در پی اقدام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در «ممنوعالکار» کردن شماری از بازیگران زن سینمای ایران به خاطر «سر باز زدن از حجاب اجباری» که اعتراض گسترده تشکل‌های سینمایی به این ممنوعیت‌ها را به دنبال داشته است، وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی بار دیگر از اقدام خود در منع فعالیت بازیگران زن دفاع کرده‌اند و سینماگران را به راه‌اندازی «کارخانه بیانیه‌نویسی» متهم کردند.
رئیس سازمان سینمایی همچنین به طور تلویحی «شرط» رفع ممنوع‌الکاری بازیگران زن را «عذرخواهی» آنها به خاطر «کشف حجاب» عنوان کرد.
محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در یک برنامه تلویزیونی به طور تلویحی رفع «ممنوع‌الکاری» بازیگران و چهره‌های سینمایی به خاطر سر باز زدن از حجاب اجبار را «مشروط» به عذرخواهی و «عوض کردن رویه‌شان» کرد.
خزاعی گفت: اینکه « کسانی که کشف حجاب کردند نمی توانند بازی کنند، چیز جدیدی نبوده و الان هم، اعلام نشده است. ۵۰ بار پارسال هم اعلام شده بود؛ مگر این که آنها رویه‌شان را عوض کنند.»
رئیس سازمان سینمایی افزود که این بازیگران و سینماگران ممنوعالکار «باید رویه‌شان را عوض کنند، بگویند ما نمی‌خواهیم این طوری باشیم و قوانین را زیر پا بگذاریم» اما تا وقتی به کشف حجاب «پافشاری دارند، باید برایشان چه کار کنیم.»
خزاعی در ادامه عنوان کرد که مرج قانونی سازمان سینمایی «یا قوه قضاییه است یا دستگاه‌های امنیتی، پس طبیعتا، تصمیم‌گیری برای ممنوع‌الکاری این بازیگران «در جای دیگر انجام شده است.»
رئیس سازمان سینمایی همچنین در پاسخ به اعتراضات سینماگران درباره ممنوع‌الکاری شماری از بازیگران به خاطر سر باز زدن از حجاب اجباری، با تاکید بر اینکه سازمان سینمایی تابع دستورات قوه قضائیه و دستگاه‌های امنیتی است، خطاب به سینماگران معترض گفت: «اگر همکاران ما در سازمان سینمایی متناظر به قوانین و دستورالعمل‌ها»، ابلاغ می‌کنند «کسانی که کشف حجاب کردند، ایستادند پای این قضیه و تا وقتی مرتفع نشود نمی‌توانند کار کنند»، این موضوع «واضح و آشکار است، چرا این قدر سختش می‌کنید.»
اشاره محمد خزاعی به اظهارات حبیب ایل‌بیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، است که در اول آبان ماه اعلام کرد: بازیگرانی که «کشف حجاب» کردند «به دلیل محدودیتی که برایشان وجود دارد، نمی‌توانند در فیلم‌های سینمایی بازی کنند.»
حبیب ایل‌بیگی افزود: «آثار قبلی این بازیگران به تدریج منتشر می‌شود که مالکان فیلم‌ها متضرر نشوند، چون سرمایه زیادی خرج شده است» ولی خود این بازیگران «از این به بعد نمی‌توانند در فیلم جدیدی بازی کنند.»
پس از آن محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز روز چهارشنبه ۳ آبان در اظهاراتی «ممنوعالکار شدن شماری از بازیگران سینما» به خاطر سر باز زدن از حجاب اجباری را تایید کرد و گفت: «درباره ممنوعالکار شدن بازیگرانی که کشف حجاب کرده‌اند ما قبلا هم اعلام کردیم که حجاب قانون است و ما قانون را اجرا می‌کنیم.»
وزیر ارشاد اسلامی، تن ندادن به حجاب اجباری را «عدم اجرای قانون» دانست و تاکید کرد: «کار کردن برای کسانی که قانون را اجرا نمی‌کنند امکان‌پذیر نیست.»
در واکنش به اظهارات وزیر ارشاد و معاون سازمان سینمایی اما محمدمهدی عسگرپور، رئیس هیات مدیره خانه سینما، با اعتراض به «ممنوعالکار شدن شماری از بازیگران زن خاطر سر باز زدن از حجاب»، گفت: «بر مبنای کدام قانون این دستور داده می‌شود. همینجوری که نمی شود جلوی فعالیت کسی را گرفت» و «اصلا بر مبنای قانون اساسی، چنین چیزی میسر نیست.»
آقای عسگرپور با اشاره به اینکه «موضوع ممنوع کردن فعالیت هنرمندان پیش از این هم سابقه داشته» اما مقامات آن را «رسما اعلام نمی‌کردند»، افزود: «در حال حاضر با شکل جدیدی مواجه هستیم که آقایان رسما اعلام می کنند که تعدادی از هنرمندان نمی‌توانند کار کنند» چون حجاب را رعایت نکرده‌اند در حالی که «قانون روشنی درباره حجاب وجود ندارد.»
رئیس هیات مدیره خانه سیما همچنین افزود: «در بین کشورهای صاحب سینما، تنها کشوری هستیم که چنین ممنوعیت‌هایی را برای سینماگرانش به وجود آورده است.»
در ادامه کانون کارگردانان سینمای ایران و شورایعالی تهیه کنندگان سینما در بیانیه‌ای مشترک، ضمن حمایت از سخنان رئیس هیات مدیره خانه سینما، نوشتند: «همچون گذشته، در کنار همه همکاران بازیگر زن سینمای ایران ایستاده» و و به «انتخاب آنها» احترام می‌گذارند.
در بیانیه کانون کارگردانان سینمای ایران و شورایعالی تهیه کنندگان سینما همچنین با اشاره به اینکه«تعدادی از این بازیگران» خود در اعتراض به شرایط فعلی «مایل به ادامه فعالیت سینمائی نیستند»، تاکید شد که «اعلام ممنوع‌الکاری تعدادی از بازیگران زن، از جانب مسئولین وزارت ارشاد مصداق بارز بحران‌زائی در سینما و فراتر از آن، نقض استقلال قوا و خلاف قانون اساسی» است.
علاوه بر این دو نهاد صنفی، دیگر تشکل‌های صنفی سینما شامل انجمن صنفی فیلمبرداران سینمای ایران، انجمن صنفی منشیان صحنه سینمای ایران، انجمن طراحان فنی و مجریان صحنه سینما، انجمن صنفی لابراتوار فیلم سینما، انجمن صنفی صدابرداران و صداگذاران سینمای ایران، انجمن صنفی چهره پردازان سینمای ایران، انجمن صنفی فیلمسازان انیمیشن، انجمن صنفی تهیه‌کنندگان مستند، انجمن صنفی طراحان فیلم سینمای ایران به «ممنوع‌الکاری» بازیگران به خاطر سرباز زدن از حجاب اجباری اعتراض کردند.
انجمن صنفی فیلم‌نامه‌نویسان سینمای ایران نیز در بیانیه‌ای، با «یادآوری تفاوت میان “وزارت ارشاد” با “گشت ارشاد”» به محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، به ممنوعیت فعالیت تعدادی از بازیگر زن سینمای ایران اعتراض کرد.
در چنین شرایطی، محمد خراعی، رئیس سازمان سینمایی، شامگاه پنج‌شنبه در یک برنامه تلویزیونی بار دیگر از «ممنوع الکار کردن شماری از بازیگران زن» دفاع کرد و همزمان بازیگران و سینماگران معترض را «یک اقلیت صد نفره» خواند.
رئیس سازمان سینمایی افزود: «ما سازمان سینمایی جمهوری اسلامی ایران هستیم، خانه سینمای جمهوری اسلامی ایران هستیم و بر اساس همین باید اقدام کنیم.»
خزاعی همچنین حمایت گسترده سینماگران به ویژه تشکل‌های سینمایی از بازیگرانی که به خاطر تن ندادن به حجاب ممنوعالکار شده‌اند را مورد نکوهش قرار داد و گفت: «اگر کسی بیاید فراخوان بدهد، بر علیه نظام و دولت و حاکمیت فعالیت کند، کشف حجاب کند، جنبش راه بیاندازد، مردم را دعوت به راهپیمایی و حتی اغتشاش کند، بعد اگر مرجعی با آن برخورد قانونی کرد، آیا یک گروهی باید بیایند به این برخورد معترض شوند.»
رئیس سازمان سینمایی همچنین در بخش دیگری از اظهاراتش، سینماگران معترض را متهم کرد که «کارخانه بیانیه‌نویسی» راه‌انداخته‌اند و گفت: «یک کارخانه بیانیه نویسی هست» و اینها «صبح به صبح بیدار می‌شوند و بیانیه می‌دهند.»
رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد، اعتراضات تشکل‌های صنفی سینمایی را «ماجراجویی» خواند و گفت: «یک عده‌ای قلیل که مسئولیت صنفی دارند دنبال ماجراجویی شخصی و سیاسی خویش هستند.»
همزمان، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، نیز بار دیگر از «ممنوعالکار کردن» بازیگران زن به خاطر سرباز زدن از حجاب اجباری دفاع کرد و بیانیه‌های اعتراضی تشکل‌های صنفی سینما را «شیطنت رسانه‌ای» خواند و سینماگران معترض را «بیانیه‌نویس‌های سیاسی» نامید.
اسامی بازیگران زن سینما که به خاطر سر باز زدن از حجاب اجباری، توسط وزارت ارشاد «ممنوعالکار» شده‌اند به طور رسمی اعلام نشده است اما به نوشته رسانه‌های حکومتی ایران، از جمله همشهری آنلاین، بازیگرانی چون «باران کوثری، ویشکا آسایش، ترانه علیدوستی، کتایون ریاحی، پانته‌آ بهرام، فاطمه معتمد آریا، گلاب آدینه، افسانه بایگان، هنگامه قاضیانی، پگاه آهنگرانی، مریم بوبانی و شقایق دهقان»، بازیگرانی هستند که «ممنوع‌الفعالیت» شده‌اند.
سینماگران زن در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی» نقش پررنگی در حمایت از اعتراض‌ها داشتند و تعدادی از آنها برای نمایش همبستگی خود با معترضان، حجاب اجباری را کنار گذاشتند و شماری از این بازیگران نیز برای مدتی توسط دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی بازداشت شده بودند.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا،۴ نوامبر ۲۰۲۳