شبکه سی‌ان‌ان روز شنبه در گزارشی به جزئیات توافق ایران و آمریکا مبنی بر آزادی پنج شهروند آمریکایی و آزاد شدن برخی پول‌های مسدودشده ایران در کره جنوبی پرداخت. چند منبع مطلع با این شبکه صحبت کردند. یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت این توافق در پی بیش از یک سال مذاکره به دست آمده است، اما تمام مذاکرات غیرمستقیم و با میانجیگری قطری‌ها بودند و مقام‌های ایران و آمریکا هرگز دیدار مستقیمی نداشتند. منابع آگاه گفتند که دولت بایدن از ابتدا آزادی شهروندان آمریکایی را یکی از اولویت‌های اصلی خود دانسته بودند.
در یکی از آخرین دیدارهای این دور از مذاکرات، هیئت‌های ایران و آمریکا در دو هتل مجزا در دوحه حضور داشتند. این هتل‌ها آن‌قدر به همدیگر نزدیک بودند که از یک هتل می‌شد هتل دیگر را دید. اما مقام‌های جمهوری اسلامی حاضر به مذاکره مستقیم با آمریکایی‌ها نبودند و در نتیجه دیپلمات‌های قطری بین دو هتل در رفت‌وآمد بودند. بسیاری از جزئيات در یک مجموعه پیامک بین دیپلمات‌های آمریکا و قطر مورد مذاکره قرار گرفتند.
بر اساس این گزارش، خطوط کلی توافق تهران و واشنگتن حدود شش ماه پیش در دوحه مشخص شدند. این پس از دو سال‌ونیم مذاکرات غیرمستقیم و غیرممتد بین دو کشور اتفاق افتاد. بالاخره روز پنجشنبه بود که اولین نتیجه عملی این توافق به صورت علنی اعلام شد: انتقال چهار شهروند آمریکایی از زندان اوین به حصر خانگی. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، تاکید کرد که این «قدمی مثبت» است اما «تنها آغاز روند است و امید و انتظار من این است که به بازگشت آن‌ها به آمریکا منجر شود».
چند منبع آگاهی که با سی‌ان‌ان گفتوگو کردند از راه سخت رسیدن به توافق بین دو کشوری گفتند که روابط دیپلماتیک ندارند. در زمان دولت حسن روحانی، جمهوری اسلامی ساعت‌ها مذاکره مستقیم با آمریکا داشت، اما در دولت ابراهیم رئیسی این سیاست عوض شد و مقام‌های حکومت ایران تنها مذاکره غیرمستقیم انجام می‌دادند. به غیر از قطر، عمان، بریتانیا و سوئیس از جمله کشورهایی بودند که طی بیش از دو سال اخیر بین تهران و واشنگتن میانجیگری کرده‌اند.
یک منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفت که مقام‌های آمریکا با این درک مذاکره کردند که «هیچ ضمانتی» در کار نیست. اما وقتی معلوم شد که آزادی شهروندان این کشور محتمل است، کاخ سفید تماس با کنگره و اعضای خانواده زندانیان را آغاز کرد.
تنها حدود دو سه روز پیش از اعلام نهایی توافق در روز پنجشنبه بود که واشنگتن مطمئن شد توافق صورت خواهد گرفت. یک منبع مطلع گفت تنها در روز چهارشنبه بود که آمریکا «اطلاعات مشخصی» دریافت کرد که قدم اول توافق (فرستادن چهار آمریکایی به حبس خانگی) یک روز بعد صورت می‌گیرد. با این همه، تعداد زیادی از مقام‌ها نگران این کار بودند. این منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفت: «بدون شک عناصری درون نظام حکومت ایران‌اند که نمی‌خواهند چنین اتفاقی بیفتد.»
روز پنجشنبه مقام‌های آمریکا در تماس مستقیم با سفیر سوئیس در تهران (که حافظ منافع آمریکا در ایران است) جزئیات اجرای قدم اول توافق را دنبال می‌‌کردند. بعدازظهر پنجشنبه به وقت آمریکا (و شامگاه به وقت تهران)، آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، بالاخره خبر را اعلام کرد تا به سرعت به تیتر رسانه‌ها تبدیل شود.
منابع آمریکایی در گفتوگو با سی‌ان‌ان، تاکید کردند که اجرای این توافق دشواری‌های بسیاری خواهد داشت. وزارت خزانه‌داری آمریکا نقش مهمی خواهد داشت به‌خصوص به این علت که آمریکا در جریان این انتقال هیچ تحریمی را لغو نخواهد کرد. مقام‌های وزارت خزانه‌داری به همراه مقام‌های مختلف وزارت خارجه و کاخ سفید در مذاکرات حضور داشتند و حضور آن‌ها باعث پیچیدگی مذاکرات شده بود.
قدم بعدی چیست؟ مقام‌های آمریکایی به سی‌ان‌ان گفتند که مذاکرات غیرمستقیم بسیار حساس‌اند و همچنان ادامه دارند. بقیه توافق قرار است به صورت قدم‌به‌قدم پیش برود. یکی از بخش‌های توافق این است که شش میلیارد دلار پول ایران که در حسابی مسدودشده در کره جنوبی بود به حساب مسدودشده دیگری در قطر منتقل می‌شود و حکومت ایران خواهد توانست با آن هزینه دارو و غذا را تامین کند.
یک منبع مطلع گفت ارسال این پول‌ها به قطر ۳۰ تا ۴۵ روز به طول خواهد انجامید. دو منبع آگاه دیگر گفتند که پول‌ها ابتدا باید به سوئیس و پس از آن به قطر فرستاده شوند. این در حالی است که محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، در رسانه‌های اجتماعی مدعی شده بود که پول مستقیما در دست ایران است و پای قطری‌ها در میان نیست. برخی مخالفان این توافق در آمریکا نیز به گفته‌های مرندی استناد کرده‌اند و از دولت بایدن به‌دلیل ارسال میلیاردها دلار پول به ایران انتقاد کردند. مخالفان در ضمن می‌گویند حتی اگر هم این پول فقط صرف دارو و مواد غذایی شود، جمهوری اسلامی این امکان را خواهد یافت تا سایر منابع خود را خرج فعالیت‌های تروریستی کند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۳ اگوست ۲۰۲۳