تخریب ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج به بهانه نوسازی، یکی از قدیمی‌ترین تماشاخانه‌های تهران را که بخش مهمی از تاریخ شفاهی تئاتر ایران را در دلش جا داده، با خطر فروریختن مواجه کرده است اما وزارت ارشاد و شهرداری تهران به‌رغم هشدار و درخواست هنرمندان، برای خرید ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج و الحاق آن به این مجموعه هنری و فرهنگی اقدامی انجام نداده‌اند.
ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج اواخر سال ۱۴۰۲ با هدف نوسازی تخلیه شد. از گفته‌های پریسا مقتدی، مدیر تماشاخانه سنگلج، چنین برمی‌آید که هنرمندان از همان موقع با نامه‌نگاری به وزارت ارشاد و شورای شهر درخواست خرید این ساختمان و الحاق آن به تماشاخانه سنگلج را مطرح کردند اما با وجود درخواست و پیگیری هنرمندان، این نامه‌ها نتیجه‌ای نداشت و حالا خبرها حاکی از آن است که مالک یا مالکان ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج قصد بازسازی ساختمان را ندارند و می‌خواهند آن را به‌کل تخریب کنند؛ اقدامی که می‌تواند بخش‌هایی از تماشاخانه سنگلج را با خطر ریزش و تخریب مواجه کند.
پریسا مقتدی ضمن ابراز نگرانی از «به خطر افتادن جان سنگلج» گفت که حدود یک هفته است که متوجه شده‌اند ساختمان مجاور قرار است به طور کامل تخریب شود. او ادامه داد: «به هر حال ۳۰ سال از ساخت آن ساختمان می‌گذرد و این دو بنا در گذر زمان به نوعی به یکدیگر تکیه داده‌اند.» پریسا مقتدی بر اساس شنیده‌ها افزود که قرار است برای ساختمان جدید حدود ۲۰ متر پی‌ریزی شود.
مدیر تماشاخانه سنگلج می‌گوید که از روند تخریب ساختمان مجاور عکس و فیلم‌هایی برای بخش‌های مختلف در شورای شهر، وزارت ارشاد و شهرداری تهران ارسال کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد که نه‌تنها توسعه یکی از قدیمی‌ترین تماشاخانه‌های تهران در اولویت مسئولان نیست که برای مراقبت از آن نیز بنایی ندارند. این در حالی است که اهالی هنرهای نمایشی در ایران این تماشاخانه را خاستگاه اصلی هنر تئاتر در ایران می‌دانند.
تماشاخانه سنگلج مهرماه ۱۳۸۸ هم‌زمان با چهل‌وچهارمین سالگرد تاسیس آن در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. این تماشاخانه در ضلع جنوبی پارک شهر در خیابان بهشت تهران واقع است.
پیشینه ساخت تماشاخانه سنگلج به اوایل دهه ۱۳۴۰ بازمی‌گردد که هنرمندان فعال تئاتر در آن دوران بر این باور بودند ایجاد سالن‌های نمایش در نقاط مختلف شهر علاوه بر تمرکززدایی از تئاتر لاله‌زار، می‌تواند در توسعه این هنر نقش داشته باشند. این بود که مهندس باباییان تماشاخانه سنگلج را در زمینی که خود به وزارت فرهنگ و هنر وقت اهدا کرد، با زیربنایی با مساحتی بیش از یک هزار مترمربع ساخت و آن را به مناسبت سالروز تاج‌گذاری محمدرضا شاه پهلوی «۲۵ شهریور» نامید.
باباییان که قبل از آن نیز تالار رودکی تهران را هم ساخته بود، در ساخت تماشاخانه سنگلج از به‌روزترین تجهیزات و مصالح استفاده کرد. این تماشاخانه مهر ۱۳۴۴ هم‌زمان با نخستین دوره جشنواره نمایش‌های ایرانی افتتاح شد. اولین نمایشی هم که در این مجموعه هنری روی صحنه رفت، «امیر ارسلان» به نویسندگی پرویز کاردان و کارگردانی علی نصیریان بود.
بعدها آثار متعددی از کارگردان بنام ایران از جمله بهرام بیضایی، غلامحسین ساعدی، اکبر رادی، عباس جوانمرد، جعفر والی، پرویز صیاد، جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی و محمود استادمحمد در این تماشاخانه روی صحنه رفتند.
ویژگی ممتاز تماشاخانه سنگلج نسبت به دیگر تماشاخانه‌های تئاتر در تهران این بود که در آن فقط آثار هنرمندان ایرانی روی صحنه می‌رفت و از همان ابتدا وجه ایرانی و ملی بودن در آن پررنگ بود.
طی سال‌های متمادی در این تماشاخانه، گروه‌های مختلف نمایشی از جمله «گروه هنر ملی» به سرپرستی عباس جوانمرد، «گروه تئاتر مردم» به سرپرستی علی نصیریان، «گروه تئاتر شهر» به سرپرستی جعفر والی، «گروه تئاتر امروز» به سرپرستی داود رشیدی، «گروه تئاتر جوان» به سرپرستی اسماعیل شنگله و «گروه تئاتر میترا» به سرپرستی خلیل موحد دیلمقانی، فعالیت داشتند و آثارشان را روی صحنه بردند.
تماشاخانه سنگلج پس از وقوع انقلاب اسلامی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و نامش هم به دلیل قرار داشتن در محله سنگلج تهران به تماشاخانه سنگلج تغییر یافت.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۳ آپریل ۲۰۲۴