در حالی که مسئولان و رسانه‌های جمهوری اسلامی به ارائه گزارش‌های آماری از امدادرسانی به مناطق سیل‌زده استان سیستان‌و‌بلوچستان مشغول‌اند و ادعای بازگشایی محورهای ارتباطی و خروج از بحران را مطرح می‌کنند، گزارش‌های محلی نشان می‌دهد که هزاران تن از ساکنان این استان همه دارایی و سرپناهشان را از دست داده‌اند و در نبود امکانات امدادرسانی مناسب، وضعیتی نگران‌کننده دارند.
بارش باران‌های سیل‌آسا در استان سیستان‌و‌بلوچستان از روز هفتم اسفندماه و در پهنه وسیعی از این استان آغاز شد و در همان روزهای نخست، دست‌کم شش شهرستان و بالغ بر ۹۵۰ روستا را تحت تاثیر قرار داد. وسعت این خسارت‌ها در روزهای بعد افزایش یافت و هنوز مردم با خسارت‌های ناشی از سیلاب‌های ویرانگر درگیر بودند که زلزله‌ای به بزرگی ۵.۶ هم صبح سه‌شنبه ۱۵ اسفند شمال غرب شهر فنوج در استان سیستان‌و‌بلوچستان را تکان داد. به این ترتیب اکنون بخش‌های وسیعی از استان سیستان‌و‌بلوچستان گرفتار خسارت‌های ناشی از سیل و زلزله است و هشدار نارنجی سازمان هواشناسی نیز نشان می‌دهد که احتمال افزایش خسارت‌ها در روزهای آینده وجود دارد.
ویدیوها و تصاویری که از سیل اخیر در استان سیستان‌و‌بلوچستان منتشر شده است، وسعت و بزرگی خسارت‌های ناشی از آن را نشان می‌دهد. بر مبنای گزارش‌های محلی، در حال حاضر شماری از جاده‌های فرعی و اصلی این استان مسدودند و گزارش‌های رسمی نیز از وقوع سیل در ۱۶ استان و بیش از هزار و ۹۴۰ روستای استان سیستان و‌بلوچستان خبر می‌دهند.
به گفته حسین ظفری، سخنگوی مدیریت بحران سیستان‌و‌بلوچستان، ۳۰۰ واحد مسکونی به‌طور کامل تخریب شده‌اند و ۵۰۰ واحد مسکونی هم نیاز به مرمت دارند. همچنین حدود ۱۹ هزار هکتار از اراضی استان تحت تاثیر این حادثه قرار گرفته‌اند که بخش‌های زیادی از آن‌ها محل استقرار زیرساخت‌های حیاتی بوده‌اند. او خسارت‌های ناشی از سیل را بر اساس براوردهای اولیه، دو هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
بیشترین خسارت‌ها در شهرستان‌های قصرقند، پیرسهراب و بخش مرکزی چابهار و دشتیاری رخ داده که بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر از سیلاب‌های اخیر متاثر شده و بیش از ۱۰۰ مدرسه در نقاط مختلف استان تا حدودی تخریب شده‌اند.
در همین زمینه، محمدحسن یادگارزایی، معاون وزارت جهاد کشاورزی، از خسارت ۷۰۰ میلیارد تومانی سیل به بخش کشاورزی استان سیستان‌و‌بلوچستان خبر داد و شیرزاد کمالی، مدیرکل امور عشایر این استان، نیز گفت که طبق براوردهای اولیه، حدود ۶۴۰ میلیارد ریال به زیرساخت‌های مناطق عشایری شامل خطوط انتقال آب شرب، راه‌های دسترسی و چاه‌های مالداری عشایر خسارت وارد شده است.
مجتبی سعادتیان، معاون اداره کل میراث فرهنگی سیستان‌و‌بلوچستان، نیز خبر داد که در پی بارندگی‌های اخیر، ۳۷ قلعه، بنا و بافت تاریخی در استان سیستان‌و بلوچستان بین ۱۰ تا ۴۰ درصد خسارت دیده‌اند و احتمال افزایش تعداد آن‌ها وجود دارد.
در حالی که بسیاری از زیرساخت‌های آب، برق و راه‌های ارتباطی آسیب جدی دیده‌اند، علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، ادعا کرد که آب شرب و برق تمام مناطق آسیب‌دیده وصل شده است و در حالت پایدار قرار دارد. او همچنین گفت که بارندگی‌های روزهای اخیر معادل بارش در دو سال و نیم بوده است.
جمعیت هلال‌احمر نیز در اطلاعیه‌ای از امدادرسانی به ۲۴ هزار فرد آسیب‌دیده از سیل خبر داد. امیر غلامعلیان، فرمانده قرارگاه منطقه‌ای جنوب شرق نیروی زمینی ارتش، نیز مدعی شد که روز چهارشنبه سه هلی‌کوپترهای هوانیروز ارتش برای امدادرسانی به ساکنان نقاط صعب‌العبور منطقه دشتیاری اعزام و در اختیار ستاد مدیریت بحران قرار خواهند گرفت.
گزارش‌های آماری مسئولان و رسانه‌های دولتی از امدادرسانی به مناطق آسیب‌دیده در حالی است که فعالان محلی و سازمان‌های حقوق بشری درباره وضعیت نگران‌کننده آسیب‌دیدگان هشدار داده‌اند. انتخاب نوشت که تخریب‌ها همچنان ادامه دارد و آب از مناطق تلنگ و دشتیاری هنوز خارج نشده است. به گزارش انتخاب، نیروهای امدادرسان در نهمین روز سیل به منطقه اعزام شدند و قبل از آن هیچ امدادرسان و مسئولی آنجا حضور نداشت.
خبرگزاری حال‌وش که اخبار بلوچستان را پوشش می‌دهد، نیز گزارش‌های دولتی از امدادرسانی به مناطق آسیب‌دیده را تکذیب کرد و نوشت که در سیل اخیر، ارگان‌های دولتی به منطقه دشتیاری کمک نکردند و تمام کمک‌ها از طرف مردم به این منطقه ارسال شد و محورهای ارتباطی همچنان مسدودند. این رسانه ویدیوهای متعددی هم از سیلاب‌های روزهای اخیر در شهرهای مختلف بلوچستان منتشر کرده است که شدت و وسعت تخریب‌ها را نشان می‌دهد.
سیلاب‌هایی که اسفند امسال پهنه‌های وسیعی از استان سیستان‌و‌بلوچستان را درگیر کرد، پیش‌تر در دی ۱۳۹۸، دی ۱۳۹۵، اسفند ۱۳۹۳ و آذر ۱۳۹۱ نیز رخ داده بود. در تمامی این موارد، کارشناسان بر ضرورت در اولویت قرار دادن طرح‌هایی برای مدیریت سیلاب و بهره‌برداری بهینه از منابع آبی تاکید کرده بودند اما به‌رغم تاکید و هشدار کارشناسان، باران‌های سیل‌آسا هر سال مناطق وسیعی را تحت تاثیر قرار می‌دهند و بدون اینکه اقدام اصولی برای بهره‌برداری از آن‌ها انجام شود، خانه‌های مردم و زیرساخت‌ها را تخریب می‌کنند و در نهایت نیز جذب منابع زیرزمینی نمی‌شوند.
مهدی معتق، استاد مرکز علوم تحقیقات زمین دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان، با انتشار دو تصویر از سیل دی ۱۳۹۸ و اسفند ۱۴۰۲ در سیستان و بلوچستان در کانال تلگرامش نوشت: «چهار سال قبل به اتفاق کارشناسان با تهیه نقشه سیل بر ضرورت طرحی نو در مدیریت سیل در ایران تاکید کردیم اما حالا با گذشت چهار سال دوباره همان مناطق محروم سیستان و به همان شکل در پایین‌دست سدها دچار سیل و حادثه شده‌اند.»
او گفت: «دولت‌ها می‌آیند و می‌روند ولی گویا قرار نیست در مدیریت کلنگی سیلاب در ایران کوچک‌ترین تغییری پدید آید.»
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۶ مارس۲۰۲۴