اظهارات یکی از استادان دانشگاه در جلسهای با حضور ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، و توصیفات بیپایه و اشتباهی که از زبان برنامهنویسی پایتون میکند، موج انتقادات را در میان چهرههای دانشگاهی، سیاسی و فعالان مدنی به دنبال داشت.
ویدیویی که روز چهارشنبه ۲۳ فروردین از برنامهای تحت عنوان «نشست با جمعی از دانشمندان یک درصد برتر جهان» در شبکههای اجتماعی منتشر شده است، نشان میدهد داوود دومیری گنجی، استاد دانشگاه صنعتی بابل، از پایتون که یک زبان برنامهنویسی است به عنوان «یک شبکه قدرتمند جهانی» نام میبرد که با استفاده از آن میتوان روندهای آینده را در حوزههایی از پزشکی تا سیاسی، پیشبینی کرد.
این اظهارات بهویژه از آن جهت که در حضور رئیس دولت سیزدهم بیان شده است، خبرساز شد تا جایی که کاربران شبکههای اجتماعی به طعنه از آن با عنوان «پایتون گیت» نام بردند و پرسشهایی درباره نفوذ افراد کمبضاعت علمی در حلقه نزدیکان سیاستگذاران کشور به میان آمد.
محمد فاضلی، جامعهشناس و استادیاد سابق دانشگاه شهید بهشتی، از جمله چهرههایی بود که به این رخداد واکنش نشان داد و در توییتر نوشت: «باید ترسید از هزاران جلسهای که در آنها مقامات در معرض دانشمندان پایتونی قرار میگیرند؛ پایتونیسم منطق برنامهریزی میشود؛ و سیاستهای پایتونی پنهان و آشکار وضع و اجرا میشوند.»
سه سال قبل در روزهایی که بیماری همهگیر و کشنده کرونا به تازگی در ایران شیوع یافته بود، جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران از دستگاه تقلی کرونایاب به اسم «مستعان ۱۱۰» رونمایی کردند که سازنده آن ادعا میکرد ویروس کرونا را از صد متری تشخیص میدهد. حاصل این نمایش یک رسوایی بزرگ برای سپاه پاسداران بود که به ابزار شوخی و طنز بدل شد.
ادعای پیشبینی آینده با پایتون بار دیگر ماجرای « مستعان» را زنده کرد و بسیاری با اشاره به این امر نسبت به صلاحیت مشاوران مقامات جمهوری اسلامی و ادعاهای بیمنطقی که ممکن است مبنای سیاستگذاری قرار بگیرد هشدار دادند.
احسان بداغی، روزنامهنگار، در توییتر نوشت که همه اینها «یعنی سیستم راحت گول میخورد، چیزی که محصول شعارزدگی، ایدئولوژیزدگی و سیاستزدگی موضوعات فنی است. نتیجهاش هم میشود اوضاعی که اکنون میبینیم».
حسین یزدی، یک روزنامهنگار دیگر داخل ایران، هم عنوان کرد: «مشکل مقامات جمهوری اسلامی همین پایتون است! مشاوره از افراد بیسواد و منفعت طلب که خروجی آخر آن هم میشود کرونایاب مستعان!»
این میان عباس صالحی، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه اطلاعات، نسبت به تبعات ترویج جعلیات و ادعاهای غیرعقلانی در سطوح عالی کشور هشدار داد.
آقای صالحی که در دولت پیشین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، نوشت: «دو نهاد علم و دین، نهادهای اصلی قوام ملتها هستند. انتشار حرفهای سست و غیر عقلانی از روحانیون و دانشگاهیان فروپاشی سرمایه اجتماعی را در پی خواهد داشت. بویژه آنکه در عالیترین مجامع رسمی طرح شود و انتشار عام پیدا کند.»
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات، نیز مسئله را برآمده از نقص در نظام رتبهبندی اساتید دانشگاههای ایران دانست که بر اساس تعداد مقالات است.
او گفت: «خیلی از اساتید بزرگ دانشگاههای کشور، دلسوزانه از نظام رتبهبندی مبتنی بر تعداد مقالات گلایه دارند. کاش نشست رییس جمهور محترم با “جمعی از دانشمندان یک درصد برتر جهان” تلنگری باشد برای اصلاح جدی نظام رتبهبندی اساتید در دانشگاههای ایران.»
برخی کاربران شبکههای اجتماعی یادآوری کردهاند که عبارت «دانشمندان یک درصد برتر جهان» ترجمه غلط highly cited researchers است که معنای درست آن «پژوهشگران پراستناد» میشود، چهرههایی که مقالاتشان با توجه به ارجاعات متعددی که به آنها داده میشود در مقایسه با سایر مقالات جزو یک درصد برتر هستند.
این میان نام داوود دومیری گنجی پای بیش از یک هزار مقاله آمده که این تعداد غیرعادی شائبههایی را درباره ارزش این مقالات و چگونگی آن به وجود آورده است.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۱۳ آپریل ۲۰۲۳