ساعاتی پس از اعلام خبر حصول توافق بر سر آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌های اسرائیلی، دفتر نخست وزیر اسرائیل خبر داد که او از دونالد ترامپ و جو بایدن در این باره قدردانی کرده است.
میانجی‌های بین اسرائیل و گروه تروریستی حماس روز چهارشنبه ۲۶ دی اعلام کردند که دو طرف در زمینه دستیابی به آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها به توافق رسیدند.
قطر که یکی از میانجی‌های مذاکرات است، ساعاتی پس از اعلام اولیه توافق خبر داد که آتش‌بس از روز یکشنبه ۲۹ دی آغاز خواهد شد.
با این توافق، جنگ ۱۵ ماهه و ویرانگر در نوار غزه متوقف می‌شود و احتمالاً پایانی بر مرگبارترین درگیری میان اسرائیل و گروه حماس خواهد بود.
به گفته نخست‌وزیر قطر، ۳۳ گروگان اسرائیلی در مرحلهٔ اول توافق که می‌تواند به یک «آتش‌بس دائمی» تبدیل شود، آزاد خواهند شد.
محمد بن عبد الرحمن آل ثانی افزود: «دو طرف درگیر در نوار غزه بر سر تبادل زندانیان و گروگان‌ها به توافق رسیده‌اند و [میانجی‌های مذاکرات] آتش‌بس را اعلام کرده‌اند با امید به این‌که آتش‌بس دائمی میان دو طرف برقرار شود.»
نخست‌وزیر قطر در ادامه گفت: «امیدواریم که این توافق پایانی بر جنگ باشد و تمامی طرف‌ها به اجرای کامل آن پایبند باشند.»
همزمان جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، نیز با اعلام خبر توافق آتش‌بس در غزه، مذاکرات دراین‌باره را یکی از «سخت‌ترین» مذاکرات دوره ریاست‌جمهوری خود خواند و گفت که «بسیار خشنود است که این روز فرا رسیده».
آقای بایدن سپس افزود که مرحلهٔ دوم توافق که هنوز نهایی نشده است، «پایان دائمی جنگ» را به همراه خواهد داشت و تاکید کرد که «اطمینان دارد» این توافق برقرار خواهد ماند.
دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، دقایقی قبل از این اظهارات عنوان کرده بود که هنوز جزییات نهایی توافق باقی مانده و به کار بیشتر نیاز دارد.
دفتر نخست‌‌وزیری اسرائیل گفته است: «بیانیه رسمی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، تنها پس از تکمیل جزئیات نهایی توافق که در حال حاضر روی آن کار می‌شود، صادر خواهد شد.»
خبرگزاری فرانسه به نقل از یک منبع مطلع نوشته است: «توافق آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها پس از دیدار نخست‌وزیر قطر با مذاکره‌کنندگان حماس و از سوی دیگر با مذاکره‌کنندگان اسرائیلی در دفترش حاصل شد.»
حماس از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا گروهی تروریستی شناخته می‌شود.
متن این توافق با میانجی‌گری ایالات متحده، قطر و مصر تدوین شده و نمایندگانی از هر دو دولت فعلی و بعدی آمریکا در مذاکرات دوحه حضور داشتند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، نیز روز چهارشنبه در پیامی نوشت که این توافق حاصل شده و طبق آن قرار است گروگان‌های اسرائیلی آزاد شوند.
این توافق که پس از هفته‌ها مذاکرات سخت در پایتخت قطر حاصل شد، آزادی ده‌ها گروگان حماس را به صورت مرحله‌ای تضمین می‌کند و همچنین شامل آزادی صدها زندانی فلسطینی در اسرائیل خواهد بود.
بر اساس این توافق، جنگ به مدت شش هفته متوقف خواهد شد و در این مدت مذاکراتی برای پایان کامل جنگ آغاز می‌شود. همچنین قرار است ۳۳ نفر از حدود ۱۰۰ گروگان در اسارت حماس آزاد شوند، اگرچه هنوز مشخص نیست که آیا همه گروگان‌ها زنده هستند یا خیر.
این توافق شامل بازگشت برخی فلسطینیان آواره به خانه‌های خود در غزه است، اما زمان دقیق و تعداد آوارگان مشخص نشده است. همچنین سوالات بلندمدت دربارهٔ آینده غزه، از جمله مدیریت این منطقه و بازسازی آن، همچنان بی‌پاسخ مانده است.
بر اساس این توافق ورود کمک‌های بشردوستانه حیاتی به این منطقه ویران‌شده تسهیل می‌شود.
این جنگ که توسط حمله حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد و منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ اسرائیلی و گروگان‌گیری ۲۵۰ نفر شد، پاسخی سخت از سوی اسرائیل در پی داشت که به گفته مقامات غزه، بیش از ۴۶ هزار فلسطینی را کشته و ۹۰ درصد از جمعیت این منطقه را آواره کرده است.
توافق روز چهارشنبه اولین نشانه امیدوارکننده برای پایان این جنگ ویرانگر است که خاورمیانه را بی‌ثبات کرده و بحران انسانی بزرگی در غزه به وجود آورده است.
حماس خواستار تضمین‌هایی برای پایان دائمی جنگ و خروج کامل تمامی نیروهای اسرائیل از غزه بود. از سوی دیگر، اسرائیل بارها اعلام کرده که جنگ را تا زمان نابودی توانایی‌های نظامی و حکومتی حماس متوقف نخواهد کرد.
بازیگران مختلف ماه‌ها درگیر مذاکرات پراکنده و ناپیوسته بودند. اما با توجه به محدود بودن زمان ریاست‌جمهوری جو بایدن و در آستانه آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، هر دو طرف تحت فشار شدید برای دستیابی به توافق قرار داشتند.
پذیرش آتش‌بس توسط حزب‌الله در لبنان پس از تحمل ضربات سنگین و سرنگونی بشار اسد در سوریه، دو شکست بزرگ برای ایران و متحدانش در منطقه از جمله حماس بود که در نهایت این گروه را در انزوای بیشتر قرار داد.
اسرائیل با انتقادات شدید بین‌المللی، از جمله از سوی نزدیک‌ترین متحد خود، ایالات متحده، به دلیل تلفات غیرنظامیان مواجه شده است. اسرائیل می‌گوید حدود ۱۷ هزار شبه‌نظامی را کشته است، اما شواهدی برای حمایت از این ادعا ارائه نکرده است.
اسرائیل همچنین حماس را مسئول تلفات غیرنظامیان می‌داند و این گروه را به استفاده از مدارس، بیمارستان‌ها و مناطق مسکونی برای اهداف نظامی متهم کرده است.
دیوان بین‌المللی دادگستری در حال بررسی اتهاماتی است که از سوی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در این زمینه مطرح شده است. دیوان کیفری بین‌المللی، نهادی جداگانه مستقر در لاهه، نیز احکام بازداشت برای بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، وزیر دفاع او و یک فرمانده حماس به اتهام جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت مرتبط با جنگ صادر کرده است.
اسرائیل و ایالات متحده اقدامات هر دو دادگاه را محکوم کرده‌اند.
نتانیاهو همچنین با فشار داخلی زیادی برای بازگرداندن گروگان‌ها مواجه بوده است؛ مسئله‌ای که توجه ملی را به خود جلب کرده است. خانواده‌های گروگان‌ها به یک گروه لابی قدرتمند تبدیل شده‌اند که حمایت عمومی گسترده‌ای دارند و با ماه‌ها اعتراض گسترده خواستار دستیابی دولت به توافقی با حماس شده بودند.
حماس، گروهی شبه‌نظامی که وجود اسرائیل را نمی‌پذیرد، تحت فشار شدید عملیات‌های نظامی اسرائیل قرار گرفته است. این عملیات‌ها شامل حمله به بزرگ‌ترین شهرها و مناطق غزه و تسلط بر مرز میان غزه و مصر بوده است. رهبران ارشد حماس، از جمله یحیی سنوار که گفته می‌شود در طراحی حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نقش داشته، کشته شده‌اند.
با این حال، نیروهای حماس در برخی از مناطق به‌شدت آسیب‌دیده پس از عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی دوباره سازمان‌دهی شده‌اند، که احتمال درگیری‌های طولانی‌مدت را در صورت ادامه جنگ افزایش می‌دهد.
هنوز برنامه مشخصی برای حکومت بر غزه پس از جنگ وجود ندارد. اسرائیل اعلام کرده که قصد دارد با فلسطینی‌های محلی که وابسته به حماس یا تشکیلات خودگردان فلسطینی نیستند، همکاری کند. اما مشخص نیست که چنین شرکایی وجود داشته باشند، و حماس تهدید کرده هر کسی را که با نیروهای اسرائیلی همکاری کند، مجازات خواهد کرد.
ایالات متحده تلاش کرده برنامه‌های گسترده‌ای برای حکومت پس از جنگ در غزه توسط یک تشکیلات خودگردان اصلاح‌شده فلسطینی، با کمک اعراب و جامعه بین‌المللی، پیش ببرد. بخشی از این برنامه‌ها شامل امید آمریکا به عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل است، در ازای تضمین‌های امنیتی ایالات متحده و کمک به ایجاد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی برای عربستان.
اما این برنامه‌ها به پیشرفت معنادار در جهت ایجاد یک کشور فلسطینی وابسته است، امری که نتانیاهو و بخش بزرگی از سیاستمداران اسرائیل با آن مخالفند. نتانیاهو اعلام کرده که اسرائیل کنترل امنیتی نامحدودی بر غزه و همچنین کرانه باختری خواهد داشت؛ مناطقی که اسرائیل در جنگ ۱۹۶۷ تصرف کرد و فلسطینی‌ها آن‌ها را برای کشور آینده خود می‌خواهند.
چندین کشور عربی از توافق بر سر آتش‌بس در نوار غزه و آزادی گروگان‌ها استقبال کردند، از جمله نجیب میقاتی، نخست‌وزیر موقت لبنان، گفت: «با اعلام این توافق، فصلی خونین در تاریخ مردم فلسطین که تحت حملات اسرائیل در رنج بسیار بوده‌اند به پایان می‌رسد.»
وزارت امور خارجه امارات متحده عربی نیز این توافق را امکانی برای بهبود شرایط بحرانی در غزه توصیف کرد. این وزارتخانه از هر دو طرف خواست که توافق را رعایت کنند تا رنج گروگان‌های اسرائیلی و زندانیان فلسطینی پایان یابد.
ایمن الصفدی، وزیر امور خارجه اردن، هم بر ضرورت اقدام بین‌المللی برای مقابله با بحران انسانی ناشی از حملات اسرائیلی در غزه تاکید کرد.
برگفته ای از سایت صدای امریکا بخش فارسی، ۱۶ ژانویه ۲۰۲۵