من امروز می‌خواهم بقیه وقایع مربوط به آنچه را که به نوشتن و تصویب متمم قانون اساسی مشروطه اسم گرفته، اتفاق افتاد را خدمت شما بگویم. با این توضیح که به نظر من این سندی که امروزه به نام متمم قانون اساسی خوانده می‌شود، نام نادرستی برای این است

در برنامه پیش درباره دو ماده که بوسیله «کمیسیون تطبیق» به ابتدای دستپخت «کمیسیون تکمیل» اضافه شد، صحبت کردم و اندکی توضیح دادم که ماده یا اصل اول که مذهب شیعه 12 امامی را مذهب رسمی کشور ایران اعلام می‌کرد، بدون مقاومت زیاد به تصویب رسید.

تلاشم این است که نشان بدهم که چرا قانون اساسی مشروطه‌ای که ۱۱۷ سال پیش تصویب و به اجرا گذاشته شد، یک سند سکولار دموکرات نیست

شیخ فضل الله نوری شخصیتی که به دلایل مختلفی تا پیش از انقلاب سال ۵۷ چهره خیلی مطرحی نداشت، یا نبود. اما پس از انقلاب و به قدرت رسیدن خمینی، تبدیل به یکی از چهره های مهم و اساسی استقرار حکومت اسلامی شد و او را شهید راه برقراری حکومت اسلامی خواندند.

با مرگ مظفرالدین شاه و به تخت نشستن ولیعهدش محمدعلی‌میرزا که از آن به بعد محمدعلی‌شاه قاجار خوانده می شد، آنچه که به دست آمده بود عبارت بود از مجلس شورای ملی که با نمایندگان فقط تهران تشکیل شده بود و این مجلس توانسته بود نظامنامه مجلس را به امضاء مظفرالدین شاه و ولیعهدش برساند.

می‌کنم وقتی عبارت «قانون اساسی مشروطه» را می‌شنویم اصلا معلوم نیست درباره چه چیزی داریم حرف می‌زنیم. چرا؟ مثلا نگاه کنید به چند خط اول مطلبی که در ویکی پدیا آمده می‌گوید: «قانون اساسی مشروطه در 8 دی 1285 خورشیدی به امضاء مظفرالدین شاه رسید و تا سال 1357 اجرا شد.»

من می‌‌خواهم در برنامه امروز مختصری درباره یک شخصیت دیگر تاریخی صحبت بکنم به نام «محمدعلی‌شاه قاجار» که فقط ۳ سال شاه ایران بود، اما در همین مدت اندک، مشروطه به چنان عاقبتی دچار شد که ما 115 سال بعد هنوز از عواقب آن رنج می‌‌بریم.

منورالفکران در دو گروه درباری و غیردرباری 118 سال پیش کوشش کردند تا پیش از فرارسیدن مرگ مظفرالدین شاه از یک سو مجلس شورای ملی را تشکیل بدهند و از سوی دیگر سندی را که خودشان نظامنامه مجلس می خواندند و امروزه است که با نام قانون اول اساسی مشروطه شناخته می‌شود

ر زمینه تاریخ و جامعه شناسی و سیاست همیشه یک موضوع چالش برانگیزی بوده. در فارسی به آن می گوییم «نقش شخصیت در تاریخ» نقشی که تا بحال در مورد صحت و کذب آن بحث‌های فراوانی شده

سال 1285 مظفرالدین شاه قاجار بیمار در قصر صاحبقرانیه، قوام السلطنه جوان و خوش خط را به حضور می پذیرد و قوام السلطنه متنی را که با خط خوش بر یک کاغذ کلفت زرد رنگ نوشته شده، تعظیم کنان همراه با یک قلم خوش دست به شاه می‌دهد تا متن را امضا کند

در ریاضیات و اقتصاد یک نظریه‌ای وجود دارد به نام نظریه بازی‌ها «game theory»، که به بررسی تعاملات استراتژیک بین تصمیم گیرندگانی که یک کار منطقی، مثلا بازی شطرنج مشغول هستند می پردازد.

من فکر می‌کنم ما هنوز برای شروع بررسی دوران مشروطه که از 118 سال پیش شروع شد و ۴۵ سال پیش هم، یعنی در ۱۳۵۷ به دست حکومت موسوم به جمهوری اسلامی به پایان رسید حداقل یک برنامه فاصله داریم.

پرسشی که هفته پیش یکی از هموندان ما در مورد تفاوت بین «مدرنیزاسیون» و «مدرنیته» مطرح کردند، من را به این فکر انداخت که برنامه این هفته را لااقل در ابتدا اختصاص بدهم به تفاوت این دو مفهوم که اگرچه با هم مرتبط هستند

همزمان با دومین سالگرد کشته شدن مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد، بهاره هدایت، فعال و زندانی سیاسی، در مصاحبه با نشریه فرانسوی «فیگارو» گفت زنان در ایران «حاضرند بمیرند ولی حجاب نپوشند».

ما تا بحال در گفتارهای خودمان از دو دوره صحبت کردیم. یکی از تاجگذاری فتحعلی شاه تا مرگ مظفرالدین شاه قاجار که در طی آن دروران حوادثی پیش آمد که هم تاثیر گذار و هم شکل دهنده به پست و بلند دوران دومی بودند که با مرگ مظفرالدین شاه آغاز شد و تا سال ۵۷…

در دو برنامه گذشته من راجع به سه ویژگی یک دوران گذار که به لحاظ همین سه ویژگی با دوران «انتقال» متفاوت است صحبت کردم و در عین حال این را هم توضیح دادم که در بین این سه ویژگی، ویژگی «عدم قطعیت» که در سراسر دوران گذار جریان دارد، مهمترین مشخصه و ویژگی یک…

همه کوشش های من در این سلسله از برنامه ها، به این خاطر است که می‌بینم همه فعالان سیاسی حتی در داخل کشور، در این باره صحبت می‌کنند که در راستای دفع شر از حکومت اسلامی ما باید خودمان را آماده ورود به یک دوران گذار جدید کنیم.

دوران جابجایی قدرت سیاسی را می‌شود به دو نوع تقسیم کرد: یکی جابجایی عادی و بدون مشکل که فرنگی ها بیشتر کلمهtransition را در موردش به کار می برد و ما هم قرار می‌گذاریم که این نوع جابجایی عاری از مشکل را «انتقال» بخوانیم.

معمولا در جامعه شناسی سیاسی، دوران های جابجایی قدرت سیاسی را به دو نوع تقسیم می کنند. یکی را دوران انتقال در شرایط عادی می گویند. مثال آن هم این است که حاکم جدیدی بی هیچ مشکلی می آید جانشین حاکم قبلی می‌شود