یک روز پس از برگزاری نخستین مناظره انتخاباتی میان جو بایدن و دونالد ترامپ، دلار پس از یک‌هفته مقاومت در کانال ۲۹ هزار تومان، بالاخره از نرخ ۳۰ هزارتومان عبور کرد. از اردیبهشت سال ۱۳۹۷ و با خروج آمریکا از برجام و آغاز کارزار فشار حداکثری، بازارهای ایران ملتهب و نابسامان شد.
نرخ ارز ظرف دو سال و نیم گذشته ۷۰۰ درصد رشد داشته است. متوسط قیمت دلار که در فروردین ماه سال ۱۳۹۷، ۴۷۰۰ تومان بود اکنون به ۳۰ هزار تومان رسیده است و هیچ چشم‌اندازی برای کاهشی شدن آن نیز دیده نمی‌شود.
متناسب با رشد قیمت ارز، بازارهای جانبی همچون مسکن، خودرو و طلا نیز جهشی بزرگ داشته‌اند.
از روز گذشته که دلار در پایان معاملات به قیمت ۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان به فروش رفت، پیش بینی می‌شد که امروز دلار به کانال ۳۰ هزار تومانی وارد خواهد شد.
هم اکنون سکه بهار آزادی طرح امامی در بازار تهران ۱۵ میلیون تومان، یورو ۳۵ هزار و ۲۳۵ تومان و پوند انگلیس ۳۸ هزار و۹۰۰ تومان به فروش رسید.
در ماه‌های گذشته مقام‌های اقتصادی ایران از مردم خواسته اند وارد بازار ارز و طلا نشوند چرا که قیمت ها در این بازار حبابی است و به زودی قیمت ها متعادل می شود. علی آقامحمدی، رئیس گروه اقتصادی دفتر علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز در خردادماه گذشته ضمن تشویق مردم به ورود به بورس گفت که بانک مرکزی در قوی ترین زمان از لحاظ ذخایر ارز و طلا است ولی فعلاً لازم نمی‌داند تا در بازار مداخله کند.
این گفته‌های علی آقامحمدی از سوی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز تکرار شد و او هم گفت که ذخایر بانک مرکزی قدرتمند و کافی است.
این گفته‌های مسئولان اقتصادی در دولت و دفتر رهبر رژیم اسلامی در حالی بیان می شود که دولت ایران در سالجاری با کسری بودجه بیش از ۵۰ درصدی روبه‌رو شده و حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از بودجه عمومی ۴۸۴ هزار میلیاردی سال ۹۹ بلاتکلیف و بدون منبع مانده است.
کاهش فروش نفت و فراورده‌های پتروشیمی و همچنین دشواری‌های انتقال ارز به کشور به دلیل تحریم‌های آمریکا، درآمدهای دولت را به‌شدت کاهش داده که انعکاس آن را در همین کسری بودجه تاریخی می‌توان دید.
راهکار دولت برای مقابله با این وضعیت، افزایش هزار برابری ردیف بودجه واگذاری اموال منقول و غیرمنقول و رساندن آن به ۵۰ هزار میلیارد تومان بود. به بیان دیگر دولت برای پرداخت ردیف‌های هزینه‌ای در بودجه عمومی به فروش اموال و املاکش روی آورده است. بخشی از این اموال سر از بورس درآورد و این بازار را در فصل بهار، به بازاری سودده تبدیل کرد.
اما در یک ماه گذشته و با بحرانی شدن وضعیت بورس و افت ناگهانی ۵۰۰ هزار واحدی شاخص کل بورس، هیجان برای بازگشت به بازار ارز و طلا شدت مضاعفی یافت.
از سوی دیگر، عرضه اوراق بدهی نیز رشد سه برابری داشته ولی به همان اندازه، خریدار کمتری نسبت به سال‌های گذشته دارد.
هنوز برنامه دولت برای مقابله با کسری درآمدی هنگفت و کنترل بازارهای اصلی روشن نیست و به‌رغم آنکه مقام‌های جمهوری اسلامی می گویند که چشم به انتخابات آمریکا ندارند ولی به نظر می‌رسد تنها امید و شاید برنامه آنها برای نجات اقتصاد ایران از فروپاشی، انتخاب جو بایدن و تغییر رویه در سیاست آمریکا باشد.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، 1 اکتبر 2020