گزارش‌ها از ایران حاکی از تغییر نگران‌کننده الگوی مصرف معتادان به مواد مخدر از تریاک و مخدرهای سنتی به روانگردان‌ها و مواد مخدر صنعتی است.
خبرگزاری ایرنا روز شنبه، ۱۴ مهر، در گزارشی اعلام کرد افزایش دو برابری قیمت تریاک و تغییراتی که حکومت طالبان در افغانستان داد و کشت خشخاش را ممنوع کرد، باعث شده است بازار مصرف این ماده مخدر در ایران تحت تاثیر قرار بگیرد، تا حدی که در سال گذشته قیمت هر گرم تریاک در ایران دو برابر شد. این موضوع به رونق بازار مخدرهای صنعتی و روانگردان‌ها که قیمت کمتری دارند، منجر شده است.
تغییر الگوی مصرف از این جهت نگران‌کننده است که مخدرهای صنعتی و روانگردان‌ها به دلیل ناخالصی‌های فراوان و مواد کشنده‌ای که دارند، بسیار بیشتر از مخدرهای سنتی سبب مرگ مصرف‌کنندگان می‌شوند. بر اساس آمارهای دولتی، در سال ۱۴۰۰ از میان دو هزار و ۴۱۷ فوتی در اثر مصرف مخدرها، دو هزار و ۱۰۱ نفر در اثر مصرف متادون، ۲۲۴ نفر به دلیل مصرف ترامادول و ۹۲ نفر در اثر مصرف سایر دارو‌های مخدر جانشان را از دست دادند. از طرفی اعتیاد به مخدرهای سنتی مانند تریاک بسیار درمان‌پذیرتر از اعتیاد مخدرهای صنعتی است.
دکتر سعید صفاتیان، کارشناس مبارزه با اعتیاد و مدیرکل سابق درمان در ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران، می‌گوید: «قیمت تریاک به‌عنوان مهم‌ترین ماده مخدر در ایران، در پی ممنوعیت کشت آن در افغانستان، به‌شدت افزایش پیدا کرد و اکنون قیمت یک کیلو تریاک به حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است. این افزایش قیمت می‌تواند به گسترش استفاده از مواد روانگردان منجر شود. در صورت بی‌توجهی به خطر گسترش مواد روانگردان ممکن است با فاجعه‌های اجتماعی و اقتصادی بزرگی در ایران مواجه شویم.»
او همچنین افزود با افزایش مصرف روانگردان‌های خطرناکی مانند کپتاگون که اخیرا در برخی کشورهای همسایه ایران مشاهده می‌شود، ممکن است چهره اعتیاد در ایران تغییر کند و افزایش آمار جرم و جنایت هم به عواقب آن افزوده شود.
پیش از این ابوالحسن صفرپور، دبیر میز مقابله با اعتیاد در شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران، با بیان اینکه میانگین سن اعتیاد در ایران به ۲۴ سالگی رسیده است، خبر داده بود که دست‌کم ۱۵ میلیون نفر در ایران مواد مخدر مصرف می‌کنند و شیوع مصرف مخدرها در میان جوانان ایرانی از یک درصد در دهه ۱۳۸۰ به ۷.۴درصد در دهه ۱۳۹۰ رسیده است. همچنین بر اساس این آمار، ۲۲درصد جمعیت قشر کارگر و دهک‌های پایین اقتصادی در ایران به مواد مخدر اعتیاد دارند و سالانه حدود پنج هزار ایرانی بر اثر مصرف مواد مخدر جانشان را از دست می‌دهند.
این آمار می‌تواند ناشی از تشدید بحران‌های اقتصادی و اجتماعی در ایران مانند گرانی، بیکاری، سرکوب‌های حکومتی و مداوم جوانان و انواع محدودیت‌های حاکمیتی و نبود آزادی‌های بنیادین باشد که در یک دهه گذشته همواره روند آن‌ها صعودی بوده است.
محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، روز ۳۰ اردیبهشت با تایید کاهش سن مصرف دخانیات در ایران، درباره «مافیای دخانیات» که دختران نوجوان را هدف قرار می‌دهد، هشدار داد و اعلام کرده بود که سن شروع اعتیاد در ایران به ۹ سال رسیده است.
پیش از این روزنامه اعتماد هم در گزارشی به بررسی شایع‌ترین مواد مخدر مصرفی و قیمت آن‌ها در ۳۱ استان ایران پرداخته و خبر داده بود که در هفت سال گذشته، الگوی مصرف در ایران کاملا تغییر کرده و با کاهش میزان مصرف تریاک، هرویین و شیشه که مخدرهای صنعتی و خطرناک‌تری‌اند، به اصلی‌ترین ماده مخدر مصرفی معتادان در ایران تبدیل شده است.
محمدمهدی بلندیان، معاون سیاسی و قضایی سازمان بازرسی کل کشور، هم آذر ۱۴۰۲ در جلسه دیدار با اسکندر مومنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران که حالا وزیر کشور دولت پزشکیان است، گفته بود که در جمهوری اسلامی، «اقتصاد زندان‌ها با مواد مخدر تامین می‌شود».
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۶ اکتبر 2024