بابک عفوری آذر
فیلمی به شدت صریح و نفس‌گیر، درباره التهاب‌های درونی خانواده‌های مسئولان حکومت جمهوری اسلامی و خشونت‌های نهادینه شده در افکار و اعتقادات آنها، که با استقبال پرشور تماشاگران پس از نمایش مواجه شد.
در مراسم فرش قرمز نمایش فیلم «دانه انجیر معابد»، محمد رسول‌اف همراه برخی از عوامل این فیلم از جمله دختران جوان بازیگر آن شامل ستاره ملکی، مهسا رستمی و نیوشا اخشی و تعدادی دیگر از عوامل حاضر بود.
نبود سهیلا گلستانی و میثاق زارع دو بازیگر اصلی فیلم در مراسم فرش قرمز بارها از سوی محمد رسول‌اف با نشان دادن عکس‌های آنها یادآوری شد. گل‌شیفته فراهانی، بازیگر ایرانی فعال در سینمای فرانسه و آمریکا از مهمانان ویژه نمایش فیلم «دانه انجیر معابد» بود.
«دانه انجیر معابد» درباره یک بازپرس دادسرای دادگاه انقلاب تهران با نام ایمان است که در سودای رسیدن به مقام قاضی و زندگی بهتر است. همسر او سرسپرده ایدئولوژی و روایت‌های حکومت است اما دو دختر نوجوانش که یکی در سن دانشگاه و دیگری در سن دبیرستان است با مشاهده واقعیت‌های جاری در جامعه با تردیدهای جدی نسبت به شغل پدرشان و درستی عملکرد او مواجه هستند.
وقوع اعتراض‌های «زن، زندگی، آزادی» تفاوت نگاه دختران با پدر و مادرشان را بیشتر نمایان می‌کند اما گم شدن اسلحه پدر و ظن او به نقش داشتن دختران در این اتفاق، التهاب‌ها در خانواده را به اوج می‌رساند. التهاب‌هایی که باعث می‌شود گوشه‌ای از آنچه را بازپرس در مواجهه با زندانیان انجام می‌دهد، به شکل حیرت‌انگیزی در قبال خانواده‌اش به اجرا بگذارد.
«دانه انجیر معابد» ساختار فاسد قضایی جمهوری اسلامی را نمایش می‌دهد که در آن پیشرفت جز با تبعیت بی‌چون و چرا در صدور احکام موردنظر مسئولان بالادستی مهیا نیست.
در آغاز فیلم شخصیت بازپرس نسبت به صدور کیفرخواست محاربه برای یک زندانی دچار تردید است اما مسئولانش با یادآوری خواسته‌اش برای تبدیل شدن به قاضی، از لزوم پذیرش خواسته دادستان صحبت می‌کنند.
فیلم در لحظات مختلفی با نمایش ویدئوهای واقعی اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ تلاش کرده بیننده را در فضای ملتهب جامعه ایران در آن سال قرار دهد. با آنکه این فیلم به صورت مخفیانه و بدون مجوز در داخل ایران ساخته شده، اما لحظات زیادی از فیلم قدرت کارگردانی محمد رسول‌اف را به رخ می‌کشد. سکانس‌های تعقیب و گریز فیلم در یک جاده بیابانی در ایران از لحظات دیدنی فیلم در نیمه دوم آن است که با سکانس نفس‌گیر پایانی نمایشگر توانایی آقای رسول‌اف می‌شود.
«دانه انجیر معابد» تابلویی است از نمایش تنش‌ها و التهاب‌های ریشه‌دار در اجزای ایران امروز، که خود را در شکل‌های گوناگون ازجمله در سرباز زدن از پذیرش ارزش‌های ایدئولوژیک حکومت نشان می‌دهد.
آنچه دختران فیلم در زیر سؤال بردن قدرت مردسالارانه پدرشان در تحمیل خواسته‌ها و ارزش‌هایش نمایش می‌دهد، جلوه نمادینی است از واقعیتی که به شکل‌های مختلفی در سال‌های اخیر در ایران دیده شده است.
پایان نمادین فیلم می‌تواند جلوه‌ای آشکار از صحبت‌های محمد رسول‌اف در پایان تشویق ۱۲ دقیقه‌ای ممتد تماشاگران در روز جمعه در کاخ جشنواره کن باشد. زمانی که ابراز امیدواری کرد ظلم و استبداد در ایران به پایان برسد. آنچه او در آخرین فیلمش بیان کرده هم بیان نمادینی از این امیدواری است.
«دانه انجیر معابد» می‌تواند جایزه مهم دیگری را برای سینمای ایران از رویداد معتبر جشنواره کن به ارمغان بیاورد. جایزه‌ای که این بار به جریان سینمای کاملاً مستقل و غیررسمی و غیرحکومتی ایران تعلق دارد.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۲۵ می ۲۰۲۴