیه زده است، مدعی شد که ماهانه یک و نیم میلیون دوز واکسن ایرانی ضد ویروس کرونا تولید خواهد شد.
این در حالی بود که ستاد اجرایی در آن زمان نه تجهیزات فنی ساخت واکسن را داشت و نه مطالعات بالینی انجام شده بود و بنابراین هیچ‌کدام از زیرساخت‌های لازم برای تولید واکسن داخلی وجود نداشت. با این همه وزارت بهداشت برای اینکه واکسن تولیدی ستاد زیرمجموعه رهبر جمهوری اسلامی در داخل کشور بی‌رقیب باشد از خریداری واکسن‌های خارجی خودداری کرد و واکسیناسیون عمومی را به تاخیر انداخت.
محمد قوسیان‌مقدم، سخنگوی جمعیت هلال‌احمر، به‌تازگی در یک برنامه تلویزیونی گفته است که این سازمان بدون مجوز سازمان غذا و دارو امکان واردات واکسن ندارد. او در این برنامه اذعان کرد که وزارت بهداشت تا فروردین ۱۴۰۰ به جمعیت هلال‌احمر اجازه واردات واکسن نداده است. پیش‌تر مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران، نیز گفته بود که وزارت بهداشت، جلوی واردات شش میلیون دوز واکسن کرونا به کشور را گرفته است.
با وجود ممانعت وزارت بهداشت از واردات واکسن، ستاد اجرایی نتوانست به وعده‌های خود برای تولید واکسن داخلی عمل کند اما قول‌های مداوم مسئولان وزارت بهداشت و این ستاد که هرچند روز یک بار تیتر رسانه‌ها می‌شد، به آنان کمک کرد واکسیناسیون عمومی را با وعده‌های پی‌درپی به تاخیر بیندازند و مردم را به روزهای آینده حواله دهند.
در اسفند ۱۳۹۹، محمد مخبر قول داد که از ابتدای سال ۱۴۰۰ ماهانه سه میلیون دوز واکسن کرونا تولید می‌شود و تا اواخر بهار ۱۵ تا ۲۰ میلیون دوز واکسن به وزارت بهداشت تحویل دهد. او در اردیبهشت‌ماه نیز وعده داد که ۳۰ میلیون دوز واکسن کرونا تا پایان مرداد تولید می‌شود.
این وعده‌های مداوم در حالی بود که موج چهارم و سپس پنجم همه‌گیری ویروس کرونا آغاز شده بودند و از مبتلایان قربانی می‌گرفت. در اوایل خرداد ۱۴۰۰ هم‌زمان با رشد صعودی آمار مرگ‌ومیر و مبتلایان، سعید نمکی، وزیر بهداشت، اعلام کرد که در خرداد و تیر ۱۴ میلیون نفر از جامعه هدف ایران واکسینه می‌شوند.
پس از صدور مجوز مصرف فوری واکسن برکت، محمد مخبر در نامه‌ای به علی خامنه‌ای مدعی شد ایران به یکی از شش کشور تولیدکننده واکسن تبدیل می‌شود. او در یک برنامه تلویزیونی ادعا کرد که تولید واکسن آنقدر سرعت می‌گیرد که مردم در سوپرمارکت‌ها بتوانند آن را تهیه کنند. هم‌زمان با این ادعاها و وعده‌ها، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن برکت از چرخه خارج شده است.
ابتدا احتمال خرابکاری در خط تولید این واکسن مطرح شد؛ سپس حجت ملکی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی، در توییتی اعلام کرد که این تعداد واکسن در مرحله پر کردن ویال‌ها با مشکل مواجه شده است. اگرچه پیش از او اصغر عبدلی، کارشناس شرکت دارویی برکت، گفته بود که واکسن‌های کنار گذاشته شده «استاندارد لازم» را نداشته‌اند. چند روز پس از اعلام این خبر، مینو محرز که در تولید واکسن برکت نقش داشت و مدعی اثربخشی بالای ۹۰ درصد آن شده بود، از بین رفتن واکسن‌های برکت را انکار کرد.
آنچه در عمل اتفاق افتاد، این بود که با وجود وعده‌ها و ممانعت از واردات واکسن، ستاد اجرایی حتی یک‌سوم واکسن‌هایی را که قول داده بود هم به وزارت بهداشت تحویل نداد. وزیر بهداشت که تا آن زمان برای واردات واکسن اقدامی بهنگام و موثر انجام نداده بود، در واکنش به انتقاد‌های مطرح شده، اختلال در واکسیناسیون را به گردن «کشورهای دوست» انداخت و مدعی شد آنان از ارسال محموله‌های واکسن به کشور خودداری کرده‌اند.
در این میان، ستاد اجرایی همچنان وعده‌های بی‌سرانجام خود را تکرار کرد؛ به طوری که حجت نیکی ملکی در اوایل تیرماه گفت تا پایان شهریور ۵۰ میلیون دوز واکسن تولید خواهیم کرد. در مردادماه نیز خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه در یک میلیون و ۲۰۰ هزار واکسن کنار گذاشته شده برکت، ویروس زنده یافت شده است. تصاویری که از خط تولید این واکسن منتشر شد، تردیدها درباره کارایی آن را بالا برد.
تولید واکسن برکت که بهای آن ۲۰۰ هزار تومان است، اگرچه نهاد اقتصادی زیرمجموعه رهبر را ثروتمندتر کرد اما برای مردم ایران گران و به قیمت جان آنان تمام شد.
در دی‌ماه ۱۳۹۹، وقتی علی خامنه‌ای دستور منع واردات واکسن‌های معتبر را صادر کرد، ۵۵ هزار نفر جان خود را به دلیل ابتلا به ویروس کرونا از دست داده بودند اما در هفت ماه گذشته طبق آمار رسمی، بیش از ۴۰ هزار نفر دیگر فوت کرده‌اند و این در حالی است که گفته می‌شود آمار واقعی جان‌باختگان حدود سه تا چهار برابر آمار رسمی است.
بسیاری از این افراد در صورت دریافت به‌موقع واکسن می‌توانستند زنده بمانند، اما نگاه اقتصادی حکومت به جان و سلامت مردم حق ادامه زندگی را از آنان سلب کرد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۷ اگوست ۲۰۲۱