خبرگزاری رویترز روز دوشنبه هشتم ژوئیه (۱۸ تیرماه) گزارش داد دو محقق آمریکایی با استناد به تصاویر ماهوارهای دریافتند که جمهوری اسلامی در دو مرکز کلیدی ساختن موشکهای بالستیک را توسعه داده است. این خبرگزاری مدعی شد که سه مقام ایرانی این موضوع را تأیید کردهاند.
بر اساس ادعای مطرح شده، تهران ماه اکتبر ۲۰۲۲ برای ارسال موشک بالستیک به روسیه توافق کرد. روسیه از این موشکها در جنگ علیه اوکراین استفاده میکند هرچند که مقامات جمهوری اسلامی آن را رد میکنند. به گفته مقامات آمریکایی، تهران همچنین به شورشیان حوثی یمن و شبهنظامیان حزبالله لبنان که هر دو عضو «محور مقاومت» علیه اسرائیل هستند، موشک ارسال میکند.
تصاویری که در ماه مارس و آوریل توسط شرکت تجاری تصویربرداری ماهوارهای «پلانت لبز» از پایگاه نظامی «شهید مدرس» و مجتمع تولید موشک خُجیر، گرفته شده، افزایش بیش از ۳۰ ساختمان جدید را در این دو سایت بطور کامل نشان میدهد. هر دو سایت موشکی نزدیک تهران قرار دارند. تأسیسات موشکی خجیر در شرق تهران حوالی نیروگاه اتمی پارچین فعال است که طی سالهای اخیر مواردی از خرابکاری در آن اتفاق افتاده است.
بر اساس تصاویری که رویترز منتشر کرده بسیاری از سازههای این دو سایت با خاکریزهای بزرگ احاطه شدهاند.
جفری لوییس از مؤسسه مطالعات بینالمللی «میدلبری» در مونتهریِ کالیفرنیا میگوید، «چنین خاکریزیهایی با تولید موشک مرتبط هستند و برای جلوگیری از انفجار مهیب در یک ساختمان و منفجر کردن مواد بسیار اشتعالزا در سازههای مجاور طراحی شدهاند.»
این کارشناس ضمن بررسی تصاویر ماهوارهای ثبت شده میگوید که عملیات توسعه «مجتمع خجیر» در اوت سال گذشته و توسعه پایگاه «مدرس» نیز در اکتبر گذشته آغاز شده است.
تحلیلگران تخمین میزنند که جمهوری اسلامی بیش از سه هزار موشک ذخیره کرده باشد. بخشی از این موشکها احتمالاً قابلیت حمل کلاهکهای متعارف یا کلاهک اتمی را دارند.
سه مقام ایرانی که نخواستند نامشان فاش شود، در گفتگو با رویترز تایید کردند که پایگاه نظامی مدرس و مجتمع خجیر برای افزایش ظرفیت تولید موشکهای متعارف بالستیک توسعه مییابند.
یکی از مقامات ایرانی ضمن تایید عملیات توسعه ظرفیت تولیدات موشکی به رویترز گفت: «چرا نباید این کار را انجام دهیم؟»
یک مقام دیگر ایرانی نیز گفته که «برخی از سازههای جدید در تأسیسات یاد شده امکان دو برابر شدن ظرفیت تولید پهپاد را فراهم میکنند… پهپادها و قطعات موشکی به روسیه فروخته میشود، پهپادهایی نیز در اختیار حوثیها و موشکهایی در اختیار حزبالله قرار میگیرد.»
رویترز تأکید میکند که قادر نیست بطور مستقل اظهارات این مقامات ایرانی را تأیید کند. برخی تحلیلگران رویترز را متهم میکنند که در پوشش اخبار و گزارشهای خود در برخی موارد به منابع یا ادعای کسانی استناد میکند که همسو با منافع جمهوری اسلامی از رسانه به عنوان ابزار جنگ نرم بهره میبرند.
جفری لوییس میگوید: «میدانیم که روسیه به دنبال ظرفیتهای موشکی کمهزینه است و به همین دلیل، به ایران و کره شمالی روی آورده است.»
مسکو و پیونگیانگ انتقال موشکهای کره شمالی به روسیه را تکذیب کردهاند. دو محقق آمریکایی در مصاحبههای جداگانه گفتند که از روی عکسهای ماهوارهای مشخص نیست چه نوع موشکهایی در تأسیسات جدید ایران که به نظر میرسد هنوز در حال ساخت هستند، تولید میشود.
از نگاه ایالات متحده، هرگونه توسعه تولیدات موشکی و پهپادی از سوی تهران بسیار نگران کننده است. واشنگتن مدعی است که پهپادهای ایرانی تسهیل کننده ادامه حملات روسیه به شهرهای اوکراین است و اسرائیل را در دفع حملات گروههای مورد حمایت حکومت ایران، از جمله حزبالله و حماس به دردسر میاندازد.
این دو سایت تولید موشک سالهاست که در توسعه و تولید موشکهای بالستیک میانبرد و کوتاهبرد ارتش و سپاه پاسداران و همچنین راکتهایی برای برنامه فضایی این کشور نقش داشتهاند.
انفجار مهیبی دوازدهم نوامبر ۲۰۱۱ بخش وسیعی از پایگاه «مدرس» را که مرتبط با موشکهای سوخت جامد بود، منهدم کرد و باعث کشته شدن ۱۷ نفر از افسران سپاه پاسداران از جمله حسن تهرانی مقدم شد که او را «معمار» برنامه موشکهای بالستیک در ایران لقب داده بودند.
کشورهای عضو «گروه هفت» اواخر اسفندماه ۱۴۰۲ به جمهوری اسلامی هشدار دادند، «اگر به ارسال موشکهای بالستیک یا فناوریهای مرتبط به روسیه ادامه دهد، آماده واکنشهای سریع و هماهنگ از جمله اقدامات جدید و مهم هستیم.» یکی از گزینههای آنها تحریم پرواز «ایران ایر» به اروپا بود.
در جریان نشست دورهای شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مرتبط با فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی بر اساس برجام که دوشنبه ۲۵ ژوئن (چهارم تیرماه) برگزار شدنمایندگان دولتهای غربی علاوه بر فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی روی توسعه و ساخت موشک و پهپاد و ارسال آن به روسیه و شبهنظامیان منطقه نیز تمرکز داشتند. در همین نشست تهدید شد که اگر جمهوری اسلامی این روند را ادامه دهد فعال شدن «مکانیسم ماشه» محتمل خواهد بود.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۹ جولای ۲۰۲۴