در این گزارش به معرفی و بررسی آخرین وضعیت محسن مظلوم، پژمان فاتحی، وفا آذربار، هژیر فرامرزی، انور خضری، کامران شیخه، فرهاد سلیمی، خسرو بشارت، رضا رسایی، فرشید حسن زهی، منصور دهمرده و عباس (مجاهد) کورکوری پرداخته شده است. آن ها در زندان های اوین، قزلحصار کرج، شیبان اهواز، دیزل آباد کرمانشاه و زاهدان، با حکم دادگاه های انقلاب و کیفری به اعدام محکوم هستند.
شعب ۲۶ و ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قضات ایمان افشاری و محمد مقیسه، با صدور حکم اعدام برای مجموعا هشت متهم در دو پرونده مجزا، بیشترین نقش را در صدور احکام اعدام برای متهمان سیاسی و امنیتی داشته اند.
محاربه، افساد فی الارض و عضویت در احزاب اپوزیسیون، همکاری با دول خارجی، از جمله اتهاماتی است که منجر به صدور حکم اعدام برای این افراد شده است.
۱.محسن مظلوم
زندان محل نگهداری: بند ۲۰۹ زندان اوین
برجسته ترین عناوین اتهامی: به دلیل ممانعت از دسترسی وکیل به جزئیات پرونده، از عناوین اتهامی منجر به صدور حکم، اطلاع دقیقی در دست نیست، با اینحال وزارت اطلاعات در بیانیه خود در زمان بازداشت، او را به همکاری با اسرائیل، تلاش برای خرابکاری در یکی از تاسیسات نظامی اصفهان و عضویت در حزب کومله متهم کرده بود.
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در شعبه نهم دیوان عالی کشور به ریاست قاضی قاسم مزینانی و رد درخواست اعاده دادرسی توسط دیوان عالی کشور
۲. پژمان فاتحی
زندان محل نگهداری: بند ۲۰۹ زندان اوین
برجسته ترین عناوین اتهامی: به دلیل ممانعت از دسترسی وکیل به جزئیات پرونده، از عناوین اتهامی منجر به صدور حکم، اطلاع دقیقی در دست نیست، با اینحال وزارت اطلاعات در بیانیه خود در زمان بازداشت، او را به همکاری با اسرائیل، تلاش برای خرابکاری در یکی از تاسیسات نظامی اصفهان و عضویت در حزب کومله متهم کرده بود.
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در شعبه نهم دیوان عالی کشور به ریاست قاضی قاسم مزینانی و رد درخواست اعاده دادرسی توسط دیوان عالی کشور
۳. وفا آذربار
زندان محل نگهداری: بند ۲۰۹ زندان اوین
برجسته ترین عناوین اتهامی: به دلیل ممانعت از دسترسی وکیل به جزئیات پرونده، از عناوین اتهامی منجر به صدور حکم، اطلاع دقیقی در دست نیست، با اینحال وزارت اطلاعات در بیانیه خود در زمان بازداشت، او را به همکاری با اسرائیل، تلاش برای خرابکاری در یکی از تاسیسات نظامی اصفهان و عضویت در حزب کومله متهم کرده بود.
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در شعبه نهم دیوان عالی کشور به ریاست قاضی قاسم مزینانی و رد درخواست اعاده دادرسی توسط دیوان عالی کشور
۴. محمد (هژیر) فرامرزی
زندان محل نگهداری: بند ۲۰۹ زندان اوین
برجسته ترین عناوین اتهامی: به دلیل ممانعت از دسترسی وکیل به جزئیات پرونده، از عناوین اتهامی منجر به صدور حکم، اطلاع دقیقی در دست نیست، با اینحال وزارت اطلاعات در بیانیه خود در زمان بازداشت، او را به همکاری با اسرائیل، تلاش برای خرابکاری در یکی از تاسیسات نظامی اصفهان و عضویت در حزب کومله متهم کرده بود.
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در شعبه نهم دیوان عالی کشور به ریاست قاضی قاسم مزینانی و رد درخواست اعاده دادرسی توسط دیوان عالی کشور
محسن مظلوم (معروفی) ۲۸ ساله اهل مهاباد، پژمان فاتحی ۲۸ ساله اهل کامیاران، وفا آذربار ۲۹ ساله اهل بوکان و هژیر فرامرزی ۲۹ ساله اهل دهگلان در تاریخ یکم مردادماه سال گذشته، توسط ماموران سازمان اطلاعات فراجا (فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) در منطقه صومای برادوست شهرستان ارومیه بازداشت شدند.
مهرماه سال گذشته پس از گذشت حدود ۸۰ روز از زمان دستگیری این افراد، اولین بخش از اعترافات اجباری آنان از شبکه های تلویزیونی داخلی پخش شد. در این اعتراف اجباری منتشر شده این شهروندان را با “سرویسهای جاسوسی بیگانه” مرتبط دانسته و اعلام کردند که آنها “در محل مرکز حساس در اصفهان” بازداشت شده اند. پیشتر نیز سازمان اطلاعات فراجا در اطلاعیه‌ای اتهامات این افراد را “جاسوسی برای یک کشور خارجی” عنوان کرده بود.
چندی پیش مسعود شمس نژاد، وکیل پایه یک دادگستری و وکیل مدافع این شهروندان، فرایند دادرسی و محکومیت نهایی اعدام آنها را ناعادلانه و غیرمنصفانه دانست و اعلام کرد: از زمانیکه وکالت خانواده های این چهار زندانی را قبول کردم، متاسفانه من و موکلینم از حقوق خود برخوردار نبودیم و وکالت من تنها بر روی کاغذ بود.
۵. انور خضری
زندان محل نگهداری: زندان قزلحصار کرج
برجسته ترین عناوین اتهامی: محاربه از طریق عضویت در یکی از “گروه‌های سلفی” و مشارکت در ترور یک روحانی نزدیک به حکومت به نام “عبدالرحیم تینا”
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور
۶. کامران شیخه
زندان محل نگهداری: زندان قزلحصار کرج
برجسته ترین عناوین اتهامی: محاربه از طریق عضویت در یکی از “گروه‌های سلفی” و مشارکت در ترور یک روحانی نزدیک به حکومت به نام “عبدالرحیم تینا”
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور
۷. فرهاد سلیمی
زندان محل نگهداری: زندان قزلحصار کرج
برجسته ترین عناوین اتهامی: محاربه از طریق عضویت در یکی از “گروه‌های سلفی” و مشارکت در ترور یک روحانی نزدیک به حکومت به نام “عبدالرحیم تینا”
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور
۸. خسرو بشارت
زندان محل نگهداری: زندان قزلحصار کرج
برجسته ترین عناوین اتهامی: محاربه از طریق عضویت در یکی از “گروه‌های سلفی” و مشارکت در ترور یک روحانی نزدیک به حکومت به نام “عبدالرحیم تینا”
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور
انور خضری، کامران شیخه، فرهاد سلیمی، خسرو بشارت، چهار زندانی سنی مذهب محبوس در زندان قزلحصار کرج در سال ۱۳۸۸ در پرونده ای مشترک با قاسم آبسته، ایوب کریمی و داوود عبدالهی، به ظن قتل ماموستا «عبدالرحیم تینا» در مهر ۱۳۸۷ که توسط افراد ناشناس کشته شده بود، بازداشت شدند.
شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه در اسفند ۱۳۹۴ این شهروندان را به اعدام محکوم کرد. این حکم پس از نقض در دیوان عالی کشور جهت بررسی مجدد به شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران ارجاع داده شد. قاضی ابوالقاسم صلواتی در نهایت مجددا حکم اعدام را برای این افراد صادر کرد.
نهایتا شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور در بهمن ۱۳۹۸ این احکام را تایید کرد. از این میان، احکام اعدام قاسم آبسته، ایوب کریمی و داوود عبدالهی به ترتیب در تاریخ های چهاردهم آبان ماه، هشتم آذرماه و دوازدهم دی امسال در زندان قزلحصار کرج اجرا شد و اکنون چهار متهم دیگر پرونده در سایه اعدام در زندان اوین بسر میبرند.
۹. رضا رسایی
زندان محل نگهداری: زندان دیزل آباد کرمانشاه
برجسته ترین عناوین اتهامی: مباشرت در قتل عمد نادر بیرامی، رئیس اطلاعات سپاه پاسداران شهرستان صحنه
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه دوم دادگاه کیفری یک کرمانشاه
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور و ارجاع پرونده به شعبه اجرای احکام دادگاه کیفری کرمانشاه
رضا رسایی، ۳۴ ساله، شهروند پیرو آیین یارسان در تاریخ سوم آذر ۱۴۰۱ توسط ماموران اداره آگاهی در شهریار تهران بازداشت و سپس به زندان دیزل آباد کرمانشاه منتقل شد. این بازداشت در پی جانباختن نادر بیرامی، رئیس اطلاعات سپاه پاسداران شهرستان صحنه در جریان مراسم گرامیداشت بیست و یکمین سالگرد وفات سید خلیل عالی نژاد، ار رهبران پیشین جامعه یارسان صورت گرفت.
۱۰. فرشید حسن زهی
زندان محل نگهداری: بند ۹ زندان زاهدان
برجسته ترین عناوین اتهامی: تیراندازی به خودرو پاسگاه روستای چشمه زیارت زاهدان، قتل سرباز بهزاد براهویی و زخمی کردن ستوان یکم مهدی هاشم زهی، مامور نیروی انتظامی
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه اول دادگاه کیفری زاهدان
آخرین وضعیت پرونده: صدور حکم اعدام و ارجاع پرونده به شعبه ۳۲ دیوان عالی کشور
فرشید حسن زهی، ۲۶ ساله و فرزند حنیف در تاریخ سوم آذر ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی در روستای چشمه زیارت از توابع شهرستان زاهدان از بابت اتهام “تیراندازی به خودرو پاسگاه روستای چشمه زیارت زاهدان” بازداشت و هم اکنون در بند ۹ زندان زاهدان بسر میبرد. جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات آقای حسن زهی که به صدور حکم اعدام برای وی منجر شد، به صورت آنلاین و بدون حضور وکیل مدافع وی برگزار شده بود.
۱۱. منصور دهمرده
زندان محل نگهداری: بند ۹ زندان زاهدان
برجسته ترین عناوین اتهامی: افساد فی الارض
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه دو کیفری دادگاه شهید نوری زاهدان
آخرین وضعیت پرونده: صدور حکم اعدام
منصور دهمرده، متولد سال ۱۳۷۹، فرزند امان الله، دارای معلولیت جسمی و مجرد در تاریخ یازده مهرماه، در جریان اعتراضات سراسری در زاهدان بازداشت و به زندان این شهر منتقل شد. وی در دی ماه سال گذشته در مرحله بدوی توسط شعبه دو کیفری دادگاه شهید نوری زاهدان از بابت اتهام “افساد فی الارض” به اعدام محکوم شد. وی علیرغم حال نامساعد جسمی از رسیدگی پزشکی مناسب در زندان زاهدان محروم مانده است.
۱۲. عباس (مجاهد) کورکوری
زندان محل نگهداری: زندان شیبان اهواز
برجسته ترین عناوین اتهامی: محاربه از طریق کشیدن سلاح، افساد فی‌الارض از طریق تیراندازی با سلاح جنگی، ایراد خسارت عمده به تمامیت جسمانی منتج به جان باختن هفت نفر و تشکیل گروه باغی
دادگاه صادر کننده حکم: شعبه اول دادگاه انقلاب اهواز
آخرین وضعیت پرونده: تایید حکم اعدام در دیوان عالی کشور و ارجاع پرونده به شعبه اجرای احکام دادگاه ایذه
مرکز رسانه قوه قضاییه در خصوص عباس (مجاهد) کورکوری، شهروند زندانی محبوس در زندان شیبان اهواز، مدعی است که آقای کورکوری متهم به قتل کیان پیرفلک، کودک جان باخته در جریان اعتراضات سراسری است. این درحالیست که خانواده پیرفلک از جمله زینب مولایی راد، مادر این کودک بارها این ادعا را رد کرده و اظهار داشته که فرزند او در پی تیراندازی نیروهایی وابسته به حکومت، جان خود را از دست داده است.
این گزارش که به معرفی و بررسی آخرین وضعیت دوازده زندانی محکوم به اعدام به اتهامات سیاسی یا امنیتی می‌پردازد، نمایانگر یک الگوی تکراری و نگران‌کننده از نقض حقوق بشر در ایران است.
در میان این زندانیان، آنهایی که توانسته‌اند با دنیای بیرون از زندان ارتباط برقرار کنند، ادعا کرده‌اند که تحت شکنجه وادار به اعتراف علیه خود شده‌اند. در مواردی که امکان تماس با زندانیان وجود نداشته، خانواده‌های آنها بر اساس مشاهدات شرایط زندانیان یا آنچه شنیده‌اند، این موضوع را تایید کرده‌اند. این وضعیت، بی‌عدالتی و نقض آشکار حقوق بنیادین این افراد را نشان می‌دهد.
نهادهای قضایی-امنیتی ایران سابقه‌ای طولانی در ساختن پرونده‌های غیرواقعی، طرح اتهامات بی‌اساس، شکنجه و بدرفتاری با زندانیان سیاسی را دارند. این رویکرد نه تنها بر خلاف اصول اساسی حقوق بشر است بلکه نقض مستقیم مواد متعددی از اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق‌های بین‌المللی مرتبط با حقوق بشر به شمار می‌آید.
از نظر دسترسی به وکیل انتخابی، این زندانیان هرگز به طور موثر به این حق دسترسی نداشته‌اند. محاکمات آنها کوتاه و با نقایص فراوان برگزار شده است که نشان‌دهنده محرومیت آنها از دادرسی عادلانه است.
بر اساس ماده ۱۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر کسی حق دارد تا به طور کامل و عادلانه در حضور یک دادگاه مستقل و بی‌طرف، به اتهامات علیه خود پاسخ دهد. محرومیت این زندانیان از دسترسی به وکیل و برگزاری دادگاه‌هایی که معیارهای دادرسی عادلانه را رعایت نمی‌کنند، نقض فاحش این حق است.
همچنین، ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح می‌کند که هیچ کس نباید مورد شکنجه یا رفتار یا مجازات غیر انسانی یا تحقیرآمیز قرار گیرد. شکنجه و اعتراف‌گیری‌های اجباری که این زندانیان با آن مواجه شده‌اند، نقض آشکار این ماده است.
نهایتاً، وضعیت دوازده زندانی فوق الذکر که در این گزارش اجمالی مورد پردازش قرار گرفت، نمونه‌ای از چالش‌های عمیق‌تری است که در زمینه حقوق بشر در ایران وجود دارد. این موارد نیازمند توجه و پاسخگویی فوری از سوی جامعه بین‌المللی و افکار عمومی است.
برگفته ای از سایت اخبار روز، ۱۸ ژانویه ۲۰۲۴