یک هفته پس از برقراری روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و امارات عربی متحده، تنش سیاسی رخ داده میان ایران و امارات به جدال در خلیج فارس گسترش یافته است. ایران از توقیف یک کشتی امارات را به دلیل نقض قوانین در آب‌های سرزمینی خبر داده و اعلام کرده که این اقدام پس از حادثه تیراندازی گارد ساحلی امارات به چند لنج صیادی ایران و توقیف یکی از آنها روی داده است.
پیشتر رئیس ستاد نیروهای مسلح رژیم ایران نیز با ابراز تاسف از برقراری روابط رسمی دیپلماتیک میان اسرائیل و امارات عربی متحده تاکید کرده بود که این اقدام امارات موجب تغییر رویکرد نیروهای نظامی ایران به این کشور می‌شود.
حسن روحانی نیز امضای این توافق را «خیانت» توصیف و اعلام کرد که «امیدواریم امارات از این خطا بازگردد». او همچنین هشدار داد که اگر امارات «پای اسرائیل را به منطقه باز کند» آنگاه با این کشور «به شکل دیگری برخورد می‌شود.» امارات نیز روز یکشنبه گذشته دیپلمات ارشد سفارت ایران در ابوظبی را به دلیل «تهدیدهایی» که از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی علیه این کشور مطرح شده بود، احضار و اعتراض شدید خود را اعلام کرد.
تجارت نزولی ایران و امارات
افزایش تنش دیپلماتیک میان دو کشور در حالی است که آمارهای رسمی نشان می‌دهد که روابط تجاری دو کشور نیز طی ۱۰ سال گذشته سیر نزولی به خود گرفته است. به طوری که صادرات امارات به ایران از ۲۱.۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۹ به ۸.۹ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۸ خورشیدی رسیده است. البته در این میان، با وجود ثبت افزایش آن به ۱۲.۱ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۳، افت آن به ۶.۴ میلیارد دلار نیز رقم خورده است.
در مقابل، رژیم ایران تلاش کرده تا کسری تجاری خود با امارات را کاهش دهد. ولی این کسری تنها در ۱۳۹۵ از میان رفته ولی در مجموع متوسط صادرات ایران به ایران طی ۱۰ سال گذشته ۴.۸ میلیارد دلار بوده است.
سقوط از جایگاه بزرگترین مبدا واردات
امارات عربی متحده در سال ۱۳۸۹ بزرگترین مبدا واردات ایران بوده است. سهم این کشور در واردات ایران از پنج شریک تجاری اصلی خود بیش از ۵۴ درصد بوده است. این سهم در سال ۱۳۹۸ به ۲۹ درصد کاهش یافته و واردات ایران از امارات از ۲۱.۲ میلیارد دلار به ۸.۹ میلیارد دلار تنزل کرده است.
واگذاری بازار کالاهای ایرانی به عراق و ترکیه
امارات و عراق ۱۰ سال پیش به طور مشترک، دومین مقصد صادرات کالاهای ایرانی بودند. اما در سال ۱۳۹۸ عراق در میان پنج مقصد اصلی صادرات ایران، سهم ۲۹.۷ درصدی را کسب کرد و سهم امارات نیز از ۲۶ درصد به ۱۴.۸ درصد کاهش یافت. بدین ترتیب این کشور پس از ترکیه به چهارمین مقصد صادرات ایران بدل شد.
کاهش ۱۰ درصدی سهم تجاری امارات
مجموع ارزش واردات امارات از ایران و صادرات این کشور به ایران طی سال ۱۳۸۹ حدود ۲۵.۵ میلیارد دلار بوده است. این در شرایطی بود که در آن سال ارزش تجارت خارجی ایران ۹۶.۶ میلیارد دلار بوده است. بدین ترتیب امارات ۲۶.۴ درصد تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص داده بود. اما این نسبت در سال ۱۳۹۸ به ۱۵.۷ درصد کاهش یافت.
سهم ۱ درصدی ایران در تجارت خارجی امارات
تازه‌ترین آمار سازمان تجارت جهانی نشان می‌دهد که مجموع ارزش کالاهای صادراتی و وارداتی امارات در سال ۲۰۱۸ میلادی ۵۷۸ میلیارد دلار بوده که ۱۵.۲۳ میلیارد دلار آن سهم ایران بوده است. در این سال ایران ۵ میلیارد دلار کالا به امارات صادر کرده و در مقابل ۱۰.۲۳ میلیارد دلار کاالا وارد کرده است. بر این اساس، تجارت با ایران معادل ۱.۱۵ درصد تجارت خارجی امارات است.
بدین ترتیب، با ادامه کاهش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور، امارات باید به دنبال بازاری برای جبران حدود ۱۵ میلیارد دلار از تجارت خود باشد و ایران هم باید با توسعه تجارت خود در منطقه بتواند سهم ۱۳ میلیارد دلاری امارات را جبران کند. اما این ۱۵ میلیارد دلار برای امارات معادل ۱.۱۵ ارزش تجارت خارجی این کشور است ولی برای ایران معادل ۱۵ درصد است.
منبع: سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۲۰ اوت ۲۰۲۰