میلاد آقایی
شنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۸ – ۲۲سپتامبر ۲۰۱۹
همان‌گونه که بروز جنگ در افغانستان، عراق، لیبی و سوریه زمینه‌ساز نیروگیری و رویارویی نیروهایی بیرون از آنچه پیش‌بینی می‌شد بود، جنگ با ایران نیز می‌تواند ایران و کشورهای پیرامون آن را با گرفتاری‌های امنیتی و یورش‌های تروریستی گسترده‌ای روبه‌رو نماید.
در درون جمهوری اسلامی دو رویکرد کنش‌گرا و یک رویکرد منفعل در پاسخ به روش «فشار بیشینه» که از سوی آمریکا دنبال می‌شود، بروز یافته است. یکی گردآوری مال و اموال و یافتن راهی برای فرار، دیگری یکدندگی و ایستادگی ایدئولوژیک قهرمان گونه تا شهادت و سومین گروه که نه راهی به گریز دارد و نه انگیزه‌ای برای نبرد. میان این سه‌گانه‌ی ناسازگار، شکاف‌های بزرگی افتاده است که در چند ماه گذشته به کشمکش‌های درون حکومت اسلامی ایران دامن زده است.
بخشی که وابسته به خلیفه تهران است و آمیخته‌ای از نیروهای اصیل انقلابی – اسلامی به همراه نیروی جوانی که خود را ارزشی می‌داند، دست به سرمایه گذاری روی خرابکاری و گسترش تروریسم زده است تا سیاست «فشار بیشینه» برای ایالات متحده آمریکا را هزینه‌ساز نماید. این‌ها با آموختن از سرنوشت منفعل صدام و قذافی در کنار رفتار کنشگرانه بشار اسد، روش پایداری با بالاترین هزینه را برگزیده‌اند. این رویکرد نشان می‌دهد که ملاها و سپاهیان نمی‌خواهند آرام آرام تمام شوند و با دردسرسازی حتا تا بر جای نهادن زمین سوخته، از زدودن خود به دست آمریکا جلوگیری نمایند.
در بیرون از ایران نیز، سیاست‌گذارانی هستند که برنامه‌هایشان نیاز به کشوری بربری با حکومتی ابلهانه دارد که بتوانند از دیوانگی‌های آن‌ها در بازی‌های جهانی به سود خود بهره‌برداری نمایند. تا کنون از بازی دادن سپاه پاسداران، بیشترین سود را روسیه، چین و سپس اتحادیه‌ی اروپا برده است.
در همین راستا در هفته گذشته یورش موشکی به سایت‌های پالایشگاهی آرامکو در عربستان انجام گرفت که اگرچه پیامد‌هایی در بازار انرژی داشت، اما دو برخورد را روشن کرد.
- رویکرد بازار انرژی به جنگ
بازار انرژی نشان داد خود را برای روزهای دشوار آماده نموده است و کشورهای بزرگ آماده هستند برای پایداری بازار انرژی، ذخایر استراتژیک خود را به روی بازار بگشایند. در این میان آمریکا با ۷۲۷ میلیون بشکه نفت خام، بزرگترین اندوخته راهبردی را دارد. اتحادیه اروپا، چین، ژاپن و بسیاری از کشورهای دیگر دارای اندوخته‌های راهبردی و نیز قراردادهای همیاری در روزهای دشوار هستند. هم‌اکنون نیاز جهانی ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است و اندوخته جهانی برای نفت خام نزدیک به چهار میلیارد و صد میلیون بشکه است. اگر تولید جهانی نفت حتا تا پنجاه درصد نیز کاسته شود، این اندوخته تا هشتاد و دو روز می‌تواند پاسخگوی نیاز بازار باشد. شرکت آرامکو نیز با فرستادن خبرهای امیدوار کننده به پایداری بازار انرژی دامن زد، اگرچه قیمت نفت تنها برای دو روز دامنه‌ی نوسان اندکی داشت.
- رویکرد آمریکا به جنگ
رویکرد رییس‌جمهور ترامپ نشان داد که او نه با جمهوری اسلامی و نه با دست‌هایی که جمهوری اسلامی را بازی می‌دهند، نمی‌خواهد بجنگد. به زبان دیگر، نه نبرد رویاروی یکراست با حکومت اسلامی و نه پیامد آن که نبرد نیابتی با اشباح باشد. در گذشته نیز به ویژه در هنگامی که پهپاد آمریکایی سرنگون شد، رییس جمهور ترامپ از رویارویی جنگی دوری گزید و آن را پوست خربزه‌ای زیر پای آمریکا دید. به گمان نگارنده، علاوه بر تلاش سپاه در کارشکنی در ترابری انرژی و گسترش تروریسم در خاورمیانه، دست‌های بزرگتری در کار هستند تا آمریکا را به درگیری جنگی با حکومت اسلامی بکشانند. دولت آمریکا با نپذیرفتن پیش‌شرط برای آغاز چانه زنی و نیز افزایش پیوسته‌ی تحریم‌ها، حکومت اسلامی را در برزخی دشوار نگاه داشته که مایه‌ی گیجی و یافتن سیاست درست از سوی آن‌ها شده است.
رفتار‌های خرابکارانه سپاه تروریستی پاسداران در بخش‌های دیگر نیز ادامه خواهد یافت و آمریکا و کشورهای خاورمیانه به آرامی راه‌های آسیب‌پذیری خود را می‌یابند و چاره‌ای برای آن می‌اندیشیند. روش فشار بیشینه، همچنان با مهار بسیار بالایی ادامه دارد و تنش هفته‌ی گذشته نشان داد که آمریکا و همدستانش به آسودگی می‌توانند از پس تنگناهایی که حکومت اسلامی می‌سازد برآیند.
اگرچه گفته می‌شود رویگردانی رییس‌جمهور ترامپ از جنگ فوری یا گسترده با حکومت اسلامی به انتخابات آمریکا بستگی دارد، اما آنچه در منطق رفتاری او دیده می‌شود، بیشتر رویگردانی از هزینه‌سازی و ورود به جنگی نیابتی با اشباح است.
شنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۸
همچنین نگاه کنید به: