گروگان‌گیری پناه‌جویان در ترکیه؛ روشی رایج در قاچاق انسان

مرد با بدنی نیمه‌برهنه روی زمین افتاده است و چند نفر دیگر با چوب و چماق او را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند. میان صحبت‌هایشان به ترکی شنیده می‌شود که از او درخواست پول می‌کنند و هم‌زمان هم فیلم می‌گیرند. احتمالا می‌خواهند از این طریق خانواده پناه‌جو یا مهاجر را تحت فشار قرار دهند که یا پول بیشتری در ازای او بگیرند یا مبلغی که توافق کرده‌اند، سریع‌تر واریز شود. مرد آفریقایی‌تبار نقش بر زمین کتک می‌خورد و التماس می‌کند که او را نزنند و به زبان انگلیسی وعده می‌دهد که پول واریز خواهد شد. این روش، میان قاچاق‌چیان و گروگان‌گیرها برای اخاذی و پول گرفتن رایج است.

این ویدیو تنها یک نمونه از صدها ویدیویی است که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. در نمونه‌های مشابه در ترکیه، بارها خبرهای گروگان‌گیری پناهجویان در شهرهای مختلف بر سر زبان‌ها افتاده است که در برخی موارد با دخالت پلیس ترکیه و دستگیری این باندها خاتمه یافته‌اند و در بیشتر موارد هم در سراسر مسیر مهاجرت غیرقانونی، همین بلا بر سر بسیاری از پناهجویان و مهاجران آمده است.

ورود تعداد زیاد پناهجویان از ملیت‌های مختلف به ترکیه بستر مناسبی را برای فعالیت این گروه‌ها و باندهای قاچاق ایجاد کرده است. سالانه افراد زیادی با سودای زندگی در کشورهای آزاد، ناآگاهانه با وعده‌های دروغین فریب خورده و در مسیری وارد می‌شوند که در بیشتر مواقع به نتیجه دل‌خواه ختم نمی‌شود.

مواردی از این قبیل به دلیل سانسور گسترده اخبار پناهجویان حتی رسانه‌ای هم نمی‌شوند. پیش‌تر «ایران‌وایر» در گزارشی توضیح داده بود که چه طور مساله مربوط به پناهجویان به خط قرمزی در رسانه‌های ترکیه تبدیل شده است.

اما نمونه این کلاه‌برداری‌ها و اخاذی‌ها به وفور تکرار شده است. در تماس با چندین خانواده پناهجوی ایرانی در شهر «اوشاک» ترکیه، جزییات واقعه‌ای دیگر را که میان مهاجران ایرانی پخش شده است، جویا شدیم. به گفته آن‌ها، در سال ۲۰۱۸ زوج جوانی ۴۰ روز در دام گروگان‌گیرها گرفتار شده و قاچاق‌برها مبالغ بسیاری از خانواده‌های آن‌ها اخاذی کرده بودند. در نهایت هم آن زوج را در وضعیتی ناگوار در حاشیه شهر رها کرده و متواری شده بودند.

این نمونه‌ها، مثال‌هایی هستند که خلاف آن‌ها را در رسانه‌های ترکیه به نقل از دولت این کشور می‌خوانیم. آن‌ها اغلب شعار می‌دهند که ترکیه بر موضوع قاچاق انسان، گروگان‌گیری و کلاه‌برداری نظارت دقیقی دارد در حالی‌که هم‌چنان این باندهای قاچاق انسان در سراسر ترکیه فعالیت می‌کنند.

بنا به روایت رسانه‌ها، در سال  ۲۰۱۷ یکی از بزرگ‌ترین باندهای گروگان‌گیری و قاچاق انسان در استانبول ترکیه توسط پلیس شناسایی و به ادعای آن‌ها، جلوی فعالیت‌شان گرفته شد اما روایت‌های محلی حاکی از آن هستند که این باند هم‌چنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

در میان این موارد اما واقعه‌ای که توانست نظر رسانه‌ها و حتی وکلای حقوق بشری را برای مقابله با قاچاق انسان در ترکیه بیش از پیش جلب کند، غرق شدن پناهجویان در دریاچه «وان» بود؛ نزدیک مرزهای ایران.
جولای سال ۲۰۲۰ میلادی بود که تعداد ۵۵ پناهجوی ایرانی و افغانستانی با واژگون شدن قایق‌شان در دریاچه وان ترکیه غرق شدند و جان خود را از دست دادند و تمام رویاهای‌شان برای رسیدن به زندگی بهتر و امنیت، با آن‌ها غرق شد. جان باختن این همه انسان به رسانه‌ها راه پیدا کرد و نشست‌های مختلفی برای رسیدگی به آن‌ برگزار شد.

در حال حاضر در چهار سوی ترکیه، صدها گروه قاچاق انسان فعالیت‌ می‌کنند که بخشی از آن‌ها با مافیاهای بزرگ و قدرت‌مند قاچاق بین‌الملل در ارتباط مداوم هستند. در حال حاضر نه تنها در استان‌های دریایی بلکه در مناطق کوهستانی در مرزهای ایران و عراق نیز صدها شبکه قاچاق انسان مشغول فعالیت هستند و به محض دستگیر شدن اعضای یک شبکه، شبکه دیگری جای آن‌ها را پر می‌کند.

در مورد دیگری که در سال ۲۰۱۹ و در رابطه با پناهجویانی که در مسیر قاچاق انسان قرار گرفته بودند، خبر گروگان گرفته شدن شخص دیگری به نام «یاسر بهبهانی» به دست «ایران‌وایر» رسید. یاسر پس از خروج از ایران و استقرارش در ترکیه، ناگهان ناپدید شد و مدتی پس از آن، یکی از همکاران او از ترکیه برای خانواده‌اش، مجموعه‌ای از فایل‌های صوتی، عکس و چند ثانیه فیلم از یاسر با دست و پایی بسته فرستاد که بیان‌گر گروگان گرفته شدن او بود. در این عکس و فیلم‌ها قاچاق‌برها با گذاشتن چاقو زیر چانه یاسر و ارسال فایل‌های تهدیدآمیز از خانواده او درخواست ۲۰ هزار یورو داشتند.

خانواده یاسر بعد از دریافت فایل‌های صوتی و تصویری و پس از مراجعه به وزارت امور خارجه، به سراغ پلیس اینترپل در ایران رفتند. اما نه در وزارت خارجه و نه در پلیس اینترپل فایل‌های صوتی و تصویری را قبول نکردند. پلیس اینترپل بعد از شش ماه به نقل از پلیس ترکیه خبر داد که چند حالت وجود دارد؛ ممکن است یاسر در حال زندگی قاچاقی بوده و هنوز سر و کارش به پلیس نیفتاده یا به شکل غیرقانونی از ترکیه خارج شده باشد. احتمال دیگر هم این است که اتفاقی برایش نیفتاده باشد یا آخرین احتمال، کشته شدن یاسر است. سرنوشت او اما هم‌چنان نامعلوم است.

در سال‌های گذشته تعداد پناهجویانی که در مرزها گرفتار این سارقان و دلالان انسان شده‌اند، به وفور دیده می‌شود. عدم آگاهی از شرایط  پناهجویی در کشورهایی نظیر ترکیه و نبود منابع اطلاعاتی درست، عده‌ زیادی از این پناهجویان را به کام مرگ فرستاده است. اگر هم جان سالم به در برده باشند، خشونت‌های بسیاری دیده‌اند.

برگرفته ای از سایت ایران وایر ، ۵ نوامبر ۲۰۲۰