افزایش هزینه‌ها و تورم شامل مراسم کفن و دفن هم شده و حالا در کلانشهرهایی چون تهران بازار فروش سنگ قبر دست‌دوم از جمله قسطی بازار پررونقی دارد.
بر اساس گزارش‌ها، هزینه‌های کفن و دفن در شهرهای بزرگ به یکی از مشکلات خانواده‌هایی تبدیل شده که عزیزی را از دست می‌دهند. هزینه سنگین قبر، کفن، سنگ قبر و برگزاری مراسم به ده‌ها میلیون تومان می‌رسد.
در سال گذشته، در اکثر قطعات «بهشت زهرا» در تهران قیمت یک میانگین قبر ۲۵ میلیون تومان بود که امسال به ۲۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. در برخی قطعات بهشت زهرا که دور افتاده‌تر هستند قبرها ارزان‌تر و از ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و تا حدود ۹ میلیون تومان است. در برخی قطعات در مناطق دوردست بهشت زهرا نیز ارزانترین قبرها، قبرهای سه طبقه با قیمتهایی حدود ۶ میلیون تومان هم پیدا خواهد شد که ارزانترین قبرها به شمار می‌رود.
جدا از هزینه قبر دیگر هزینه‌هایی که خانواده متوفی باید پرداخت کنند شامل کفن و دفن، سنگ قبر و مراسم هم هست. طی سه سال گذشته که کرونا شیوع پیدا کرده بود برگزاری مراسم متوقف شده بود و بخشی از هزینه‌ها کاهش پیدا کرده بود.
شاید قابل تصور نباشد که کفن که چند متر پارچه سفید معمولی است نیز این روزها میلیونی شده باشد؛ روزنامه «اعتماد» گزارش داده که هزینه ارزانترین کفن موجود از ۱۴۸ هزار تومان شروع و تا بیش از یک میلیون تومان هم می‌رسد.
سنگ قبر هم یکی از موارد ضروری در روند کفن و دفن به شمار می‌رود که به دلیل استفاده از انواع جنس سنگ و طراحی آن، قیمتهای متنوعی را شامل می‌شود. نگاهی به آگهی‌های سنگ قبر نشان می‌دهد حتی تا ۲۵۰ میلیون تومان پرداخت برای سنگ قبر نیز از جمله نرخ‌های معمول است. با اینهمه شمار زیادی از خانوارها توان پرداخت چنین قیمتهایی را ندارند و همین موضوع بازار سنگ قبرهای دست دوم را هم داغ کرده است.
بازار سنگ قبر دست دوم به این صورت عمل می‌کند که افرادی که قصد جدید کردن سنگ قبر اموات خود را دارند، سنگ کهنه را به سنگ‌فروشی می‌فروشند و سنگی جدید تهیه می‌کنند و در ازای آن مبلغی بیشتر پرداخت می‌کنند. سنگ‌فروش، آن را سائیده و مرتب می‌کند تا به صورت سنگ دست‌دوم به فروش برسد. این افراد اشاره می‌کنند که سنگ‌های دست دوم دوام لازم را ندارند و برای کسانی پیشنهاد می‌شود که توان مالی کافی برای خرید سنگ ندارند.
در میان این سنگ‌فروشان «بهشت زهرا» هستند کسانی که سنگ قبرهای دست دوم را به صورت قسطی هم می‌فروشند. برای مثال اگر کسی بخواهد سنگ قبر دست دوم به صورت قسطی تهیه کند که ۱میلیون و پانصد هزار تومان قیمت دارد، باید نصف مبلغ را ابتدا پرداخت کند و باقیمانده را یک چک ۱ماهه تحویل فروشنده دهد. در این صورت می‌تواند سنگ قبر دست دوم بخرد.
روزنامه «اعتماد» یک سال پیش در گزارشی از فروش قسطی سنگ قبر خبر داده بود و از قول یک سنگ‌فروش نوشته بود که «۸۰ درصد مردم بدون اطلاع قبلی از قیمت‌ها، به مغازه که می‌رسند، شوکه می‌شوند و همه می‌خواهند با کمترین قیمت ممکن سنگ قبر بزنند. ما نمی‌توانیم قیمت نجومی بدهیم، بازرس روی قیمت‌ها نظارت دارد. ارزانترین جنس ایرانی هم گرانیت نطنز اصفهان است که در ابعاد صد در ۵۰، حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به بالا قیمت دارد که در ۹۹ درصد موارد ارزانترین کار سفارش داده می‌شود.»
فروشنده دیگری درباره اینکه طور از ابتدای سال ۱۴۰۰ قیمت سنگ قبر با سرعت افزایش یافت به «اعتماد» گفته که «وقتی قیمت دلار نوسان داشت و سنگ از خارج کشور وارد نمی‌شد، سنگ‌های ایرانی هم به‌شدت گران شد؛ به همین دلیل قیمت‌ها بسیار نجومی شده است. ما هر شب که با همکاران همین راسته صحبت می‌کنیم، همه از مشتری‌های ارزان‌خر و چانه‌بزن صحبت می‌کنند که حاضر نیستند قیمت بالا برای سنگ قبر بدهند. با وجود اینکه در فرهنگ ما احترام به اموات جایگاه ویژه‌ای دارد، اما با تمام این صحبت‌ها، توان خرید سنگ قبر بیش از چهار میلیون برای همه امکان‌پذیر نیست؛ کمااینکه قیمتهای بیش از دوونیم تا سه‌ونیم میلیون هم واکنش منفی مشتری‌ها را به دنبال دارد.»
در گزارش سال گذشته روزنامه «اعتماد» سخنان یک سنگ‌فروش نشان می‌داد که سنگ قبر دست دوم به تازگی باب شده بود و حالا بعد از یکسال بازار سنگ قبر دست دوم حسابی داغ شده است. آن سنگ‌فروش گفته بود که «وقتی به مشتری قیمت می‌دهیم، رنگ از صورت‌شان می‌پرد و اگر همراهی داشته باشند، شروع به پچ‌پچ می‌کنند و درگوشی حرف می‌زند. از زمان افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، تعداد مشتری‌هایی که توان خرید سنگ قبر ندارند و آبرودار هستند، زیاد شده است. بسیاری از سنگ قبرهای قطعات قدیمی را که نیاز به تعویض داشته یا ۳۰ سال از آن گذشته و چندطبقه شدند، برای ما می‌آورند و می‌گویند رویش را بسابید و پرداخت کنید و به افرادی که توان مالی کمتری دارند، بفروشید. در این دو، سه سال سنگ‌های دست دوم هم زیر قیمت دو میلیون تا سه میلیون رفته که همان سنگ را الان باید شش میلیون تومان هزینه می‌کردند؛ اما ما فقط هزینه سابیدن سنگ، خطاطی یا طراحی را گرفته‌ایم.»
سوء مدیریت و ناکارآمدی جمهوری اسلامی طی چهار دهه نه تنها به گسترش فقر و دشوار کردن زندگی برای زندگان منجر شده بلکه مردگان را هم بی‌نصیب نگذاشته است. در فلاکتی که این روزها در کشور گسترده شده حتی وقتی خانواده‌ای عزیزشان را به هر دلیل از دست می‌دهد در میانه‌ی سوگواری و اندوه باید فشارهای سنگین مالی برای برگزاری مراسم کفن و دفن را هم به دوش بکشند.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۵ فوریه ۲۰۲۳