اخیرا تبلیغاتی به راه افتاده است که ادعا می‌کند با برخی ورزشها و تمرین دادن چشم می‌‌توان بینایی را تقویت کرد و عینک طبی را کنار گذاشت.
این ورزشها عبارت‌اند از فشار وارد کردن بر چشم یا گذاشتن کف دست روی چشم، تمرین دادن چشم با حرکت، یا حتی استفاده از عینک با شیشه اشتباه برای خواندن به منظور اعمال فشار و تمرین دادن چشمها؛ اما بنجامین باتسفورد، استاد چشم‌پزشکی دانشکده پزشکی «یومس چان»، در نشریه کانورسیشن می‌نویسد: «به عنوان چشم‌پزشکی که هزاران مراجعه‌کننده داشته‌ام، تاکنون هیچ شواهد علمی ندیده‌ام که نشان دهد این تمرین‌ها باعث می‌شوند عینک طبی را کنار بگذارید یا مزایای بلندمدت قابل‌توجهی دارند. واقعا هیچ مدرک علمی برای تایید این ادعاها وجود ندارد.»
آنچه علم تایید می‌کند
این فقدان شواهد علمی تقریبا در مورد همه بیماری‌ها و مشکلات مربوط به چشم وجود دارد؛ چه نزدیک‌بینی که در آن اشیای نزدیک واضح و اشیای دور تار دیده می‌شوند و چه دوربینی که در آن اشیای دور واضح و اشیای نزدیک تارند. این تمرین دادن‌های چشمی به جلوگیری از پیرچشمی که از حدود ۴۰ سالگی به بعد شروع می‌شود، هم کمکی نمی‌کند.
در پیرچشمی، بیمار نه نزدیک‌بین است و نه دوربین و برای دیدن اشیای دور به عینک نیاز ندارد. اما با سخت‌تر شدن عدسی چشم در گذر عمر، چشم در تمرکز روی فونت‌های ریز دچار مشکل می‌شود. این کاهش توانایی در تمرکز چشم با افزایش سن ادامه می‌یابد و در نتیجه نیاز به عینک مطالعه قوی‌تر افزایش می‌یابد.
با این حال، اینجا چند راهکار برای حفظ سلامتی چشمها آورده شده است که هر کسی می‌تواند آن‌ها را انجام دهد.
معاینات چشمی منظم در کودکی
همه کودکان باید در دوران نوزادی و سپس بین شش تا ۱۲ ماهگی معاینه چشم شوند. معاینه سوم باید بین یک تا سه سالگی باشد. زمان معاینات رسمی به منظور تشخیص سلامتی و هماهنگی چشمها و نیاز احتمالی به عینک بیشتر بین سه تا پنج سالگی است.
نادیده گرفتن انحراف چشم یا فراهم نکردن عینک برای کودکی که به آن نیاز دارد، ممکن است باعث شود روند رشد بینایی به‌طور طبیعی پیش نرود و به مشکلاتی مانند آمبلیوپی یا تنبلی چشم منجر شود.
پیشرفت نزدیک‌بینی در کودکان می‌تواند با استراحت دادن‌های مداوم چشم و جلوگیری از استفاده طولانی‌مدت از گوشی یا رایانه کاهش یابد. محدود کردن زمان مطالعه از نزدیک چه از طریق صفحه نمایش یا کتاب نیز ممکن است به کند شدن پیشرفت نزدیک‌بینی کمک کند.
کنترل زمان کار با صفحه نمایش
طولانی کار کردن با صفحه نمایش می‌تواند باعث خستگی و خشکی چشم شود. توصیه می‌شود از قانون ۲۰ــ۲۰ــ۲۰ پیروی کنید. یعنی هر ۲۰ دقیقه، ۲۰ ثانیه استراحت و به نقطه‌ای با فاصله ۲۰ فوت (۶ متر) نگاه کنید. روی آرامش چشمها و پلک زدن تمرکز کنید. استفاده گاه‌به‌گاه از قطره‌های اشک مصنوعی که بدون نسخه در داروخانه‌ها موجود است هم می‌تواند به رفع خشکی چشم کمک کند.
سپری کردن زمان بیشتر در فضای باز هم برای سلامتی چشمها مفید است و با کاهش ابتلا با نزدیک‌بینی در کودکی ارتباط مستقیم دارد.
متخصصان هشدار می‌دهند خیر‌ه شدن به خورشید حتی برای مدت کوتاه بسیار خطر‌ناک است و می‌تواند باعث آسیب دائمی شبکیه شود.
محافظ نور آبی یا مکمل‌ها اثر چندانی ندارند
گفته می‌شود عینکهای محافظ نور آبی، مانع سردرد و خستگی چشم جلوگیری می‌شود و خواب را بهبود می‌بخشند، اما برخی مطالعات از جمله یک کارآزمایی بزرگ کنترل‌شده نشان داد که عینکهای محافظ نور آبی تاثیری بر خستگی چشم ندارند.
مراقب مکمل‌ها یا درمان‌های طبیعی که ادعا می‌کنند هرگونه مشکل چشمی را درمان می‌کنند، باشید. این ادعاها مبتنی بر شواهد علمی قوی نیستند و نمی‌توانند هیچ مدرک مستندی مبنی بر بهبود بینایی یا رفع نیاز به عینک ارائه دهند.
راهکارهای تغذیه‌ای و اصلاح سبک زندگی
یک رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و سایر موادغذایی سالم می‌تواند به کاهش برخی بیماری‌های چشمی کمک کند.
برخی مطالعات هم نشان داده‌اند که ورزش کردن با کاهش خطر ابتلا به گلوکوم (آب‌سیاه) و دژنراسیون ماکولا (تخریب لکه زرد شبکیه) ناشی از افزایش سن همراه است. سیگار کشیدن هم با چندین بیماری چشمی از جمله دژنراسیون ماکولا مرتبط است، بنابراین ترک یا اجتناب از سیگار برای سلامتی چشم ضروری است.
در نهایت، از مالیدن چشمها خودداری کنید. این کار می‌تواند باعث افزایش تحریک شود. پاک کردن آرایش چشم قبل از خواب هم به کاهش تحریک پلک‌ها کمک می‌کند. همچنین هرگز با لنز در چشم نخوابید. این کار می‌تواند به عفونت قرنیه و مشکلات دیگری منجر شود که به بینایی آسیب می‌زند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۶ نوامبر ۲۰۲۴