چطور بلندترین برج تایوان در مقابل مهیب‌ترین زلزله ۲۵ سال اخیر تاب آورد

بر اساس آخرین براورد سازمان ملی آتش‌نشانی تایوان، زمین‌لرزه مرگبار به بزرگی ۷.۴ که روز چهارشنبه این جزیره را لرزاند، دست‌کم ۹ کشته به جا گذاشت و به ۷۷۰ ساختمان آسیب زد.

در تایپه، پایتخت تایوان، که تنها حدود ۱۲۸ کیلومتر با مرکز زلزله فاصله داشت، ساختمان‌ها در جریان شدید‌ترین زمین‌لرزه‌ تایوان در ۲۵ سال گذشته، به‌شدت لرزیدند اما مهندسی مدرن از حادثه اخیر سربلند بیرون آمد و برج تایپه ۱۰۱‌ که یکی از بلند‌ترین برج‌‌های جهان است، در این زلزله بدون آسیب ماند.

در ویدیو‌های دیده می‌شود که این ساختمان ۵۰۸ متری هنگام زمین‌لرزه کمی تکان می‌خورد اما انعطاف‌پذیری ساختاری‌ برج تایپه۱۰۱ به مقابله با لرزش‌‌های قدرتمند زلزله کمک می‌کند. این به‌خوبی نشان می‌دهد که چطور ماده‌ای که این ساختمان از آن ساخته شده است، یعنی بتن مسلح یا بتن آرمه Reinforced Concrete ، مهم‌ترین عامل دفاع این برج در برابر زمین‌لرزه می‌شود.

این ماده با ترکیب مقاومت فشاری بتن و استحکام کششی فولاد، ساختمان را به اندازه کافی انعطاف‌پذیر می‌کند تا بتواند اندازه‌ای تکان بخورد و در عین حال در برابر بادهای تند و طوفان‌هایی که مدام تایوان را درمی‌نوردند، به قدر کافی سفت و سخت باشد.

به گزارش سی‌ان‌ان، در بالای این برج نوآوری فناورانه دیگری هم به کار گرفته شده است که به محافظت از این آسمان‌خراش ۱۰۱ طبقه کمک می‌کند. این نوآوری دستگاه گوی‌مانند بزرگی است که به «میراگر جرمی تنظیم‌شده» (tuned mass damper) معروف است.

میراگر جرمی تنظیم‌شده که به آن جاذب انرژی هم می‌گویند، سیستمی کنترل‌کننده است که از آن برای مهار ارتعاش‌های سازه، زمانی که سازه تحت بار جانبی دینامیکی مانند زلزله یا باد شدید قرار می گیرد، استفاده می‌شود.

این میراگرها در آسمان‌خراش‌های دیگر نقاط جهان از جمله برج «استاینوی» (Steinway‌) نیویورک و برج‌العرب در دبی که ۱۱ نمونه آن را دارد، هم استفاده شده‌اند.

استفان آل، نویسنده کتاب «فوق‌بلند: چطور بلندترین ساختمان‌های جهان شکل شهرها و زندگی را تغییر می‌دهند» می‌گوید: «این دستگاه به طور اساسی از ساختمان در برابر حرکت شدید ناشی از ارتعاش‌های هارمونیک که باعث خرابی سازه در طول زلزله می‌شود، محافظت می‌کند.»

با این حال این گوی غول‌پیکر تنها ویژگی طراحی نیست که به ثبات این برج که نزدیک گسل اصلی زلزله قرار دارد، کمک کرد.

این آسمان‌خراش روی ستون‌هایی بسیار عمیق بنا شده است‌ــ یعنی ۳۸۰ شمع بتن مسلح و فولادی‌ــ که سنگ بستر زیرین تعبیه شده‌اند. در بالای این ستون‌های قدرتمند، هسته ساختمان به یکسری «ستون‌های عظیم» متصل است که از طریق خرپاهای بزرگ فولادی اطراف فضای احاطه‌کننده‌ آن قرار گرفته‌‌اند.

این برج بلند با توجه به اینکه در جزیره‌ای واقع در امتداد منطقه زلزله‌خیز «حلقه آتش اقیانوس آرام» (از اندونزی تا شیلی) قرار گرفته و در معرض زمین‌لرزه‌‌های شدید و فعالیت‌های آتشفشانی عظیم است، همان‌طور که انتظار می‌رود، منطبق با قوانین سختگیرانه ضدزلزله در ساختمان‌سازی بنا شده است.

برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۹ آپریل ۲۰۲۴