کمتر از یک ماه پس از آنکه باستان‌شناسان در محوطه آرامگاهی شهر گور فیروزآباد استان فارس نقاشی‌هایی با قدمت یک هزار و ۷۰۰ سال کشف کردند، فعالان میراث فرهنگی هشدار دادند که اطراف این نقاشی باستانی را با کاهگل پوشانده‌اند و با توجه به اینکه روی گچ ترسیم شدهاند، احتمال نابودی آن‌ها در اثر نم وجود دارد.
این نقاشی‌ها که طی عملیات ساماندهی ترانشه Tranchée (به فرورفتگی‌های مصنوعی یا طبیعی در سطح زمین گفته می‌شود) آرامگاهی شهر گور در اوایل مهرماه کشف شدند، بقایایی از تصاویر چهره‌هایی به‌صورت نیم‌رخ و سه‌رخ‌اند که با استفاده از رنگدانه‌های معدنی روی بستر گچی اجرا شدهاند.
پس از کشف این نقاشی‌های باستانی، محمد ثابت اقلیدی، مدیرکل میراث فرهنگی فارس، وعده داد که با ایجاد یک سایت‌موزه، اقدام‌های حفاظتی مناسب برای نگهداری از آثار نویافته انجام می‌شود. اما اکنون طبق گزارش سایت میراث، محیط پیرامون نقاشی‌ها کاهگل شدهاند و خطر نابودی آن‌ها در اثر رطوبت وجود دارد.
این رسانه به نقل از کنشگران محلی نوشت: «کاهگل کردن دیواره‌های کنار این نقاشی در آستانه فصل بارش، این اثر به‌جامانده از دوران ساسانی را به‌سرعت محو می‌کند و تنها راه نجات آن، برچیده شدن فوری کاهگل‌ها است.»
بر مبنای این گزارش، اداره کل میراث فرهنگی فارس، دیوارهای ترانشه باستان‌شناختی شهر گور را نیز کاهگل کرده و از آنجا که کف این اثر باستانی نیز با کاشی‌های دوران ساسانی پوشانده شده است، راه خروج رطوبت از کف نیز وجود ندارد و کاهگل کردن این اثر باستانی به معنای اقدام برای نابودی آن است.
افشین ابراهیمی، معاون میراث فرهنگی استان فارس، در واکنش به انتقادهای کارشناسان، از کاهگل کردن اطراف نقاشی باستانی و دیواره ترانشه باستان‌شناختی دفاع کرد و گفت: «هیچ اقدامی روی نقاشی‌های کف ترانشه باستان‌شناختی انجام نداده‌ایم و فقط بدنه‌های خاکی را کاهگل کردیم و در کف اثر، آن نقاطی که نقاشی نداشت، کاهگل شدهاند».
به‌رغم ادعای این مقام دولتی، کارشناسان معتقدند کاهگل کردن دیواره‌های خاکی ترانشه باستان‌شناختی شهر گور علاوه بر از بین بردن نقاشی یک هزار و ۷۰۰ ساله، به لایه‌های باستانی این محوطه نیز آسیب وارد می‌کند، زیرا باعث نفوذ رطوبت به آن می‌شود.
میلاد وندائی، باستان‌شناس و متخصص دوره ساسانی، در پیوند با این موضوع به خبرگزاری ایلنا گفت: «بدون شک یکی از مهم‌ترین مصالح مرمتی در باستان‌شناسی کاهگل است و در بسیاری از فضاهای مرمتی و حفاظتی ایران و جهان نیز از این عنصر استفاده می‌شود. اما اینکه اطراف یک نقاشی ساسانی آن هم بر دیواره‌های لایه‌نگاری‌شده داخل زمین که بیانگر یک دوره ویژه در تاریخ هنر ایران و جهان است، کاهگل کشیده شود، یک فاجعه به‌تمام‌معنا است.»
وندائی با طرح این سوال که مگر می‌شود شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی بر چنین تصمیم‌های غلطی در محوطه‌های باستانی کشور نظارت نداشته باشد، افزود که رفتارهای اخیر در محوطه‌های باستانی استان فارس یا به دلیل خالی شدن بدنه اداره کل میراث فرهنگی آن استان از کارشناسان متخصص و دلسوز است یا به دلیل رفتارهای تحکمی و دستوری از بالا به پایین در مجموعه اداره میراث فرهنگی استان فارس.
شهر گور که با نام‌های «اردشیر خوره» یا «فیروزآباد قدیم» نیز شهرت دارد، محوطه‌ای باستانی در شهرستان فیروزآباد استان فارس است که اوایل قرن سوم میلادی به دستور اردشیر بابکان، پادشاه ساسانی، بنا شد.
شهر باستانی گور که شهریور ۱۳۱۰ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شد، بخشی از منظر باستانی ساسانی است که سال ۱۳۹۵ در یونسکو به تایید رسید. این شهر یکی از مهم‌ترین مکان‌های گردشگری استان فارس محسوب می‌شود و تصاویر هوایی حیرت‌انگیز آن مشهور است.
منظر باستانی ساسانی فارس شامل کاخ‌ها، شهرهای باستانی، غار و قلعه و نقش‌‌برجسته‌های منحصربه‌فرد است که بخش‌هایی از آن‌ها با وجود گذشت سال‌ها همچنان پابرجا مانده‌اند.
این شهر تاریخی در دوران‌های مختلف فرازونشیب‌های بسیاری داشته است. پس از حمله اسکندر مقدونی به ایران، تا حدود زیادی تخریب شد اما اردشیر بابکان پس از تاسیس سلسله ساسانی، دستور بازسازی آن را صادر کرد و به این ترتیب رونق دوباره به شهر گور بازگشت. این شهر پس از حمله اعراب به ایران، نیز بار دیگر شکوهش را از دست داد، اما با شکل‌گیری حکومت آل بویه در فارس دوباره رونق پیدا کرد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴