بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، از کمبود دست‌کم ۱۷۶ هزار معلم در مدارس ایران خبر داد و گفت تا شهریور سال جاری ۷۲ هزار معلم دیگر نیز در ایران بازنشسته خواهند شد.
نگاهداری که در صحن علنی مجلس و در جریان بررسی گزارش جدید وزیر آموزش و پرورش سخن می‌گفت، از اینکه در دو دهه گذشته جذب و استخدام معلمان وضعیت «بسامانی» نداشته است، انتقاد کرد و افزود: «بی‌توجهی به توسعه ظرفیت‌های دانشگاه فرهنگیان و انحلال یا تضعیف و مراکز تربیت معلم و مجموعه قوانین تعیین تکلیف استخدامی معلمان از سال ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۰ سبب بحرانی شدن وضعیت نیروی انسانی در وزارت آموزش و پرورش شد.»
او همچین گفت که سرانه متوسط فضای آموزشی در ایران تنها ۵.۲۸ متر مربع است، در حالی که سرانه استاندارد فضای آموزشی باید ۸.۵ متر مربع باشد و البته تاکید کرد که در ۱۱ استان ایران، متوسط فضای آموزشی کمتر از متوسط سرانه فضای آموزشی در کل کشور است.
به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ۱۰۴ هزار کلاس در ایران از سال‌های قبل تاکنون همچنان فرسوده و برای امنیت جانی دانش‌آموزان خطرناک و نیازمند تخریب، بازسازی یا مقاوم‌سازی‌اند. استان کردستان با ۳۸.۷ درصد، آذربایجان شرقی با ۳۸.۶ درصد و تهران با ۲۸.۱ درصد، سه استانی‌اند که بیشترین کلاس‌های ناامن را دارند.
بر اساس این گزارش، ۷۹ هزار کلاس درس هم در ایران به لوازم گرمایشی یا سرمایشی نیاز دارند. به گفته بابک نگاهداری، اعتبار موردنیاز برای افزایش سرانه فضاهای آموزشی در ایران ۱۶۰ هزار میلیارد تومان، اعتبار موردنیاز برای تخریب یا بازسازی کلاس‌های ناامن ۱۵۰ هزار میلیارد تومان و بودجه لازم برای تامین یا تعمیر دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی ۷.۷ هزار میلیارد تومان است که دولت و مجلس از تامین آن ناتوان‌اند و در بودجه امسال آموزش و پرورش نیز اعتبارات لازم برای برطرف کردن این مشکلات در نظر گرفته نشده است.
مردم و رسانه‌ها در سال‌های اخیر، بارها با مقایسه بودجه سالانه نهادهای حکومتی، نظامی و عقیدتی با بودجه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های حیاتی مانند آموزش و پرورش، سازمان محیط زیست یا وزارت ورزش، مقام‌های ارشد و رهبر جمهوری اسلامی را بابت تخصیص بودجه‌های هنگفت به حوزه‌های دلخواهشان مانند سازمان‌های عقیدتی، سپاه پاسداران، حوزه علمیه‌ها یا گروه‌های شبه‌نظامی خارجی شماتت کرده و این نوع سیاست را دلیل اصلی افزایش چشمگیر بحران‌های آموزشی، اجتماعی و فرهنگی در ایران دانسته‌اند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: «در سال تحصیلی ۱۴۰۴ــ۱۴۰۳ حدود ۱۷۶ هزار نفر کمبود معلم داریم و البته این کمبود با فرض اعمال سیاست‌های انقباضی شدید در تخصیص نیروی مدیریت، کیفیت‌بخشی به مدارس و استفاده از بازنشستگان و شاغلان حق‌التدریسی است. پیش‌بینی می‌شود که حدود ۷۱ هزار معلم هم تا مهر ۱۴۰۳ بازنشسته شوند که این امر، تامین نیروی انسانی را برای وزارت آموزش و پرورش سخت‌تر می‌کند. پیشنهاد ما این است که در فرایند گزینش تسریع شود تا معلمان قبل از ابتدای مهر تعیین تکلیف شوند و به منظور آماده‌سازی و آموزش معلمان برای اول مهر فرصتی حداقل یک ماهه فراهم شود.»
او افزود: «متاسفانه در سال ۱۴۰۲ زمان‌بر شدن این فرایند موجب شد که نتایج نهایی آزمون استخدامی معلمان در هفته ابتدایی مهرماه اعلام شود و آموزگاران بدون آنکه حتی یک روز آموزش ببینند، وارد کلاس شدند.»
بابک نگاهداری در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به اینکه مجموع مطالبات فرهنگیان ایرانی در حال حاضر به بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد، توضیح داد که شهروندان تحصیلکرده به دلیل پایین بودن حقوق معلمی، هزینه بالای مسکن در شهرهای بزرگ یا بی‌نظمی‌ها در پرداخت اضافه‌کاری معلمان و حق‌التدریسی‌ها، از ورود به شغلی معلمی سر باز می‌زنند، به نحوی که در آزمون استخدامی سال ۱۴۰۲ در کلان‌شهر تهران ظرفیت یک هزار و ۵۷۸ نفر برای معلم مرد با ۲۰۰ نفر کمبود متقاضی مواجه شد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به «پدیده هم‌زمانی کمبود و مازاد نیروی انسانی»، افزود: «به دلیل برخی قوانین و مقررات و نبود سامانه آمایش و پایش دقیق وضعیت‌سنجی نیروی انسانی موردنیاز آموزش و پرورش، برخی استان‌ها کمبود شدید نیروی انسانی دارند، در حالی که در استان‌های دیگر مازاد شدید وجود دارد. این وضعیت حتی بین شهرستان‌های یک استان یا مناطق مختلف یک شهرستان هم قابل‌مشاهده است.»
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱ جولای ۲۰۲۴