سعیده فتحی
در المپیک پاریس ۲۰۲۴ تیمی متشکل از ۳۶ ورزشکار پناهجو زیر پرچم المپیک به میدان خواهند رفت و بیش از ۱۰۰میلیون پناهجو در سراسر دنیا را نمایندگی خواهند کرد. سعیده فتحی در این مطلب نگاهی کرده به ۱۴ ورزشکار ایرانی این تیم و هر کدام را به اختصار معرفی کرده است.
ایرانی‌ها در المپیک پاریس ۲ کاروان خواهند داشت؛ یکی کاروانی است که از کشور ایران می‌آید و شامل ۴۰ ورزشکار می‌شود و دیگری کاروان کوچک‌تری است که با نام تیم پناهندگان در رقابت‌ها حاضر خواهد شد. ۱۴ ایرانی در این تیم ۳۶ نفره حضور دارند. ۵ نفر از این کاروان هم از افغانستان هستند؛ یعنی بیش از نیمی از این کاروان را فارسی‌زبانان تشکیل می‌دهند.
به گفته توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، این ۳۶ ورزشکار از میان بیش از ۷۰ ورزشکار پناهنده‌ای برگزیده شدند که متقاضی شرکت در المپبک تابستانی ۲۰۲۴ بودند. توماس باخ گفت:
ما به این وسیله به بیش از ۱۰۰ میلیون پناهجو در سراسر جهان پیام امید می‌فرستیم و هم‌زمان توجه میلیاردها انسان را به بحران رو به گسترش پناهندگی جلب می‌کنیم.
از نکات برجسته تیم پناهندگان المپیک ۲۰۲۴ این است که دو ورزشکار از این تیم هنوز در کمپ‌های پناهندگان زندگی می‌کنند.
پرینا لوکور نکانگ (Perina Lokure Nakang) یکی از آنهاست که از سودان جنوبی فرار کرده و در کمپ پناهندگان کاکاما در کنیا ساکن است. او در رشته دوومیدانی و در مسافت‌های میانه شرکت خواهد کرد.
یحیی ال غطانی (Yahya Al Ghotany) نیز دیگر ورزشکاری است که از جنگ سوریه فرار کرده و اکنون در کمپ پناهندگان ازرق در اردن زندگی می‌کند. یحیی در رشته تکواندو رقابت خواهد کرد. یحیی پرچم‌دار کاروان پناهندگان در افتتاحیه مسابقات هم خواهد بود.
فارغ از چهره‌های مطرحی که قرار است با پرچم سایر کشور‌ها در این دوره المپیک شرکت کنند، مثل کیمیا علیزاده که با پرچم بلغارستان می‌آید یا سعید ملایی که با پرچم جمهوری آذربایجان شرکت خواهد کرد، در تیم پناهندگان کمیته بین‌المللی المپیک هم ایرانی‌ها نقش بسزایی دارند.
امید احمدی‌صفا (بوکس)، متین بالسینی (شنا)، محبوبه ژرفی (جودو)، سعید فضل‌الله (کانو سرعت)، یکتا جمالی (وزنه‌برداری)، ایمان مهدوی (کشتی آزاد)، کسرا مهدی‌پورنژاد (تکواندو)، دینا پوریونس (تکواندو)، امیر رضانژاد (کانو اسلالوم)، محمد رشنونژاد (جودو)، سمن سلطانی (کانو سرعت)، هادی تیران‌ولی‌پور (تکواندو)، جمال ولی‌زاده (کشتی فرنگی) و درسا یاوری‌وفا (بدمینتون)، ورزشکاران ایرانی عضو تیم پناهندگان هستند.
فارغ از دلایل متعددی که برای مهاجرت این چهره‌های ایرانی مطرح شده که تعدادی از آنها سیاسی و اجتماعی است، یکتا جمالی و متین بالسینی به دلیل شرایط بد اردو و عدم رسیدگی مناسب به اوضاع آنها از سوی مسئولان، مهاجرت را به ماندن ترجیح داده‌اند. وجه اشتراک هر دو نفر اینکه از وضعیت بد غذایی در اردوی تیم ملی ایران بار‌ها گلایه کرده و سرانجام پس از عدم رسیدگی به این موضوع دیگر بی‌خیال شده‌اند.
متین بالسینی در بازی‌های المپیک توکیو خود را به عنوان پدیده جدیدی مطرح کرد. بالسینی در عرض چند ماه توانست هشت بار رکورد شنای ایران را ارتقا دهد و در المپیک هم یک بار دیگر آن را تکرار کرد. قسمت تلخ داستان بالسینی انتقادش از امکانات تیم ملی ایران در المپیک بود. او همان کسی است که به‌صورت رسمی اعلام کرد به دلیل نداشتن وان یخ برای رفع اسپاسم، مجبور شده به‌صورت پنهانی از وان یخ برزیلی‌ها در توکیو استفاده کند.
متین درباره شرایطش در المپیک گفته بود: نمی‌توان گفت به شنا کم توجه می‌شود. در واقع اصلاً توجه نمی‌شود. روز مسابقه‌ام که از خواب بیدار شدم، پادرد شدیدی داشتم و پای من دچار اسپاسم شدید شده بود. ماساژور همراه تیم نداشتیم. شب قبل از مسابقه با رئیس فدراسیون، پنهانی از وان یخ تیم برزیل استفاده کردیم؛ چون خودمان چنین چیزی نداریم. او همچنین گفته بود برای تهیه غذای کافی در اردوی تیم ملی مشکل داشته‌اند.
این جمله‌ای است که در بالای پروفایل اینستاگرام یکتا جمالی قرار دارد و او این شانس را خواهد داشت که در بازی‌های المپیک تاریخ خود را بنویسد.
او که امید کاروان پناهندگان برای کسب مدال است در سن ۱۳ سالگی به وزنه‌برداری روی آورد و به سرعت توانست به تیم ملی ایران راه پیدا کند. در سال ۲۰۲۱، او توانست مدال برنز مسابقات جهانی جوانان در تاشکند ازبکستان را کسب کند. این مدال، اولین مدال جهانی وزنه‌برداری زنان ایران بود.
اما شرایط سخت و فشارهای زیاد در ایران باعث شد که او تصمیم به فرار بگیرد و در سال ۲۰۲۲ در جریان مسابقات جهانی جوانان در یونان از تیم جدا شد و به آلمان پناهنده شد. او درباره این اتفاق گفت:
زندگی‌ام همیشه مانند جمله‌ای بود که می‌گوید: حرکتی را که از آن می‌ترسی، انجام بده. وقتی تصمیم گرفتم به آلمان بیایم، ترسیدم، اما انجامش دادم.
یکتا درباره حضور در المپیک هم گفت: احساس خوشحالی و هیجان دارم. من فقط سعی می‌کنم بهترین عملکردم را در المپیک انجام دهم و شش تلاشم را به درستی انجام دهم.
ایرانی‌ها در تیم پناهندگان سه نماینده تکواندو هم دارند. دینا پوریونس که در هلند زندگی می‌کند و در المپیک توکیو هم در این تیم حضور داشت برای دومین بار المپیک را تجربه خواهد کرد.
کسری مهدی‌پورنژاد هم که در مسابقات جهانی لهستان پرچم‌دار تیم تکواندوی پناهندگان بود در این المپیک به میدان خواهد رفت. او از سال ۲۰۱۷ در برلین آلمان به عنوان پناهنده زندگی می‌کند و در ۵ سال گذشته در مسابقات مختلف اروپا به سه مدال طلا، یک نقره و یک برنز دست یافته است. پریسا فرشیدی همسر او نیز از تکواندوکاران خوب ایرانی است.
هادی تیران ولی‌پور دیگر تکواندوکاری است که با پشت سر گذاشتن روزهای سخت به المپیک رسیده است. او ۱۰ روز اول پناهندگی خود را در ایتالیا گذراند و در جنگل زندگی کرد.
ولی‌پور می‌گوید: وقتی به ایتالیا رسیدم، کسی را نمی‌شناختم و به خودم گفتم: تو فقط یک دوست داری. تکواندو دوست توست.
هادی ساعی تکواندوکار افسانه‌ای که در سه المپیک سه مدال کسب کرده، ورزشکار الهام بخش اوست. او مسابقات هادی ساعی در المپیک آتن را به یاد می آورد:
به مادرم گفتم دوست دارم مثل او باشم و روزی مثل او در المپیک شرکت کنم. بعد از ۲۰ سال، رویای المپیک من محقق شد و من واقعا خوشحالم. خیلی دوست دارم مثل او مدالی بگیرم.
برای ولی پور خدمت به عنوان الگو و نمونه برای پناهندگان در سراسر جهان به اندازه رسیدن به المپیک اهمیت دارد. او می‌گوید: یک ورزشکار پناهنده به هیچ وجه شبیه یک ورزشکار معمولی نیست. آنها زندگی واقعاً سختی دارند و ما از خانواده خود دور هستیم. من می‌خواهم در المپیک حضور داشته باشم تا نماینده ۱۲۰ میلیون نفر باشم. من می‌دانم که زندگی برای پناهندگان و آوارگان بسیار دشوار است، بنابراین می‌خواهم نمونه خوبی باشم. ما پرچم نداریم، اما ۱۲۰ میلیون نفر پشت سرمان هستند، بنابراین باید نماینده همه آنها باشیم. اگر رویایی دارید، باید ادامه دهید. این وظیفه ماست که به آنها بگوییم.
درسا یاوری وفا تنها نماینده ایران در رشته بدمینتون در المپیک پاریس است. اوکه از ۱۰ سالگی بدمینتون را شروع کرده وقتی سال ۲۰۱۹ وارد بریتانیا شد، حضور در المپیک پاریس رویایی دور برایش به نظر می‌رسید.
درسا درباره حضور در پاریس می‌گوید:وقتی شنیدم برای المپیک انتخاب شده‌ام شوکه بودم. من پدرم را بعد از ۵ سال به تازگی دیدم و آنها برای موفقیت من گریه می‌کردند. این اتفاق یک تسکین بود روی دردهای من و خانواده‌ام. من نمی‌توانم برای دیدار با بازیکنان برتر از سراسر جهان و هر چیز دیگری که همراه آن باشد، صبر کنم، این یک تجربه شگفت انگیز خواهد بود.
او زمانی‌که ۱۵ سال داشت با مادرش با پاسپورت‌های جعلی از طریق ترکیه به آلمان رفتند و سه بار زندانی شد. یک بار کاملاً تنها برای یک روز از مادرش جدا شد.
در ایران، تماشای بازی زنان ممنوع است و زمانی که پدر درسا برای اولین‌بار از نزدیک رقابت او را از نزدیک دیده، این یک اتفاق ویژه برای او بوه است:
من خیلی عصبی بودم پدرم برای اولین‌بار بازی من را دید و برایم عجیب بود، من کمی استرس داشتم.
درسا پیامی هم برای میلیون‌ها پناهنده جهان دارد: شما تنها نیستید… مهم نیست از کجا آمده‌اید یا الان کجا زندگی می‌کنید، رویاها به حقیقت می‌پیوندند.
در تیم پناهندگان سه قایقران ایرانی هم حضور دارند، سعید فضل‌اله، امیر رضانژاد و سمن سلطانی قرار است در المپیک پاریس پارو بزنند.
فضل‌اله پس از حضور در تیم پناهندگان در المپیک توکیو ۲۰۲۰ برای دومین‌بار راهی این رقابت‌ها می‌شود.
او که در آلمان زندگی می‌کند و در مسابقات قهرمانی جهان و قهرمانی اروپا حضور یافته درباره حضور در المپیک پاریس می‌گوید: من واقعا برای المپیک هیجان زده هستم. بیشتر هیجان زده هستم تا عصبی و نگران. در توکیو وضعیت متفاوت بود چون ویروس کرونا وجود داشت و آمادگی من هم خوب نبود. اما در پاریس همه تلاشم را خواهم کرد.
امیر رضانژاد هم در آلمان پناهنده شده است و برای اولین‌بار المپیک را تجربه خواهد کرد.
او این رقابت‌ها را برای خود یک فرصت می‌داند و می‌گوید: می‌خواهم خودم را در فینال پاریس ببینم و بعد ببینیم چه می‌شود. می‌خواهم از آن برای خودم پل بسازم و در چهار سال آینده برای بازی‌های المپیک بعدی تمرین کنم.
سمن سلطانی دیگر قایقرانی است که تلاش بسیاری کرده تا به المپیک پاریس برسد. او که در اتریش زندگی می‌کند در این مدت هر روز ساعت ۶ صبح از خانه خارج می‌شد و ساعت ۲۰ به خانه برمی‌گشت و در تمام این زمان بی‌وقفه تمرین می‌کرد تا بهترین خودش را در پاریس به نمایش بگذارد.
او می‌گوید: من دوست دارم در بازی‌های المپیک در بهترین نسخه خودم باشم. من می‌خواهم تمام تلاشم را بکنم تا بعدا پشیمان نباشم، این همیشه رویای من بوده است. الان بیشتر می‌فهمم که واقعاً هیچ محدودیتی برای توانایی انسان وجود ندارد.
سمن نمی‌خواهد پاریس ۲۰۲۴ آخرین بازی‌های المپیک او باشد و مطمئن است که پس از این مسابقات، حرفه‌ای طولانی در پیش دارد. او که در حال حاضر ۲۸ سال سن دارد می‌خواهد تا ۴۰ سالگی پارو بزند و این به معنای احتمال حضور در سه المپیک دیگر است.
او که تا قبل از این تنها در قهرمانی زیر ۲۳ سال آسیا شرکت کرده بود، توانست برای اولین‌بار در مسابقات جام جهانی مجارستان حضور پیدا کند. او درباره این مسابقات می‌گوید:
در جام جهانی من فقط با یک ثانیه فرصت حضور در فینال را از دست دادم اما تجربه خوبی بود. به خانواده‌ام می‌گفتم که یکی دو سال پیش همه این ورزشکاران را در اینستاگرام تماشا می‌کردم و سعی کردم از آنها یاد بگیرم اما حالا در کنار آنها مسابقه داده‌ام.
پناهنده ایرانی و مادر مجرد. این معرفی محبوبه باربری ژرفی یکی از ورزشکارانی است که پس از حضور در تیم المپیک پناهندگان در بازی های پاریس شرکت خواهد کرد.
محبوبه، ۳۲ ساله که در آلمان زندگی می کند در مسابقات جهانی جودو شرکت و به رده ۱۷۰ رنکینگ جهانی صعود کرد. او حالا باید در المپیک به میدان رود و در این باره می‌گوید: من برای شرکت در المپیک بسیار هیجان‌زده هستم؛ این برای من اولین بار است. وقتی فهمیدم انتخاب شدم، گریه کردم. انتظار نداشتم چنین واکنشی داشته باشم، اما ناگهان احساس کردم به همه چیزم رسیده‌ام.
محبوبه در بدنسازی، شنا و دوومیدانی هم فعال است. کمربند مشکی دان سوم در جودو را دارد، در این رشته داوری و مربی‌گری هم می‌کند.
محمد رشنونژاد دیگر نماینده‌ای است که در هلند زندگی می‌کند چون از رنج کشیدن از سیاست دولتی که هر ورزشکار ایرانی را به دلیل مبارزه نکردن با ورزشکاران اسراییلی مجبور به کناره‌گیری از مسابقات ورزشی می‌کند خسته شده است. او تابوشکنی کرد و در مسابقات جام اروپا مقابل ورزشکار اسراییلی به مبارزه پرداخت و از او شکست هم خورد. او می خواست پیام‌آور صلح و دوستی باشد.
او می‌گوید: هدف من مشخصا قهرمان جهان و المپیک است. با این کار می‌خواهم اول به خودم و سپس به تمام دنیا ثابت کنم که یک پناهنده می‌تواند یکی از بزرگترین قهرمانان جهان باشد.
او به روزی امیدوار است که هیچ پناهنده‌ای در دنیا وجود نداشته باشد.
جمال در ابتدا به عنوان دروازه‌بان هندبال فعالیت می‌کرد تا اینکه به پیشنهاد خانواده‌اش به کشتی روی آورد. او پس از خروج از ایران مدتی را به سختی در ترکیه گذراند و پس از در نیمه زمستان با قایق از دریای مدیترانه عبور کرد تا به فرانسه برسد.
در طول این سفر، کشتی که او در آن بود شروع به آب گرفتن کرد، بنابراین او مجبور شد چند صد متر باقی مانده را در آب سرد شنا کند.
او می گوید پس از زنده ماندن از چنین مصیبتی، برای او هیچ چیز غیرممکنی وجود ندارد: این تصمیم زندگی من را تغییر داد. وقتی وارد فرانسه شدم، نه فرانسوی صحبت می‌کردم و نه کسی را می‌شناختم. تصمیم گرفتم یک باشگاه کشتی پیدا کنم و این به من کمک کرد تا زبان فرانسه را یاد بگیرم و به زندگی عادی برگردم. من سخت تلاش کردم تا زمان از دست رفته را جبران کنم، امیدوارم در المپیک عملکرد خوبی داشته باشم.
ایمان با ورود به ایتالیا تمرینات خود را در باشگاه کشتی سگیانو آغاز کرد: به خودم گفتم تنها چیزی که بلدم مبارزه است و به این راه ادامه دادم. بزرگترین آرزوی من در زندگی، حضور در المپیک، محقق شد و حالا هم به کسب مدال فکر می‌کنم.
مهدوی امیدوار است همه آنها روزی بتوانند در صلح و آرامش پرچم کشورشان را به اهتزاز درآورند.
امید احمدی‌صفا وقتی برای تیم المپیک پناهندگان در پاریس ۲۰۲۴ مُشت می‌زند، ترسی از هدف‌گیری بالا ندارد. این بوکسور ایرانی که در آلمان زندگی می‌کند درباره حضور در المپیک می‌گوید: من یک مدال می‌خواهم. من همه چیز را دیده‌ام، فقط یک مدال المپیک باقی مانده است. وقتی اسم پاریس را شنیدم خیلی احساساتی شدم گریه کردم و امیدوارم در این مسابقات مدال بگیرم.
او در نوجوانی پسر بی‌قراری بود و با بقیه هم محلی‌هایش در کوچه دعوا می‌کرد تا اینکه یک روز به پیشنهاد یکی از دوستانش به باشگاه می‌روند. او می‌گوید: در حین تمرین دیدم که مردم همدیگر را می‌زنند و پول می‌گیرند، بعد دیدم زد و خورد آنها از تلویزیون هم پخش می‌شوند و عکس‌های‌شان همه جا هست، عالی بود. همان‌جا با خودم گفتم من هم باید انجامش بدهم.
حضور در المپیک رویای او بوده و اکنون هم می‌خواهد به دنیا نشان بدهد که می توان از یک زندگی سخت و پر فراز و نشیب به بالاترین مراحل و ساحل امن آرامش رسید.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۲۶ جولای ۲۰۲۴